Relacja z Webinaru PAB WIB przedstawiającego wpływ czynników regulacyjnych i fiskalnych na wyniki finansowe banków w III kwartale 2025 roku oraz na wyniki w roku następnym
Otwierając spotkanie Kamil Sobolewski zauważył, że palącym problemem dla światowej gospodarki stała się zmiana paradygmatu funkcjonowania polityki gospodarczej USA w kierunku zwiększenia protekcjonizmu, co podnosi niepewność w otoczeniu gospodarczym oraz osłabia USD, i co doprowadziło do przekierowania eksportu z Azji do UE i krajów rozwijających się.
Zmiany w polityce gospodarczej USA i rozważania nad nowym zdefiniowaniem roli USA w NATO doprowadziły do bezprecedensowego wzrostu wydatków zbrojeniowych w Unii Europejskiej, co z kolei przełożyło się na wzrost deficytów budżetowych w Europie.
Taką sytuację obserwujemy też w Polsce – obecna prognoza przewiduje deficyt około 6,9% PKB, co stanowi wzrost o ponad 1 pp. względem poziomu przewidywanego jeszcze na początku 2025 roku.
Efektem nowej polityki USA jest także spektakularny wzrost cen złota, co jest związane z podważeniem zaufania nie tylko do USD, ale także innych walut fiducjarnych.
Jak zauważył Grzegorz Zatryb, potwierdzeniem ww. tendencji jest także silny wzrost indeksu niepewności, którego wartość doszła do poziomu 120.000, co także częściowo obrazuje obecny wpływ USA na gospodarkę światową.
Mimo utrzymujących się napięć sytuacja makroekonomiczna na świecie stopniowo się poprawia, a tempo wzrostu PKB utrzymało się na poziomie zbliżonym do II kw. 2025 roku.
Także w Polsce III kwartał od strony podażowej gospodarki wyglądał dobrze (z wyjątkiem sektora budowlano-montażowego). Wzrost PKB w III kw. sięgnął 3,8% r/r, produkcja sprzedana przemysłu urosła o 5,6%, zaś sprzedaż detaliczna towarów – o 4,3%.
Lekko poprawił się poziom inwestycji (do 16,97% PKB), ale odstęp od historycznego minimum (16,13%) odnotowanego w 2023 roku nie jest duży i brakuje czynników wskazujących na dalszą poprawę w tym zakresie.
Polski sektor bankowy w III kwartale 2025 r.
Dr Tomasz Pawlonka zaprezentował w imieniu Zespołu Badań i Analiz ZBP podsumowanie sytuacji sektora bankowego w III kwartale 2025 r.
Pomimo spadku stóp procentowych, zapoczątkowanych w maju 2025 roku, sektor bankowy osiągnął w III kw. dobre wyniki, zaś największy wpływ na warunki jego funkcjonowania wywarły zmiany w zakresie naliczania podatku bankowego oraz podwyższenie stawki CIT dla banków do 30%.
Według oszacowań ZBiA łączne dodatkowe obciążenie sektora bankowego z tytułu podniesionych kosztów fiskalnych wyniesie w najbliższych 10 latach blisko 19 mld zł.
Dodatkowo, najsilniej wynik finansowy banków zostanie obciążony w latach 2026 – 2027, a więc wtedy gdy sektor w pełni poniesie konsekwencje spadku wyniku odsetkowego ze względu na obniżkę stóp procentowych.
Już dziś efektywna stopa obciążeń fiskalnych sektora przekracza poziom 32% – propozycja Ministerstwa Finansów zwiększa tę stopę o 12,5 pp. w 2027, o 7,12 pp. w 2028 oraz o 2,8-2,9 pp. w kolejnych latach.
W 2026 roku wpływy budżetowe z tytułu CIT wzrosną o 9,7 mld zł, w tym w ponad 70% na skutek wzrostu CIT dla banków (+6,84 mld zł). Będzie to oznaczać, że co 4 złotówka wpływów z CIT będzie pochodziła od sektora bankowego.
Warto podkreślić, że już w 2024 roku wśród 10 największych płatników CIT w 2024 roku znalazło się 6 banków.
Jednocześnie, wzrost obciążeń fiskalnych sektora bankowego przekłada się na obniżenie jego potencjału do kumulowania jego kapitału własnego, a przez to – do spadku możliwości dostarczania finansowania gospodarce – o około 115 mld zł w perspektywie najbliższych 10 lat.
Prognozy dla sektora bankowego na 2026 rok
Prognozę wyników sektora na 2025 – 2026 rok przedstawił em. prof. UŁ dr hab. Czesław Lipiński, który także podkreślili, że sytuacja makroekonomiczna obserwowana w III kw. 2025 roku była pomyślna i w tych warunkach zysk netto sektora bankowego za trzy kwartały (36,3 mld zł) był o ponad 16% wyższy w porównaniu z analogicznym okresem sprzed roku.
W prognozie na lata 2025 – 2026 należy jednak uwzględnić szereg czynników o charakterze zewnętrznym: wojny celne, działania wojenne w Ukrainie, ataki hybrydowe, a także: spadającą inflację i stopy procentowe.
Jednocześnie spośród czynników wewnętrznych obserwujemy powolny wzrost aktywności gospodarczej stymulowany przez rosnący popyt konsumpcyjny i spożycie zbiorowe, uruchomienie środków z KPO – będące szansą na ożywienie inwestycji i na odbudowę popytu na kredyty oraz spadek inflacji w okolice celu inflacyjnego.
Prezentując prognozę wyników sektora, przyjęto 3 warianty prognozy – różniące się parametrami PKB oraz CPI i tempem łagodzenia polityki pieniężnej.
Z przeprowadzonej prognozy wynika, że w wariacie bazowym 2025 roku zysk sektora ustabilizuje się na poziomie niespełna 46,1 mld zł.
Prognozy na 2026 rok kształtują się mniej optymistycznie – obok zwiększenia obciążeń fiskalnych sektora, spodziewany jest spadek przychodów odsetkowych, częściowo amortyzowany stabilnymi przychodami z obligacji i przychodami z tytułu wzrostu wolumenu kredytów.
Tylko ze względu na 30% stopę opodatkowania CIT, prognozuje się spadek zysku netto o 25,5-33,2%. W rezultacie prognozowany zysk netto w 2026 r. na poziomie bazowym szacowany jest na niespełna 30,1 mld zł, wariant optymistyczny to 34,3 mld zł, zaś pesymistyczny: 27 mld zł.
Czytaj także: Wyższy CIT obniży o 1/3 zyski banków przyszłym roku
W konsekwencji stopa ROE znajdzie się w przedziale 9 – 11% – czyli ponownie poniżej kosztów pozyskania kapitału, z negatywnymi następstwami dla perspektyw budowy bazy kapitałowej, zdolnej do zaspokajania potrzeb kredytowych gospodarki realnej.
Pełny zapis webinaru jest możliwy do odtworzenia na stronie www.pabwib.pl
