Polska gospodarka potrzebuje nowych impulsów i większego zaangażowania kapitału prywatnego
„Dotychczasowy model rozwoju Polski opierał się na niskich kosztach pracy i dobrze wykształconych pracownikach, na napływie kapitału i innowacji z zagranicy oraz na postępującej integracji z Unią Europejską.
Wiele wskazuje na to, że ten model się powoli wyczerpuje” – napisano w raporcie „Inwestycje jako fundament nowego modelu rozwoju Polski”.
„Polska potrzebuje inwestycji, które umożliwią jej utrzymanie konkurencyjności i wprowadzą gospodarkę na kolejny etap rozwoju – te inwestycje to nie tylko duże projekty infrastrukturalne, ale również inwestycje podwyższonego ryzyka (rozumiane przede wszystkim jako inwestycje w rozwój zaawansowanych technologii, cyfryzację lub dynamiczny wzrost i ekspansję), które dają szansę na stworzenie w kraju wysoce innowacyjnych, a przez to zyskownych przedsiębiorstw” – dodano.
Stopa inwestycji polskich firm od 10 lat się obniża
Jak wskazują autorzy opracowania, choć ponad 70 proc. przedsiębiorstw w 2024 r. podjęło jakieś działania inwestycyjne, stopa inwestycji polskich firm od dekady się obniża – odsetek inwestujących przedsiębiorców jest w Polsce wyraźnie niższy niż w większości państw Unii Europejskiej.
„W 2024 roku 96 proc. przedsiębiorstw w Polsce finansowało inwestycje ze środków własnych, a tylko 38 proc. sięgało po kredyt i pożyczki. To potwierdza awersję do sięgania po zewnętrzne finansowanie dłużne.
Jak wynika z badania PIE, brak potrzeby inwestowania jest często powiązany z brakiem motywacji i wiedzy. Potrzebne są działania zwiększające zainteresowanie przedsiębiorców zewnętrznymi źródłami finansowania” – napisano.
„Ważna jest nie tylko komunikacja i promocja, ale też taka konstrukcja instrumentów finansowych, która zminimalizuje subiektywne obawy przedsiębiorców wynikające z obciążenia długiem” – dodano.
Polska gospodarka: ponad 1/2 firm planuje rozwój
Z raportu wynika, że blisko 58 proc. przebadanych firm podejmuje działania, które pozwalają ocenić je jako ukierunkowane na rozwój.
„Około 10 proc. firm, których postawa i działania sugerują nastawienie na rozwój, nie podjęło jednak w 2024 r. żadnej działalności inwestycyjnej ze względu na brak kapitału bądź finansowania.
Oznacza to, że niski zasób kapitału własnego i utrudniony dostęp do finansowania są istotnymi barierami dla części perspektywicznych przedsiębiorców” – napisano w raporcie.
Inwestycje infrastrukturalne potrzebują kapitału prywatnego
Jak zaznacza BGK i PIE, do sfinansowania inwestycji infrastrukturalnych o charakterze strategicznym konieczna będzie mobilizacja kapitału prywatnego.
„Wynika to między innymi z istniejących wyzwań fiskalnych oraz perspektywy ograniczenia dostępności środków unijnych.
Konieczny jest rozwój funduszy infrastrukturalnych oraz wspieranie aktywności funduszy emerytalnych i firm ubezpieczeniowych” – napisano.
„Istnieje też konieczność wprowadzenia zmian zwiększających dochody podatkowe państwa. Badania wskazują, że zmiany w tym zakresie mogą spotkać się z akceptacją społeczną, jeżeli będą odpowiednio uzasadnione i wprowadzone w konkretnych celach” – dodano.
Czytaj także: Czy inwestycje pociągną za sobą kredyt – relacja z II. dnia Kongresu Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej 2025
Polski rynek kapitałowy a rynki zachodnie
Autorzy raportu wskazują, że Polska musi też nadrobić dystans, jaki dzieli ją od państw Europy Zachodniej pod względem rozwoju rynku kapitałowego, w tym funduszy VC i PE, które są kluczowe dla finansowania wzrostu firm.
„Z szacunków Deloitte wynika, że luka kapitałowa w zakresie inwestycji VC pomiędzy Polską i Francją wynosi 0,5-2,2 mld zł – o tyle większa powinna być wartość transakcji realizowanych w Polsce każdego roku, żeby nasz rynek VC miał skalę porównywalną do tej obserwowanej we Francji” – napisano.
„Różnica pomiędzy polskim i amerykańskim rynkiem VC sięga z kolei 17,4-19,1 mld zł w ujęciu rocznym. Jeżeli te szacunki rozciągniemy na całą działalność funduszy PE, to luka pomiędzy Polską i Europą wynosi około 14,5 mld zł niezrealizowanych inwestycji rocznie” – dodano.
Jak zaznaczono, na polskim rynku inwestycji kapitałowych obecny jest przede wszystkim prywatny kapitał zagraniczny (odpowiada za 49 proc. transakcji zrealizowanych w 2024 roku na rynku VC) oraz środki publiczne zarządzane przez PFR Ventures, Vinci, NCBR i spółki Skarbu Państwa (około 30 proc.).
