Raport Specjalny | Bankowość Spółdzielcza | Poważne wyzwania wymagają adekwatnych odpowiedzi

Zagrożeniem dla bankowości spółdzielczej jest rekordowo niski poziom stóp procentowych. Wyzwaniem natomiast odpowiednie wykorzystanie nowoczesnych technologii – tak w kontaktach biznesowych z klientami, jak i w procesach wewnątrzbankowych.

Wskaźniki nie kłamią

Sytuacja bankowości spółdzielczej nie napawa optymizmem. Na koniec 2019 r. działało 538 banków, 516 spośród nich było członkami systemów ochrony (322 w Systemie Ochrony Instytucjonalnej BPS, 194 w SOI grupy SGB). Poza systemami ochrony pozostawały 22 instytucje, 15 z nich dysponowało funduszami własnymi powyżej 5 mln euro.

Banki spółdzielcze w ub.r. wypracowały wynik netto wartości 693 mln zł, jednak 15 z nich odnotowało stratę – łącznie 122 mln zł. Świadczyło to o ich zróżnicowanej sytuacji banków, czego dowodem – już w styczniu br. – był proces resolution wdrożony przez BFG wobec Podkarpackiego Banku Spółdzielczego w Sanoku. Skomplikowana jest też sytuacja finansowa ponad 20 innych banków spółdzielczych, które wcześniej poniosły straty, a obecnie realizują programy naprawcze. Na koniec IV kw. 2019 r. poprawiła się sytuacja banków zrzeszających, które wykazały skromny – 52 mln zł – zysk netto. Fundusze własne w stosunku do grudnia 2018 r. wzrosły o nieco ponad 4% i wyniosły 12,4 mld zł. Łączny współczynnik kapitałowy osiągnął 16,8% i był o 0,2% niższy niż na koniec grudnia 2018 r.
Rok 2019 przyniósł wyższy wzrost depozytów (o 9,9%) niż należności od sektora niefinansowego i samorządowego (o 4%). Banki spółdzielcze posiadały 135 mld zł depozytów przy 78 mld zł należności od sektora niefinansowego i samorządowego. Zatrudniały 30,6 tys. pracowników, a w bankach zrzeszających było ich 1,7 tys.

Udział zatrudnienia w bankowości spółdzielczej jest dwukrotnie wyższy od udziału aktywów tej grupy w aktywach całego sektora bankowego. Nieznacznie spadła efektywność sektora: wskaźnik ROE wyniósł 5,4%, a ROA 0,4% (w bankach komercyjnych odpowiednio: 7,3% i 0,8%). Udział należności zagrożonych wyniósł 9% i był wyższy niż w bankach komercyjnych.

Wskaźnik C/I odnotował 66% i był o 13 pkt. proc. wyższy niż w bankach komercyjnych. Wszystkie te dane ilustrują dystans, jaki dzieli banki spółdzielcze od krajowych banków komercyjnych.

Niełatwy czas

Bieżący rok jest bezprecedensowy dla wszystkich instytucji finansowych. Banki muszą współpracować z przedsiębiorstwami, chronić ich produkcję i zatrudnienie – po to, by ograniczyć skutki pandemii w gospodarce. Bieżący kontakt z klientami w społecznościach lokalnych zawsze był atutem banków spółdzielczych, które odpowiadają za piątą część polskich małych i średnich przedsiębiorstw. Doskonale zrozumiały one skalę zagrożeń i bez zwłoki przystąpiły do bliskiej współpracy kredytowej i pomocowej z klientami.

Bliskość klienta i rozumienie jego potrzeb to nieodzowny warunek sformułowania, a później oferowania stosownego wsparcia płynnościowego i kredytowego firmom MŚP oraz potrzebującym okresowej pomocy klientom indywidualnym. Banki spółdzielcze włączyły się, w tym samym czasie co czołowe banki komercyjne, w oferowanie środków pomocowych agencji rządowych, kredytów i gwarancji BGK oraz instrumentów Polskiego Funduszu Rozwoju. Przekazanie ich klientom indywidualnym, sektorowi MŚP, innym ...