Prawo: Na co jeszcze czekamy?

Jerzy Czajka

O wznowienie prac nad ustawą apelowali już do rządu eksperci z sektora finansowego. Czyżby przez opieszałość decydentów szykowała się kolejna bomba na rynku finansowania nieruchomości mieszkaniowych? Dwie prędkości – tak w największym skrócie określić można sytuację na rynku produktów umożliwiających seniorom wykorzystanie posiadanej nieruchomości w celu podreperowania domowego budżetu. Konkurencją dla objętego resrykcyjnymi regulacjami modelu kredytowego, dedykowanego bankom, jest bowiem renta dożywotnia, dla której jedyną podstawę stanowią ogólne zasady umowy dożywocia, określone w Kodeksie cywilnym. W konsekwencji produkt taki może być oferowany dosłownie przez każdego przedsiębiorcę w dowolnej formie organizacyjnej, bez jakichkolwiek minimalnych wymogów kapitałowych – co stwarza oczywiste ryzyka dla potencjalnych klien2015tów. Tak niskie warunki wejścia mogą wręcz zachęcać nieuczciwych przedsiębiorców do oferowania produktów z zakresu „odwróconej hipoteki” jedynie po to, by niezgodnie z etyką, a nierzadko i bezprawnie przejmować mieszkania od seniorów jeszcze za ich życia, nie oferując nic w zamian. Posiadacz nieruchomości sprzedanej w zamian za dożywotnią rentę nie jest też chroniony w sytuacji, kiedy ulegnie ona całkowitemu lub częściowemu zniszczeniu w wyniku klęski żywiołowej – podczas gdy nabywca odwróconego kredytu hipotecznego może w takiej sytuacji powołać się chociażby na art. 17 ust. 3 oraz art. 32-33 ustawy. Dysproporcja regulacyjna jest szkodliwa również i dla sektora bankowego – trudno mówić o wyrównanej konkurencji w sytuacji, gdy tylko oferta banków objęta jest wyśrubowanymi regulacjami, podwyższającymi koszt całego przedsięwzięcia. Trudno się dziwić, że w takiej sytuacji banki zachowują – mówiąc najdelikatniej – daleko idącą powściągliwość we wdrażaniu „odwróconej hipoteki” do swojej oferty produktowej.

Nie dla każdego

O konieczności uregulowania również i drugiej nogi odwróconej hipoteki mówi się w zasadzie od 2008 r., kiedy to produkt ten zaoferowały – po raz pierwszy w Polsce – fundusze hipoteczne. Odpowiedzią na te oczekiwania stał się projekt ustawy o dożywotnim świadczeniu pieniężnym, ogłoszony przez Ministerstwo Gospodarki w ubiegłym roku. Określenie warunków dla podmiotów prowadzących działalność w zakresie umów o rentę dożywotnią, utworzenie ich rejestru i jednoznaczne określenie praw i obowiązków stron umów o dożywotnie świadczenie pieniężne – oto najważniejsze założenia projektu. Udzielanie renty dożywotniej byłoby możliwe jedynie w przypadku podmiotów spełniających następujące wymogi:

• prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki akcyjnej lub europejskiej spółki akcyjnej,
• minimalny kapitał zakładowy 2 ...