Rynek ETF-ów w trakcie ekspansji, mimo spadków na światowych giełdach

W 2021 r. wartość środków zgromadzonych w ETF-ach w Europie po raz pierwszy przekroczyła poziom 1 bln euro[1] (na koniec roku 1.33 bln euro). Od wielu lat wzrost ten jest napędzany wzmożonymi napływami kapitału, które w 2021 r. osiągnęły rekordowy poziom 161 mld euro.

Dane wskazują, że inwestorzy nie odwrócili się od ETF-ów nawet w trudnym 2022 roku. Mimo niekorzystnej koniunktury na globalnych rynkach kapitałowych, wartość aktywów na koniec grudnia 2022 r. kształtowała się na poziomie 1.24 bln euro[2].

Ekspansję ETF-ów w Europie widać zarówno w liczbie oferowanych instrumentów, jak i wartości zarządzanych aktywów. Przestrzeń do dalszego rozwoju segmentu ETF-ów jest ogromna. Wystarczy wspomnieć, że w Europie wartość zarządzanych aktywów w odniesieniu do kapitalizacji rynku akcyjnego to zaledwie 6.80%, a w odniesieniu do rynku długu udział ETF-ów to zaledwie 1.50% (analogiczne wartości dla USA to odpowiednio 12.00% i 2.30%)[3].  

Trend ten potwierdza również najnowszy raport BlackRock[4]. Globalne instrumenty typu ETF i inne ETP odnotowały 867 mld USD napływu netto w 2022 r. – to drugi wynik po rekordowym roku 2021 r. Do takiego wyniku przyczynił się zarówno mocny napływ aktywów do ETF-ów akcyjnych (598 mld USD, drugi najwyższy wynik w historii) jak i napływ aktywów do ETF-ów obligacyjnych (266 mld USD, trzeci najwyższy wynik w historii).

Czytaj także: Do 266,4 mld złotych wzrosły aktywa TFI w grudniu 2022 r.

Najpopularniejsze ETF-y, naśladowanie globalnych indeksów akcyjnych

Pomimo spadków na światowych giełdach, dane z ekosystemu WealthSeed pokazują, że największe obroty są niezmiennie na szerokich, globalnych ETF-ach akcyjnych. Pierwszym w 2022 roku pod tym względem był iShares Core MSCI World UCITS ETF.  Obecnie aż 72% środków europejskich inwestorów zainwestowanych w ETF-y jest zgromadzonych w rozwiązaniach odzwierciedlających notowania indeksów giełdowych.

Biorąc pod uwagę kierunki geograficzne, tradycyjnie ogromnym powodzeniem cieszył się rynek amerykański, w który zainwestowano blisko 300 mld euro. Ponieważ rok 2022 był specyficzny i tylko niektóre klasy aktywów przyniosły pozytywny wynik, to wśród tych ETF-ów, które zgromadziły największe aktywa, nie znajdziemy rozwiązań charakteryzujących się w 2022 r. najwyższą stopą zwrotu.

Z kolei jeśli spojrzymy na liczbę transakcji, to aktywne były również produkty giełdowe na kryptowaluty, potencjalnie głównie przez wysoką zmienność umożliwiającą osiąganie ponadprzeciętnych stóp zwrotu w krótkim terminie.

Na przykład, na drugim miejscu listy najczęściej handlowanych produktów ETF/ETP w ciągu roku w ekosystemie WealthSeed był CoinShares Physical Bitcoin. Charakterystyka rynku kryptowalut powoduje, że instrumenty te najczęściej są kupowane na krótkie okresy z wykorzystaniem zdecydowanie mniejszego kapitału.

Czytaj także: Czy rynek kapitałowy może być bardziej atrakcyjny dla Polaków niż rynek nieruchomości?

ETF-y z największym zwrotem

Spośród 10 ETF-ów z największym zwrotem w 2022 r. na platformie WealthSeed, posiadającej w ofercie ponad 550 takich produktów, aż 70% stanowią ETF-y z ekspozycją na akcje z branży energetycznej bądź instrumenty skupiające się na bezpośrednich inwestycjach w surowce.

Inwazja Rosji na Ukrainę, a także inne wydarzenia rynkowe sprawiły, że temat cen ropy naftowej stał się jednym z dominujących przedmiotów zaciekłych dyskusji. Bardzo duża zmienność cen i rekordowe marże rafineryjne sprawiły, że największym beneficjentem sytuacji w 2022 r. okazały się spółki z branży energetycznej, a ściślej mówiąc przede wszystkim firmy zajmujące się wydobyciem i przetwórstwem ropy naftowej. Zawirowania na przestrzeni minionych lat sprawiły, że spółki z tego sektora musiały dostosować się do różnych okoliczności rynkowych. Przeprowadzone działania przyczyniły się do poprawy efektywności i rentowności działalności. Dzięki dyscyplinie w nakładach inwestycyjnych, po latach niedoinwestowania, branża w bieżącym roku wygenerować ma rekordowe wolne przepływy pieniężne (FCF).

O metamorfozie, jaka nastąpiła w ostatnim okresie najlepiej świadczy fakt, że w poprzednich 10 latach branża aż 9-krotnie cechowała się ujemnymi przepływami pieniężnymi. Pozytywnym sygnałem jest także scenariusz, w którym sektor do 2024 r. może uwolnić się od zadłużenia. Najlepszym odzwierciedleniem siły relatywnej branży jest zachowanie się indeksów sektorowych.

W 2022 r. indeks S&P Energy (65.7%) po raz drugi z rzędu okazał się zdecydowanym zwycięzcą, osiągając gigantyczną przewagę nad kolejnym w rankingu S&P Utilities (1.6%).

Podsumowanie

W obszarze produktów inwestycyjnych ETF-y są jednym z największych zwycięzców ostatniej dekady. Jak pokazuje doświadczenie 2022 roku, nawet w trudnych okolicznościach rynkowych fundusze ETF zanotowały napływy inwestycyjne.

Specyfika funduszy ETF i wykorzystywanie ich przede wszystkim do inwestycji pasywnych o charakterze długoterminowych sprawia, że niezmiennie największe aktywa i obroty gromadzone są przez instrumenty odzwierciedlające notowania globalnych i amerykańskich indeksów giełdowych (np. MSCI World, S&P 500).

Z kolei duża różnorodność ETF-ów oznacza, że na szczyt tabeli z największymi zwrotami w danym roku trafiają produkty z ekspozycją na tę klasę aktywów, która w danym okresie radziła sobie najlepiej. W 2022 r. instrumentów o dodatniej stopie zwrotu należało „ze świecą szukać”.

Jednym z nielicznych segmentów odnotowujących wzrost cen był sektor energetyczny i surowce, a najbardziej dochodowymi ETF-ami były produkty dające ekspozycje na te aktywa.

Uwzględniając panujące trendy, w 2023 r. z dużą dozą prawdopodobieństwa będziemy obserwowali dalszy rozwój funduszy ETF.

Piotr Langner,

doradca inwestycyjny WealthSeed.

[1] Monday Morning Memo: Review of the European ETF Market 2021, Refinitiv

[2] Monday Morning Memo: Review of the European ETF Market, December 2022, Refinitiv

[3] Global ETF market facts: 3 things to know from Q3 2022, BlackRock

[4] Global ETP flows, 2022 in review, BlackRock