Raport Specjalny | Horyzonty Bankowości 2023 | Populizm i stagnacja – największe zagrożenia dla ryzyka bankowego

Jan Bolanowski

W momencie pisania tego artykułu w polskiej bankowości nie ma bardziej wyczekiwanej daty od 15 czerwca, gdy ma zostać ogłoszone stanowisko TSUE w sprawie kredytów frankowych. Decyzja trybunału to kolejny punkt scenariusza dramatu, którym stały się dla polskiego sektora bankowego kredyty denominowane w szwajcarskiej walucie. Coś, co w założeniu miało być atrakcyjnym produktem wspierającym polskie rodziny w zakupie domów i mieszkań, stało się kulą u nogi niosącą ze sobą potencjał wielomiliardowych strat. Wszystko wskazuje na to, że ten potencjał prędzej czy później się ziści.

– Nie można oczywiście przesądzać, jaki będzie wyrok TSUE, bo w przeszłości zdarzały się stanowiska odmienne od opinii rzeczników. Spodziewamy się jednak, że linia orzecznicza niekorzystna dla banków zostanie podtrzymana – mówi Andrzej Pałys, adwokat, partner w kancelarii Kochański i Partnerzy.

Unijne prawo, polski kłopot

Dzięki zaangażowaniu TSUE wieloletnia batalia frankowiczów z bankami zmierza do finału, którego jeszcze kilka lat temu nikt się nie spodziewał. Statystyki wskazują, że ponad 90% spraw sądowych kończy się zwycięstwem kredytobiorców, które wiąże się z unieważnieniem umowy, a w skrajnych przypadkach, na skutek przedawnienia roszczeń, banki nie otrzymują nawet zwrotu wypłaconego kapitału. W takim przypadku można powiedzieć, że frankowicz otrzymuje nieruchomość za darmo, ponieważ bank zwraca mu wpłacone raty. Wszystko dlatego, że po latach w umowach frankowych dopatrzono się nieprawidłowości.

– Najczęściej wytyka się bankom, że niejasno wskazały w umowach, w jaki sposób będą ustalać kurs przewalutowania franka. Trzeba jednak pamiętać, że te umowy banki konstruowały w bardzo różny sposób. To nie jest pula całkowicie homogeniczna. Są umowy, które za kurs wymiany przyjmują średnie kursy NBP, a jednak spotkałem się z orzeczeniem, gdy sąd uznał, że to nie było wystarczające zabezpieczenie. Dochodzimy do absurdu, bo jeśli nie Narodowy Bank Polski jest wiarygodną instytucją finansową, to kto? Trudno wyobrazić sobie w ogóle, by w 2007 r. można było wprowadzać bezpieczniejsze zapisy – podkreśla Andrzej Pałys.

Ekspert zwraca uwagę, że banki, konstruując umowy, działały w ramach obowiązującego prawa i wytycznych organu nadzorującego. KNF w czasie udzielania kredytów frankowych nie widziała problemu związanego z tabelami kursowymi. Kiedy jednak sprawy trafiają do sądu, a zwłaszcza do sądu unijnego, liczą się tylko suche zapisy, i to ...