Nowoczesny Bank Spółdzielczy | Bankowe Oddziały | Koronawirus przyspieszył likwidację placówek

Dr hab. Eugeniusz Gostomski
Wyższa Szkoła Bankowa w Gdańsku

Tempo wymierania placówek bankowych nie jest jednakowe we wszystkich krajach unijnych. Na Węgrzech nie tylko drastycznie zmniejszyła się liczba banków spółdzielczych, ale w wyniku restrukturyzacji dotykających praktycznie całego sektora utraciły one spółdzielczy charakter. Również we Włoszech tworzące dużą grupę bankową banki ludowe zostały przekształcone w spółki akcyjne. Spośród pozostałych krajów UE w latach 2010-2020 procentowo najwięcej oddziałów banków spółdzielczych ubyło w: Niderlandach – 68,5%, Finlandii – 38,3%, Niemczech – 36,6% i w Austrii – 30,7%. Natomiast w znacznie mniejszym stopniu liczba oddziałów w spółdzielczym sektorze bankowym zmniejszyła się w Portugalii – o 7,8%, Polsce – o 10% i w Hiszpanii – o 18,5% (patrz tab. 1).

Kiedyś były niezastąpione

Oddziały przez wiele lat stanowiły podstawowy kanał dystrybucji produktów bankowych. W dobie dominacji rozliczeń gotówkowych i czekowych oraz braku alternatywnych kanałów sprzedaży ich rola była trudna do przecenienia tak z punktu widzenia klientów, jak i banków. Ci pierwsi cenili sobie bliskość placówki bankowej i dlatego korzystali głównie z usług banków mających swoje oddziały w pobliżu miejsca ich zamieszkania bądź pracy. Zaś dla banków spółdzielczych placówki stacjonarne: centrala, oddziały i mniejsze placówki na wsi i w małych miastach były kluczowe dla obsługi osób prywatnych, rolników i drobnych przedsiębiorców, którzy przynajmniej raz w tygodniu odwiedzali swój bank.

Zmianę tej sytuacji spowodowało wiele czynników, nasiliło się to zwłaszcza w ostatniej dekadzie. W dużym stopniu do zmniejszenia liczby banków spółdzielczych, placówek obsługi klientów i redukcji miejsc pracy przyczyniły się fuzje i przejęcia, które wymuszone zostały zmianami regulacyjnymi i koniecznością obniżenia kosztów funkcjonowania banków. Niemal całkowicie na znaczeniu straciły czeki, a płatności gotówkowe w dużym stopniu zastąpione zostały bezgotówkowymi, zwiększyło się korzystanie z kart płatniczych, wprowadzone zostały bankomaty i terminale samoobsługowe, błyskawicznie zaczęła się rozwijać bankowość internetowa – klienci nie musieli już regularnie udawać się do banku. Siłą rzeczy zmniejszyła się więc rola placówek bankowych.

[...