Polacy nie chcą dbać o środowisko? – Badania Eurobarometru 2014

W dniach 10-12 listopada br. została przyjęta deklaracja, na mocy której państwa ONZ mają włączać tematykę zrównoważonego rozwoju do programów nauczania na wszystkich szczeblach edukacji i we wszystkich typach szkół². Chodzi m.in. o odpowiedzialne gospodarowanie zasobami środowiska. To ważne zwłaszcza w kontekście Polski, która dziś znajduje się w gronie 5 krajów OECD o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu³. Tymczasem, jak wynika z badań Eurobarometru „Stosunek Europejczyków do ochrony środowiska” (wrzesień 2014), Polacy rzadziej niż inni Europejczycy wierzą, że problemy środowiskowe oddziałują bezpośrednio na ich życie. Polska osiągnęła pod tym względem drugi najniższy wynik wśród przebadanych państw (73% –  spadek o 6 punktów procentowych w porównaniu z analogicznym badaniem z 2011 r.). Polacy rzadziej również niż mieszkańcy innych krajów Europy twierdzą, że mają realny wpływ na ochronę środowiska. Polska osiągnęła w tym obszarze wynik poniżej średniej (75%), wyprzedzając jedynie Czechy, Węgry i Finlandię. Dużo częściej niż w 2011 r. Polacy segregują odpady, ale nadal nie są gotowi do porzucania samochodu na rzecz np. roweru z przyczyn środowiskowych.

Na każde 10 km przejechane samochodem, do powietrza trafiają ponad 3 kg dwutlenku węgla. „Przeciętna rodzina Kowalskich w modelu 2+1, która posiada dwa samochody i która raz w roku leci na wakacje samolotem, może wyprodukować 50 ton dwutlenku węgla rocznie. Ta sama rodzina może zmniejszyć swój wkład nawet o 40 ton zmieniając swoje nawyki, między innymi rezygnując z codziennej podróży samochodem”, mówi Jakub Zagórski, członek zarządu Skanska Residential Development Poland. Dobrą alternatywą jest rower, zwłaszcza, że coraz więcej polskich miast realizuje programy rozbudowy infrastruktury rowerowej. Jednak jak podkreśla Jakub Zagórski, konieczne jest także prowadzenie konsekwentnych działań budujących świadomość korzyści płynących z takiej formy transportu wśród mieszkańców miast oraz wśród pracowników firm i ich rodzin.

Według analiz amerykańskiego Instytutu Transportu i Rozwoju oraz  International Energy Agency (IEA)⁴, rozwój transportu publicznego i działania zachęcające mieszkańców do jazdy na rowerze i chodzenia pieszo mogą przynieść w skali świata nawet 100 bilionów USD oszczędności do 2050 r. W efekcie możliwe jest zredukowanie emisji dwutlenku węgla nawet do 1,700 megaton rocznie, co w praktyce oznacza także m.in. zmniejszenie zatłoczenia motoryzacyjnego i liczby przedwczesnych zgonów i poprawę bezpieczeństwa na drogach.

Najważniejsze wnioski z raportu Eurobarometru „Stosunek mieszkańców Europy do ochrony środowiska” (wrzesień 2014):

• Prawie wszyscy Europejczycy deklarują, że ochrona środowiska jest dla nich ważna. Najniższy wynik uzyskała m.in. Polska (91%), a najwyższy Szwecja (100%).
• Ponad trzy czwarte Europejczyków deklaruje, że problemy środowiskowe bezpośrednio oddziałują na ich życie. Polska osiągnęła pod tym względem drugi najniższy wynik wśród przebadanych państw (73%, spadek o 6 punktów procentowych w porównaniu z analogicznym badaniem z 2011 r.)
• 85% Europejczyków wierzy, że mogą odegrać znaczącą rolę w ochronie środowiska. Polska osiągnęła wynik poniżej średniej (75%), wyprzedzając jedynie Czechy, Węgry i Finlandię.
• Większość Europejczyków segreguje śmieci (72%), a ponad połowa oszczędza energię (52%). 37% oszczędza zużycie wody, 35% wybiera przyjazne środowisku formy transportu i kupuje lokalne produkty. Jedynie 20% rezygnuje z auta, aby chronić środowisko (podobnie jak w 2011 r.).
• Polacy dużo częściej niż w 2011 r. deklarują segregowanie śmieci – 69% (wzrost o 15 punktów procentowych). Natomiast jedynie 9% Polaków decyduje się ograniczyć jazdę samochodem ze względu na środowisko. Dla porównania w Holandii jest to 33% osób, a w Szwecji – 30%.

Źródło: Skanska Residential Development Poland

(1) Eurobarometr „Stosunek mieszkańców Europy do ochrony środowiska” (badanie przeprowadzone przez TNS Opinion & Social Network na zlecenie Komisji Europejskiej: kwiecień -maj 2014, publikacja raportu: wrzesień 2014)
(2) Deklarację dotyczącą edukacji dla zrównoważonego rozwoju przyjęto podczas międzynarodowej konferencji UNESCO, która odbyła się w dn. 10-12 listopada br. w Japonii. Więcej informacji: http://www.mos.gov.pl/artykul/7_aktualnosci/23671_edukacja_dla_zrownowazonego_rozwoju.html
(3) Chodzi o ocenę poziomu zanieczyszczenia powietrza, Raport OECD „Regional Well-being” 2014
(4) Raport „Global Shift Scenario”, ITDP, IEA, listopad 2014, https://www.itdp.org/a-global-high-shift-scenario/