Raport: Horyzonty Bankowości 2021 | KREDYTY | Są powody do optymizmu

Dr Marcin Czaplicki, Ekonomista, PKO Bank Polski

Pandemia wstrząsnęła rynkiem kredytowym i całym sektorem bankowym dosłownie i w przenośni. W 2020 r. sformułowanie „po raz pierwszy” było wykorzystywane wyjątkowo często: depozyty gospodarstw domowych w grudniu po raz pierwszy przekroczyły 1 bln zł, przedsiębiorstwa po raz pierwszy (w tym wieku) miały więcej depozytów niż zaciągniętych kredytów. We wrześniu po raz pierwszy dynamika wolumenu kredytów spadła poniżej zera (jeśli oczyścimy ją o efekty zmian kursu) i pozostała ujemna do końca roku.

Spadek wolumenu kredytów to efekt zarówno niższego popytu, jak i restrykcji podażowych ze strony banków. Obniżenie popytu widoczne było w szczególności w dwóch sektorach: kredytach dla przedsiębiorstw oraz kredytach konsumpcyjnych. W pierwszym przypadku było to zasługą bezprecedensowego transferu płynności w ramach tarcz antykryzysowych połączonego ze wstrzymaniem aktywności inwestycyjnej ze względu na wzrost niepewności. Wysoka płynność firm hamuje popyt na kredyty obrotowe, tj. te, którymi finansują one swoją bieżącą działalność. W tym zakresie dopiero popandemiczne odbicie popytu konsumpcyjnego, jakie może nastąpić w drugiej połowie 2021 r. (pod warunkiem zaszczepienia odpowiedniego odsetka populacji i utrzymania pandemii w ryzach) może wywołać wzrost zapasów i zapotrzebowania na ich finansowanie. W przypadku kredytów inwestycyjnych popyt przejawiał pod koniec ub.r. znamiona stabilizacji. Wciąż, co prawda, wiele przedsiębiorstw wybiera naprawę sprzętu zamiast kupna nowego, ale oczekiwane ożywienie inwestycji może już w drugim półroczu podnieść także popyt na finansowanie zewnętrzne.

Pandemia wstrząsnęła rynkiem kredytowym i całym sektorem bankowym dosłownie i w prze­nośni. W 2020 r. sformuło­wanie „po raz pierwszy” było wykorzystywane wyjątkowo często: depozyty gospodarstw domowych w grudniu po raz pierwszy przekroczyły 1 bln zł, przedsiębiorstwa po raz pierw­szy (w tym wieku) miały więcej depozytów niż zaciągniętych kredytów. We wrześniu po raz pierwszy dynamika wolumenu kredytów spadła poniżej zera (jeśli oczyścimy ją o efekty zmian kursu) i pozostała ujem­na do końca roku.

Po stronie gospodarstw domowych niezmiennie mocno trzyma się popyt na kredyty hipoteczne, choć w jego źródłach umocnił się popyt konsumpcyjny, podczas gdy na ożywienie popytu inwestycyjnego przyjdzie nam poczekać do popandemicznej normalizacji na rynku najmu. Ograniczenie konsumpcji, wzrost oszczędności gospodarstw domowych, obawy o zatrudnienie, a także zamknięcie części sklepów przełożyły się na spadek popytu na kredyty konsumpcyjne (w szczególności gotówkowe). Dopiero silniejsze ożywienie konsumpcji, którego spodziewamy się na koniec wiosny podniesie popyt na ten typ kredytu, aczkolwiek zmiana preferencji (internet vs zakupy bezpośrednie) może faworyzować kredyty ratalne wobec gotówkowych.