Raport: Specjalistyczne usługi doradcze – W dobie kryzysu

Małgorzata Zaleska

Przyczyną większości dotychczasowych kryzysów bankowych było nieumiejętne zarządzanie ryzykiem kredytowym. Jedną z pierwotnych przyczyn obecnego kryzysu było także nieumiejętne zarządzanie ryzykiem bankowym, w tym kredytowym. W Stanach Zjednoczonych udzielano bowiem kredytów osobom, które nie miały dochodów, nie miały pracy i nie miały majątku (tzw. NINJA). Obecny kryzys spotęgowały dodatkowo m.in.: chciwość właścicieli (akcjonariuszy) instytucji finansowych, błędy instytucji audytorskich i agencji ratingowych, a także globalizacja rynków finansowych oraz oderwanie się tych rynków od gospodarki, ich funkcjonowanie dla samych siebie, tj. dla pomnażania profitów. We współczesnym świecie rynki finansowe są powiązane. To sprzyja szybkiemu rozprzestrzenianiu się kryzysu.

Między chciwością a bezpieczeństwem

Fundamentalnymi problemami, pozostającymi nadal do rozstrzygnięcia, są kwestie konieczności ponoszenia odpowiedzialności za popełnione błędy oraz znalezienia tzw. złotego środka między chciwością właścicieli instytucji finansowych a bezpieczeństwem tych instytucji. Powszechnie znaną regułą w ekonomii jest zasada, zgodnie z którą im wyższe podejmuje się ryzyko, tym większe mogą być potencjalne zyski, jak i straty. Problemem jest oddziaływanie właścicieli na kadrę menedżerską instytucji finansowych. Od kadry tej oczekuje się maksymalizacji zysków i wartości firmy w krótkim okresie. Jeśli wyniki osiągane przez kadrę zarządzającą nie są satysfakcjonujące dla właścicieli, kadra taka jest odwoływana. A jak można zadowolić właścicieli? Dając im więcej i więcej profitów, tzn. podejmując coraz większe ryzyko – i koło zamyka się.

Ryzyko występujące ze wzmożoną siłą podczas współczesnego kryzysu na globalnym i niektórych lokalnych rynkach finansowych można sklasyfikować w dwóch zazębiających się obszarach: makroekonomicznym i mikroekonomicznym.

W skali makroekonomicznej występuje z pewnością m.in.:

• ryzyko nadmiernego
• rozluźnienia dyscypliny budżetowej
• ryzyko wzrostu protekcjonizmu
• ryzyko wykorzystywania kryzysu dla realizacji określonej polityki
• ryzyko wzrostu kosztów funkcjonowania sieci stabilności finansowej.

W dalszej części artykułu kwestie związane z funkcjonowaniem instytucji sieci bezpieczeństwa (tj. bankami centralnymi, nadzorami nad rynkami finansowymi i systemami gwarantowania instrumentów finansowych) zostały celowo pominięte. Otwarte przy tym pozostaje pytanie, kto zapłaci m.in. za wzrost kosztów wprowadzania i stosowania nowych regulacji bankowych oraz podnoszenia poziomu gwarancji depozytów (…)

W celu przeciwdziałania kryzysowi i łagodzenia jego skutków, rządy niektórych krajów wspierają instytucje finansowe i przedsiębiorstwa. Sformalizowane programy pomocowe zaczęły być upubliczniane od września 2008 roku. Do grona krajów, które jako pierwsze opracowały i podały do publicznej wiadomości plany ...