Polacy na czele europejskiego sondażu: chcemy więcej zieleni i przestrzeni dla czystej mobilności
Miesiące ograniczeń związanych z pandemią przyniosły znaczącą zmianę w oczekiwaniach społecznych dotyczących przestrzeni miejskiej i codziennych podróży (1).
Jak wynika z sondażu online YouGov (2) przeprowadzonego wśród wszystkich dorosłych mieszkańców Warszawy i Krakowa, mieszkańcy największych polskich miast domagają się bardziej sprawiedliwego podziału przestrzeni publicznej między samochodami, transportem publicznym, rowerami i pieszymi.
Tereny zielone i przestrzeń dla pieszych
Niemal wszyscy mieszkańcy (93% w Krakowie i 92% w Warszawie) pragną więcej roślin i terenów zielonych w swoich miastach, co stanowi rekordowy wynik wśród wszystkich 15 miast w Europie objętych badaniem (średnia dla wszystkich badanych miast to 82%). Jest to najwyraźniejszy sygnał poparcia dla pojedynczego postulatu w badaniu, które zostało przeprowadzone na grupie ponad 900 dorosłych Polaków i ma służyć wyjaśnieniu społecznego postrzegania mobilności w miastach w post-pandemicznym świecie.
Mieszkańcy największych polskich miast domagają się bardziej sprawiedliwego podziału przestrzeni publicznej między samochodami, transportem publicznym, rowerami i pieszymi
Na kolejnych miejscach znalazły się postulaty dotyczące zapotrzebowania na więcej przestrzeni dla ruchu pieszego (71% w Krakowie i 64% w Warszawie) i transportu publicznego (66% w Warszawie i 62% w Krakowie). Ponad połowa mieszkańców badanych miast popiera także kilka innych rozwiązań, takich jak wprowadzenie większej liczby polityk mających na celu zatrzymanie wjazdów wysokoemisyjnych samochodów do miast lub zamknięcie ulic przed szkołami i przedszkolami dla zanieczyszczających powietrze pojazdów (57%).
Czytaj także: U progu zielonej rewolucji: jakie perspektywy ma przed sobą sektor OZE w Polsce? Raport Banku Pekao
Transport publiczny i ochrona powietrza
Zanieczyszczenie powietrza w miastach, którego jedną z głównych przyczyn w Europie jest transport drogowy, prawdopodobnie wiąże się z wyższą śmiertelnością osób, które zachorowały na COVID (3). Jest również najważniejszą przyczyną przedwczesnej śmierci spowodowanej czynnikami środowiskowymi.
Ponad czterech na pięciu ankietowanych przepytanych online w marcu (84% w Warszawie, 84% w Krakowie) odpowiedziało YouGov, że chcieliby, aby prezydenci ich miast zrobili więcej w celu chronienia ich przed zanieczyszczeniem powietrza (3). To najwyższy wynik w Europie, obok miast włoskich, prawdopodobnie ze względu na dużą skalę tego problemu w Polsce.
Miasta mają do dyspozycji całą gamę rozwiązań służących jednocześnie ograniczaniu emisji z transportu i tworzeniu zielonej przestrzeni, przyjaznej mieszkańcom
Promowanie korzystania z transportu publicznego (72% – Warszawa, 76% – Kraków) i chodzenia pieszo (68% – Warszawa, 73% – Kraków) oraz zwiększanie terenów zielonych (84 – Warszawa, 87% – Kraków) są wśród działań, których podejmowania w przyszłości uczestnicy badania oczekują od swoich prezydentów miast.
Czytaj także: Miasto z Klimatem: druga edycja programu wystartowała
Komentarze ekspertów
Urszula Stefanowicz z Polskiego Klubu Ekologicznego Oddziału Mazowieckiego, ekspertka Koalicji Klimatycznej powiedziała:
‒ Wyniki badania powinny być brane pod uwagę przy planowaniu zmian w politykach mobilności i planach inwestycyjnych nie tylko w Warszawie i Krakowie, ale także w innych dużych miastach w Polsce, gdzie odpowiedzi respondentów byłyby zapewne podobne.
Miasta mają do dyspozycji całą gamę rozwiązań służących jednocześnie ograniczaniu emisji z transportu i tworzeniu zielonej przestrzeni, przyjaznej mieszkańcom. Mogą też łączyć je na wiele sposobów, np. zwężając ulice i poszerzając ciągi pieszo-rowerowe, uzupełniając je o zieleń, czy budując nowe torowiska tramwajowe pokryte trawą.
Jeśli chodzi o samochody, prawie trzy czwarte respondentów (71% – Kraków, 73% – Warszawa) pragnie ograniczenia zanieczyszczenia spowodowanego ruchem drogowym, a ponad połowa (58% – Kraków, 59% – Warszawa) Urszula Stefanowicz stwierdziła, że po 2030 roku w europejskich miastach powinno być dozwolone poruszanie się wyłącznie samochodami bezemisyjnymi.
Polacy chcą korzystać z dobrej jakości transportu publicznego oraz mieć dostęp do dobrej jakości infrastruktury pieszej i rowerowej
Rafał Bajczuk z Fundacji Promocji Pojazdów Elektrycznych skomentował:
‒ Badania pokazały po raz kolejny, że Polacy chcą zmian w swoich miastach i są bardziej progresywni od decydentów. Celem naszych polityków nie powinna być tylko zamiana istniejących samochodów spalinowych na elektryczne, ale gruntowna zmiana w przestrzeni miejskiej i sposobie poruszania się po nich.
Polacy chcą korzystać z dobrej jakości transportu publicznego oraz mieć dostęp do dobrej jakości infrastruktury pieszej i rowerowej. Taka postawa powinna być odzwierciedlona w priorytetach inwestycyjnych miast oraz w politykach krajowych.
Badanie zostało zlecone przez Kampanię na rzecz Czystych Miast (ang. Clean Cities Campaign <www.cleancitiescampaign.org/>; ), nowy europejski ruch, który rozpoczyna dziś swoją działalność i którego celem jest zachęcenie miast do przejścia na transport bezemisyjny do 2030 roku. (4).
Opinia publiczna powinna być dla decydentów drogowskazem, dzięki któremu miasta staną się bardziej przyjazne do życia i zrównoważone
Barbara Stoll, Dyrektor Kampanii na rzecz Czystych Miast powiedziała:
‒ Ten sondaż wyraźnie pokazuje, że obywatele mają dość oddychania brudnym powietrzem i proszą swoich burmistrzów, aby to oni, a nie samochody, znaleźli się w centrum nowej mobilności w miastach. Jest to ważny sygnał w momencie, w którym kraje przygotowują się do wydania miliardów euro z funduszy na zieloną odbudowę.
Te środki mogą przyczynić się do wyraźnej zmiany sytuacji w miejskiej mobilności poprzez radykalne przekształcenie naszego poruszania się po mieście, zgodnie z oczekiwaniami mieszkańców. Opinia publiczna powinna być dla decydentów drogowskazem, dzięki któremu miasta staną się bardziej przyjazne do życia i zrównoważone.
Rewizja norm emisji CO2 dla samochodów osobowych i dostawczych
Przeprowadzony online sondaż YouGov pojawia się w momencie, gdy rządy przygotowują się do wydania prawie 700 mld euro z unijnych funduszy naprawczych po COVID-19, z czego 37% jest przeznaczone na działania związane z klimatem, w tym zrównoważoną mobilność miejską.
Innym kluczowym elementem procesu decyzyjnego, który może radykalnie zmienić krajobraz europejskich miast, jest zaplanowana na czerwiec 2021 r. rewizja norm emisji CO2 dla samochodów osobowych i dostawczych, w związku z którą Komisja Europejska może zaproponować konkretny termin wstrzymania sprzedaży pojazdów benzynowych i diesli w całej UE (5).
1. Kontrast z wysokimi poziomami zadowolenia z terenów zielonych odnotowanymi przed pandemią (str. 136 https://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/studies/pdf/urban/survey2015_en.pdf>;, Eurobarometr) sugeruje, że zapotrzebowanie społeczne na zieleń gwałtownie wzrosło.
2. Wszystkie dane, o ile nie podano inaczej, pochodzą z YouGov Plc. Wielkość próby wyniosła 264 wywiady w Krakowie i 703 w Warszawie, a łącznie dla wszystkich miast 10 050 dorosłych (w wieku 18+) z obszarów metropolitalnych wokół Londynu, Birmingham, Madrytu, Barcelony, Mediolanu, Rzymu, Hamburga, Berlina, Paryża, Lyonu, Brukseli, Antwerpii, Warszawy, Krakowa, Budapesztu. Badania terenowe przeprowadzono między 3 a 22 marca 2021 roku. Sondaż został przeprowadzony online.
Główne wnioski z badania można znaleźć w briefingu, który zostanie opublikowany pod tym linkiem https://www.cleancitiescampaign.org/postcovidmobilitysurvey.pdf>; po wygaśnięciu embarga, natomiast pełne tabele danych są dostępne na życzenie.
3. Kilka badań (w tym z Harvard School of Public Health https://www.hsph.harvard.edu/news/hsph-in-the-news/air-pollution-linked-with-higher-covid-19-death-rates/>; i Max-Planck Institute <https://www.mpg.de/15952279/air-pollution-as-co-factor-of-covid-19-mortality>; ) wskazało na możliwe powiązania między zanieczyszczeniem powietrza a wyższą śmiertelnością związaną z Covid.
4. Kampania wzywa miasta i rządy do ponownego przemyślenia mobilności miejskiej poprzez: przeznaczenie więcej przestrzeni publicznej dla ruchu pieszego, rowerowego i zieleni, inwestowanie w transport publiczny i promowanie go, a także dopuszczanie do ruchu w miastach wyłącznie samochodów osobowych i dostawczych o zerowej emisji najpóźniej od 2030 roku. Więcej na stronie: www.cleancitiescampaign.org <www.cleancitiescampaign.org/>;
5. Prawie dwie trzecie (63%) mieszkańców wszystkich miast objętych badaniem poparło zakaz sprzedaży nowych samochodów z silnikami benzynowymi i wysokoprężnymi w Europie po 2030 roku (sondaż T https://www.transportenvironment.org/press/cities-63-support-eu-ban-petrol-and-diesel-car-sales-after-2030>; &E).
Źródło: Clean Cities Campaign <https://cleancitiescampaign.org/2021/05/04/what-city-dwellers-want-from-their-mayors-post-covid/>;
