Nowoczesny Bank Spółdzielczy | Sytuacja Sektora | Przyszłość bankowości lokalnej w naszych rękach

Zdzisław Kupczyk
Wieloletni prezes zarządu BPS SA, członek Komisji Etyki Bankowej ZBP

Historia BPS rozpoczyna się znacznie wcześniej niż w roku 2002, kiedy to obecna nazwa po raz pierwszy pojawiła się w oficjalnych dokumentach. Bank zrzeszający jest bowiem następcą prawnym Gospodarczego Banku Południowo-Zachodniego SA z siedzibą we Wrocławiu, a zarazem dziełem ponad półtoratysięcznej rzeszy banków spółdzielczych i oddolnej inicjatywy tychże.

Masa krytyczna

Co zatem motywowało banki spółdzielcze do zbudowania niezależnych i w miarę samorządnych struktur w warunkach ryzyka finansowego, organizacyjnego, a nawet politycznego? Jakie założenia legły u podstaw tego udanego w sumie przedsięwzięcia?

Odpowiedzi po części należy szukać w regulacjach prawnych, ówczesnych umowach zrzeszenia, uchwałach podejmowanych podczas zebrań akcjonariuszy i zgromadzeń prezesów zarządów zrzeszonych banków, a także działaniach okazjonalnych. Zważywszy na minione trzy dekady funkcjonowania owych struktur, zasadne wydaje się pytanie, czy przyjęte, fundamentalne cele zostały w pełni osiągnięte i w jakim stopniu.

Kluczowym komponentem powodzenia tego bezprecedensowego przedsięwzięcia było wzajemne zaufanie jego uczestników, dzięki któremu racjonalność zaczęła dominować nad innymi pryncypiami. Świadomość już zrealizowanych celów przyczyniła się do kreślenia planów bardziej dalekosiężnych. Zarządy banków zrzeszenia GBP-Z szybko doszły do wniosku, że istotą przetrwania i uczestniczenia w grze rynkowej jest budowanie instytucji silniejszych kapitałowo i organizacyjnie. Procesy te nie były następstwem decyzji administracyjnych, lecz podejmowane były świadomie i z pełną odpowiedzialnością, zaś patronował im bank zrzeszający, będący gwarantem podjętych ustaleń. Realizacja procesów łączeniowych była zarazem sprawdzianem wzajemnego zaufania uczestników.

Kontekst społeczny niezmiennie ważny

Od tamtego czasu życie nabrało tempa, dokonało się wiele głębokich zmian w otoczeniu makroekonomicznym i samych bankach. Znacznym przeobrażeniom uległa sytuacja demograficzna i socjalna społeczeństwa. Na pewnym etapie transformacji ustrojowej dokonano kluczowych reform w lokalnym sektorze finansowym.

Co dziś oznacza podmiotowość

Banki spółdzielcze od początku pełniły i nadal pełnią ważną rolę, zarówno z punktu widzenia całego państwa, jak i lokalnych społeczności. Dość przytoczyć zasłyszane niegdyś słowa: „Banki spółdzielcze na terenie swojego działania są wybawicielami, nie tylko w trudnych sytuacjach” Ten status wiąże się zarazem z ogromną odpowiedzialnością. Nadszedł czas, aby dogłębnie zdiagnozować sytuację, korzystając z dostępnych wyników badań, a jednocześnie zbilansowania potencjału bankowości spółdzielczej. W tym kontekście należy uwzględniać sytuację pandemiczną, która przyspieszyła cyfryzację bankowości spółdzielczej. To kolejny bardzo trudny sprawdzian dla lokalnego sektora finansowego, pojawia się zatem pytanie, co dalej? Należy założyć, że instrumentem wzmacniającym potencjał bankowości spółdzielczej będzie przyspieszony proces konsolidacji i integracji. W zrzeszeniu BPS taki proces trwa, pytanie, czy jest adekwatny do aktualnej sytuacji w grupie i sektorze?

Zachowanie niezależności ...