Od gotówki do danych: nowa mapa świata płatności
Prelegent postanowił skoncentrować się właśnie na tej ostatniej perspektywie. W jego wystąpieniu dominował wątek, w jaki sposób twórcy usług finansowych mogą wpływać na poprawę standardu życia przeciętnego zjadacza chleba, wykorzystując nowe technologie w sposób nie tylko efektywny, ale również, a może przede wszystkim, etyczny i przemyślany.
Jako jeden z przykładów innowacji w dziedzinie płatności bezgotówkowych wskazał pierścienie płatnicze, które po latach obietnic w końcu zaczynają zdobywać rynek. 26 września 2025 roku mBank i Mastercard ogłosiły wprowadzenie na polski rynek pierwszego smart ringa, który – poza funkcją płatniczą – potrafi monitorować zdrowie i sen użytkownika.
– To urządzenie, które uzupełnia wachlarz narzędzi płatniczych, ale jest przy tym najbardziej intymne. Towarzyszy nam cały czas, a więc jest częścią naszego stylu życia – tłumaczył Arkadiusz Szulczyński.
Jako inny przykład rozwoju przyjaznych dla użytkownika schematów płatności prelegent omówił biometryczne formy uwierzytelniania użytkowników. – Dziś możemy płacić uśmiechem, okiem, a nawet układem żył w dłoni – mówił Arkadiusz Szulczyński.
Takie technologie coraz częściej wykorzystywane są nie tylko do płatności, ale i do identyfikacji użytkowników w biurach, siłowniach czy szkołach. W Chinach biometria jest standardem w komunikacji miejskiej, z kolei w części krajów poradzieckich dzieci kupują obiad w szkolnej stołówce przykładając dłoń do skanera, a rodzice mogą zdalnie doładowywać ich wirtualne portmonetki.
– To pokazuje, że biometria staje się narzędziem nie tylko technologicznym, ale społecznym – wprowadza wygodę, bezpieczeństwo i kontrolę, także w codziennych, rodzinnych sytuacjach – zaznaczył ekspert, wskazując iż za pośrednictwem sieci rodzic może uzyskać informację czy dziecko faktycznie kupuje zdrową żywność, czy też wybiera np. tuczące chipsy.
Portfele cyfrowe to nowe superaplikacje
Kolejnym krokiem w ewolucji płatności są cyfrowe portfele, które – jak zauważył prelegent – coraz bardziej przypominają superaplikacje. Wspomniał o rozwoju Apple Wallet, który w wybranych stanach USA pozwala już nie tylko płacić kartą, ale także rozłożyć płatność na raty, płacić punktami lojalnościowymi, przechowywać bilety czy potwierdzać tożsamość w modelu Selective Disclosure.
A to wszystko przy wysokich standardach w zakresie poszanowania prywatności, gdyż system ujawnia tylko takie dane, które są niezbędne dla realizacji danej czynności.
– Portfel Apple jest w stanie również za zgodą użytkownika przeszukiwać jego e-maile w poszukiwaniu zakupów online i śledzić status przesyłek. To już nie jest portfel, to asystent życia codziennego – mówił Arkadiusz Szulczyński.
Asystenci AI pojawiają się nie tylko po stronie konsumenta. Ekspert wspomniał o agentach zakupowych Amazona, testowanych od wiosny 2025 r. w USA. Klient szuka określonego produktu w aplikacji Amazona, a system, jeśli nie znajdzie go w wewnętrznej ofercie, automatycznie przeszukuje sklepy partnerskie i dokonuje zakupu w imieniu użytkownika.
– Dla konsumenta to niewidoczne. W tle działa agent AI, który załatwia za nas formalności. To pokazuje, że jedynym ograniczeniem staje się dziś wyobraźnia i… budżet – dodał prelegent.
Japonia, laboratorium płatniczej przyszłości
W prezentacji poświęconej innowacyjnym schematom płatności nie mogło zabraknąć jego ulubionego przykładu z Azji – systemu Suica w Japonii, który od 2001 roku pełni rolę karty transportowej, a dziś jest jednym z najbardziej zaawansowanych narzędzi płatniczych.
– Ponad 35 milionów spośród 122 mln kart Suica w pełni ztokenizowano, i funkcjonują one w portfelach cyfrowych. System łączy funkcje transportowe, płatnicze i lojalnościowe w jednym ekosystemie – tłumaczył Arkadiusz Szulczyński.
Przypomniał, iż Suica została powiązana z rejestrem obywateli i rezydentów, co umożliwia automatyczne przyznawanie zniżek seniorom czy mieszkańcom.
– Kupując bilet, nie muszę wybierać zniżki; system sam wie, że mój tata ma 65 lat i uwzględnia rabat – wyjaśnił prelegent.
Dodatkowo Japończycy planują testy, w których rezydenci zapłacą za produkty mniej niż turyści; system rozpozna użytkownika i zastosuje odpowiednią taryfę. Suica oferuje też funkcjonalności dla innych branż, m.in. hotelarskiej – taką propozycją jest e-klucz do pokoju hotelowego, dzięki czemu można udać się do pokoju od razu po przybyciu, omijając recepcję.
Arkadiusz Szulczyński zwrócił uwagę, że Suica to nie tylko płatność – to ekosystem danych i doświadczeń użytkownika. Karta może być zintegrowana z programami lojalnościowymi różnych sieci SPA, pozwalając na zbieranie punktów w jednym miejscu, bez konieczności instalowania wielu aplikacji. Testowane są też funkcje „real time experience”, jak automatyczne kierowanie taksówki pod odpowiednie wyjście z dworca, gdy użytkownik odbije kartę na bramce.
– W przyszłości system może nawet rozpocząć napełnianie wanny w domu w momencie, gdy użytkownik wysiądzie z pociągu, by woda była gotowa na jego przyjazd – żartował prelegent.
Ale za tymi anegdotami kryje się poważna refleksja: integracja płatności z codziennym życiem niesie ogromny potencjał, ale też ryzyka. Japończycy rozważają też połączenie systemu Suica z centralnym rejestrem danych medycznych, by – za zgodą użytkownika – analizować jego zakupy spożywcze i wysyłać zdrowotne rekomendacje.
– To brzmi zabawnie, ale pokazuje kierunek, w którym idziemy: płatności stają się częścią systemów analityki zdrowia i zachowań – mówił Arkadiusz Szulczyński.
Co naprawdę liczy się dla użytkowników
Prelegent odwołał się również do wspólnego badania z Mind & Roses, które uzupełniło raport Europejskiego Banku Centralnego o polską perspektywę. Jego wyniki udowodniły, że dla Polaków bezpieczeństwo płatności jest dziś ważniejsze niż szybkość, a istotnym czynnikiem przy wyborze nowych rozwiązań są korzyści finansowe – cashbacki, rabaty czy punkty.
– W czasach niepewności stajemy się bardziej wrażliwi na pieniądze i chcemy czuć kontrolę nad transakcjami – podkreślił Arkadiusz Szulczyński.
Czytaj także: Andrzej Dragan o tym czym jest rozumująca sztuczna inteligencja
W końcowej części wystąpienia zwrócił uwagę, że granice innowacji nie wynikają z technologii, lecz z naszego rozumienia człowieka.
– Tworząc bezobsługowe systemy, eliminujemy człowieka z procesu. Ale jeśli nie mam żadnej relacji z człowiekiem w banku – czy mam jeszcze relację z bankiem? – pytał retorycznie.
Arkadiusz Szulczyński wskazał, że relacja zaufania – jak ta z długoletnim agentem ubezpieczeniowym – może być silniejsza niż z dowolnym bankiem cyfrowym.
– Technologia ma sens tylko wtedy, gdy nie odbiera nam poczucia relacji. Czasem oszczędzamy minuty, ale tracimy więzi – zaznaczył ekspert.
Granice płatności bez granic
Na zakończenie Arkadiusz Szulczyński zaapelował do projektantów usług cyfrowych, by myśleli szerzej niż technologia, uwzględniając m.in. aspekt etyczny.
Chodzi m.in. o to, czy powstające rozwiązania ułatwiają życie wszystkim, czy tylko wybranym. W tym drugim przypadku mielibyśmy do czynienia z faktycznym pogłębianiem wykluczeń społecznych.
– Granice seamless payments nie leżą w kodzie ani w budżecie. Leżą w naszej wyobraźni i odpowiedzialności. Pytanie nie brzmi już: czy możemy? Pytanie brzmi: czy powinniśmy? – tym stwierdzeniem zakończył swe wystąpienie.
Future of Payments to konferencja organizowana przez Fundację Polska Bezgotówkowa.
