Prawo: Banki spółdzielcze a FATCA

Piotr Brewiński – radca prawny

Jan Ziomek – aplikant adwokacki

Należy zacząć od określenia, jaki status posiadają banki spółdzielcze – spośród możliwych do wyboru w rozumieniu FATCA (Foreign Account Tax Compliance Act), dalej zwanej umową FATCA. To bowiem będzie determinowało obowiązki, jakie posiada konkretny podmiot. W ramach umowy FATCA statusy wyłączonych spod regulacji zostały szczegółowo określone w załączniku nr II, który określa podmioty oraz rachunki traktowane – w zależności od okoliczności – jako zwolnieni uprawnieni odbiorcy, współpracujące zagraniczne instytucje finansowe oraz rachunki wyłączone z definicji rachunku finansowego.

Status banku spółdzielczego

Mając na uwadze charakter i zakres działalności, większość banków spółdzielczych będzie klasyfikowana jako banki lokalne. Wyłączenie to zostało sprecyzowane w załączniku nr II, w artykule III zatytułowanym „Instytucje finansowe o małym lub ograniczonym zasięgu działania, które uznaje się za współpracujące zagraniczne instytucje finansowe”.

I tak, przez bank lokalny należy rozumieć instytucję finansową licencjonowaną i regulowaną zgodnie z prawem Rzeczpospolitej Polskiej, działającą wyłącznie jako bank lub związek kredytowy, lub działającą na podobnych zasadach spółdzielnię kredytową, której działalność nie jest nastawiona na zysk. W przypadku banków spółdzielczych należy wskazać, że Ustawa z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (Dz.U. z 2014 r. poz. 109 z późn. zm.) nakazuje stosować w zakresie w niej nieuregulowanym przepisy Ustawy z 6 września 1982 r. prawo spółdzielcze (Dz.U. z 2013 r. poz. 1443 z późn. zm.), z której wynika, że działalność nie musi być bezpośrednio nastawiona na zysk, wystarczające jest działanie na zasadach rachunku ekonomicznego przy zapewnieniu korzyści członkom spółdzielni. Oznacza to takie działanie, które pozwala przynajmniej zachować aktywa spółdzielni, wypracować zysk oraz realizować cel wynikający ze statutu.

Działalność banku lokalnego w rozumieniu umowy FATCA polega przede wszystkim na przyjmowaniu depozytów oraz udzielaniu pożyczek bankom, niepowiązanym klientom detalicznym oraz członkom banku w odniesieniu do związków kredytowych oraz spółdzielni kredytowych (pod warunkiem, że żaden z członków nie posiada więcej niż 5 proc. udziałów)

Miejsce prowadzenia działalności

Ponadto bank lokalny nie może mieć stałego miejsca prowadzenia działalności poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej, przy czym nie bierze się tutaj pod uwagę miejsc, które nie są ogłaszane do wiadomości publicznej i służą jedynie prowadzeniu działalności wspierającej administracyjnie daną instytucję finansową. Oznacza to, że banki lokalne nie mogą otworzyć poza granicami kraju oddziału bądź przedstawicielstwa, co nie wyłącza możliwości stworzenia centrum wspierającego bank np. w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy. Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, zakres terytorialny prowadzonej działalności przez bank spółdzielczy, z wyjątkami, ogranicza się terytorialnie do powiatu, w którym znajduje się jego siedziba oraz powiatów, na terenie których w chwili wejścia w życie ustawy bank prowadził działalność. Tym samym już ...