Odgłosy: Światowy kryzys a emerytury

Starzenie się społeczeństwa stawia przed władzami publicznymi i przedsiębiorstwami wyjątkowe wyzwanie: emerytury. Po wystąpieniu Erkki Liikanena, prezesa Banku Finlandii, podczas International Conference of Social Security Actuaries and Statisticians w Helsinkach 22 maja 2007 r. wiadomo już, że przyszłe zobowiązania emerytalne sięgają 163 000 miliardów dolarów, są zatem sześciokrotnie wyższe od światowych oszczędności emerytalnych wynoszących 24 000 miliardy dolarów. Przestrach, że przyszłe pokolenia nie zaoszczędzą wystarczająco na swoją emeryturę, zaowocował propozycjami nowych rozwiązań rządowych i innowacjami w dziedzinie produktów inwestycyjnych.

Wielka Brytania przyjęła narodowy program oszczędności emerytalnych, obejmujący tych wszystkich pracowników, którzy nie korzystają z systemu w ramach swoich przedsiębiorstw – wejdzie on w życie w roku 2012. Dania wypracowała nowy pomysł: zarządzanie aktywno-pasywne. W Niemczech przedsiębiorstwa ustanowiły nowe plany emerytalne, kapitalizując określone wkłady pracowników. W roku 2010 Niemcy mogą się stać trzecim na świecie rynkiem funduszy emerytalnych. We Francji utworzono specjalistyczny fundusz FRR (Fonds de réserve pour les retraites); środki w nim zgromadzone mają wzrosnąć z 50 miliardów dolarów obecnie do około 200 miliardów dolarów w roku 2020. Przesuwa się wiek emerytalny, aby wydłużyć czas oszczędzania. Jednocześnie obserwujemy konsolidację sektora, czyli progresywną fuzję mniejszych instytucji emerytalnych.

W USA, na największym pod względem aktywów rynku oszczędnościowo-emerytalnym, dokonano zmian strukturalnych. To, między innymi, ekspansja systemów określonych wkładów, zastosowanie nowych przepisów – prawa ochrony emerytur (PPA) i normy FASB nr 158 dotyczącej księgowania systemów emerytalnych i innych korzyści związanych z emeryturami, nadanie nowego priorytetu strategiom inwestycji aktywno-pasywnych LDI (Liability Driven Investing) i rosnące zainteresowanie produktami alternatywnymi. Strategia LDI obejmuje dzisiaj 30 proc. składek przyszłych amerykańskich emerytów (przyjęły ją m.in. IBM, Boeing Co., Ford Motor Co, i United Technologies Corp.).

Zmiany strukturalne występujące w całym świecie stymulują tworzenie nowatorskich strategii oszczędzania emerytalnego. Produkty finansowe najnowszej generacji mają zapewnić wzrost poziomu oszczędności i umożliwić sektorowi emerytur uzupełnienie deficytu finansowania świadczeń.

System określonych wkładów (DC)

System defined contrubution stał się już światową normą w dziedzinie emerytur. Wielkość zarządzanych aktywów tego systemu dorównuje aktywom systemów określonych świadczeń (DB, defined benefit). W ciągu 10 lat światowy udział systemu DC wzrósł z 34 do 42 proc. i uważa się, że będzie najbardziej rozpowszechnioną formą oszczędzania emerytalnego w XXI wieku.

W Stanach Zjednoczonych system ten już dziś jest wehikułem emerytur dla większości zatrudnionych w sektorze prywatnym. Według Employee Benefit Research w roku 1979 korzystało z niego 16 proc. pracowników, a w 2005 już 63 proc. W tym czasie udział w rynku systemu DB zmalał w tym samym stopniu. Nie ulega więc wątpliwości, że systemy DC będą w przyszłości pierwszoplanowe.

Spadek liczby urodzeń, wydłużenie czasu życia, spadek rynku akcji i spadek oprocentowania wkładów w pierwszych latach XXI wieku spowodowały klęskę funduszy emerytalnych przedsiębiorstw, doprowadzając niektóre z nich, i wcale nie te najmniejsze, do bankructwa. Zwiększyło to presję na Pension ...