Nowe kompetencje dla Prezesa UOKiK ‒ m.in. możliwość przeszukania oraz blokowania stron w sieci

Celem projektu jest podniesienie poziomu ochrony konsumentów oraz zwiększenie skuteczności działania Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów poprzez wdrożenie do polskiego porządku prawnego rozporządzenia nr 2017/2394 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2017 r. w sprawie współpracy między organami krajowymi odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów prawa w zakresie ochrony konsumentów i uchylające rozporządzenie nr 2006/2004/WE (rozporządzenie CPC).

Nowe kompetencje przewidziane rozporządzeniem CPC

Obecnie, Prezes UOKiK w zakresie ochrony konsumentów może prowadzić następujące postępowania:

postępowanie wyjaśniające,

postępowanie w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów,

postępowanie w sprawie o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone.

W toku tych postępowań, Prezes UOKiK już w chwili obecnej korzysta z szeregu kompetencji, które przewiduje rozporządzenie CPC (Consumer Protection Cooperation).

Nowe kompetencje przewidziane rozporządzeniem CPC rozszerzają istniejące w polskim systemie ochrony konsumentów, uprawnienia Prezesa UOKiK.

Czytaj także: UOKiK będzie mógł blokować strony naruszające prawa konsumentów? Nowy projekt rządu

Są to przede wszystkim cztery kluczowe, komplementarne do realizowanych obecnie, kompetencje:

rozszerzenie zakresu możliwości dostępu do informacji od publicznego organu, podmiotu lub agencji krajowych,

uprawnienie do nabywania towarów lub usług w tym, w razie potrzeby, z wykorzystaniem możliwości przedstawienia się jako inna osoba/ukrycia tożsamości,

uprawnienia dotyczące interfejsu internetowego,

rozszerzenie instytucji przeszukania także na postępowania konsumenckie (art. 105n ustawy okik).

Kompetencje realizowane w sposób mieszany

Proponuje się, aby Prezes UOKiK realizował kompetencje organu właściwego w sposób mieszany, tj.: część z uprawnień minimalnych przewidzianych w rozporządzeniu CPC będzie realizowana samodzielnie przez Prezesa UOKiK, a inne będą wykonywane przy współpracy innych organów, w drodze wystąpienia o pomoc do właściwych organów.

Zakłada się, że Prezes UOKiK samodzielnie będzie realizował następujące kompetencje:

uprawnienie do usunięcia treści lub ograniczenia dostępu do interfejsu internetowego (tzw. blokowanie stron www);

uprawnienie do dokonywania zakupów towarów lub usług, w razie potrzeby, z możliwością przedstawienia się jako inna osoba/ukrycia tożsamości  w celu ich przetestowania.

W drodze zwracania się o pomoc do innych organów, Prezes UOKiK będzie wykonywał następujące kompetencje:

uprawnienie do dokonywania zakupów towarów lub usług, w razie potrzeby, z możliwością przedstawienia się jako inna osoba/ukrycia tożsamości w celu ich przetestowania – pomoc Policji w przypadkach związanych z ryzykiem zagrożenia życia lub zdrowia kontrolującego albo ujawnienia jego tożsamości; 

uprawnienie do śledzenia przepływów środków finansowych i danych – możliwość pozyskania danych z systemu STIR;

uprawnienie do przeszukania w toku postępowania w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów lub postępowania klauzulowego – pomoc Policji.

Czytaj także: Rzecznik Finansowy przeciwko przeniesieniu kompetencji jego urzędu do UOKiK, chce przerwania prac na projektem ustawy

Gwarancja dla zasad sprawiedliwości proceduralnej

Jak wskazano w Ocenie Skutków Regulacji, ww. kompetencje mają zostać wdrożone w taki sposób, by przepisy prawa w pełni gwarantowały zasady sprawiedliwości proceduralnej.

Ingerencja w sferę działania przedsiębiorców musi zapewniać możliwość weryfikacji jej zasadności i być jak najmniej uciążliwa dla prowadzenia przez nich działalności. Wprowadzone zatem zostaną odpowiednie mechanizmy, mające na celu zagwarantowanie praw przedsiębiorców podczas procesu kontroli ich działalności.

I tak w odniesieniu do poszczególnych kompetencji planowane jest:

uprawnienie do usunięcia treści lub ograniczenia dostępu do interfejsu internetowego (tzw. blokowanie stron www) – możliwość zaskarżenia decyzji tymczasowej nakładającej taki obowiązek do sądu,

uprawnienie do przeszukania w toku postępowania w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów lub postępowania klauzulowego –  konieczne będzie uzyskanie zgody SOKiK na przeszukanie (analogicznie do przeszukania w postępowaniu antymonopolowym)

oraz możliwość zaskarżenia postanowienia SOKiK, uprawnienie do dokonywania zakupów towarów lub usług, w razie potrzeby, z możliwością przedstawienia się jako inna osoba/ukrycia tożsamości  w celu ich przetestowania – zgoda SOKiK.

Katarzyna Urbańska,
Dyrektor Zespołu Prawno-Legislacyjnego ZBP
katarzyna.urbanska@zbp.pl