Prawo: Subiektywny przegląd orzecznictwa TSUE w 2018 roku

Piotr Gałązka
adwokat, ekspert ds. UE.
Pełni funkcję dyrektora Przedstawicielstwa Związku Banków Polskich w Brukseli

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z siedzibą w Luksemburgu składa się z Trybunału Sprawiedliwości i Sądu, a jego zadaniem – zgodnie z art. 19 Traktatu o Unii Europejskiej – jest poszanowanie prawa w wykładni i stosowaniu traktatów, orzekając m.in. w zakresie skarg wniesionych przez państwa członkowskie, instytucje lub osoby fizyczne lub prawne oraz w trybie prejudycjalnym, na wniosek sądów państw członkowskich, w sprawie wykładni prawa Unii lub ważności aktów przyjętych przez instytucje. Oprócz roli sądu rozstrzygającego spory między poszczególnymi instytucjami unijnymi oraz pomiędzy Unią Europejską a państwami członkowskimi odnośnie dopełnienia bądź niedopełnienia zobowiązań wynikających z członkostwa – np. brak albo wadliwa implementacja dyrektywy, błędne stosowanie przepisów UE – to właśnie kompetencja dotycząca odpowiadania na pytania prejudycjalne, zgodnie z art. 267 TFUE, jest najbardziej doniosłą rolą Trybunału w systemie instytucjonalnym UE.

Pytanie prejudycjalne każdy sąd krajowy może skierować do TSUE w przypadku, gdy kwestia wykładni przepisu prawa unijnego zostanie podniesiona w toku danego postępowania sądowego. Jeśli jednak sprawa toczy się przed sądem krajowym najwyższej instancji, wówczas on ma obowiązek skierowania takiego pytania do Trybunału w Luksemburgu.

Rola TSUE w kształtowaniu się wspólnot

Choć w Unii Europejskiej, tak samo jak w systemie prawa krajowego w Polsce, nie obowiązuje formalna zasada precedensu i wyroki sądowe nie są źródłem prawa, to jednak rola prawotwórcza Trybunału na rzecz tworzącego się nowego fenomenu, jakim od końca lat pięćdziesiątych były wspólnoty europejskie jest nie do przecenienia. 

Wiele fundamentalnych kwestii dla prawidłowego rozwoju wspólnot, późniejszego stworzenia Unii Europejskiej oraz postępu w integracji europejskiej między państwami członkowskimi zostało wypełnionych faktyczną treścią przez wyroki Trybunału. TSUE, interpretując przepisy traktatów, nadawał im znaczenie praktyczne i umożliwiał ich najpełniejsze stosowanie w praktyce zarówno przez państwa członkowskie, jak i horyzontalnie – między uczestnikami obrotu gospodarczego.

Sprawy takie jak Van Gend & Loos, gdzie TSUE określił zasadę bezpośredniego stosowania prawa UE w krajowych postępowaniach są...