Opinie: Czy rozwój gospodarczy kończy się na zawsze?

Ignacy Morawski

Ostatnio pojawiło się kilka intrygujących prac naukowych, udowadniających, że tempo rozwoju maleje i będzie malało. Najgłośniejsza jest książka ekonomisty Roberta Gordona z Northwestern University „The Rise and Fall of American Growth”. Twierdzi on, że współczesne innowacje technologiczne nie mają już takiego wpływu na wzrost gospodarczy jak innowacje z pierwszej ery rozwoju, czyli lat 1850-1950. Z kolei Nicholas Bloom ze Stanford University opublikował w listopadzie badanie, w którym pokazuje, że dzisiejszy postęp technologiczny w bardzo wielu dziedzinach wymaga znacznie większego nakładu pracy naukowej niż 50 czy 100 lat temu. Na przykład utrzymanie prawa Moore’a, które stanowi, że liczba tranzystorów w układzie scalonym podwaja się mniej więcej co 18 miesięcy, wymaga dziś 25-krotnie większego nakładu pracy naukowej niż w latach 70. Wniosek z tego jest taki, że postęp technologiczny może zostać zahamowany, ponieważ w długim okresie trudno będzie trwale zwiększać nakłady na naukę.

Czy to ma jakieś znaczenie dla sektora bankowego? Ma, i to niemałe, choć potencjalne skutki mogą przebiegać kanałami pośrednimi. Po pierwsze, niższe tempo rozwoju w długim okresie może oznaczać niższe stopy procentowe, co przy współczesnym modelu bankowości oznacza niższe zyski. W takim scenariuszu banki będą musiały znacząco zmienić swoje modele biznesowe, dostosowują...