Nauka i edukacja ekonomiczna | Raport PAB-WIB | Prawo nie zabrania bankom wykorzystania potencjału zrzeszeń

Jacek Ramotowski

Oferta bankowości spółdzielczej, w warunkach niemal nieograniczonych możliwości elektronicznego świadczenia usług, może być konkurencyjna jedynie za sprawą integracji tych instytucji – twierdzą autorzy raportu „Wspólne rozwijanie działalności depozytowo-kredytowej przez banki spółdzielcze w Polsce na przykładach wybranych krajów europejskich. Analiza prawno-ekonomiczna”. Na zlecenie WIB napisali go dr nauk prawnych Jarosław Bełdowski z SGH, dr nauk prawnych Paweł Szcześniak z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej i Michał Wanik z Uniwersytetu w Mannheim.

Najważniejszym wyzwaniem, przed którym stoją banki działające w ramach zrzeszenia, jest przekazanie bankowi zrzeszającemu odpowiedniego zakresu kompetencji. Część z nich co prawda już mają, ale z punktu widzenia efektywności ekonomicznej sektora potrzebna jest możliwość kreowania strategii biznesowych oraz standaryzacji warunków świadczenia usług. Autorzy twierdzą, że polska ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów nie zabrania podjęcia takich działań, dopuszczając porozumienia pomiędzy przedsiębiorcami. Radzą, jak je przeprowadzić, żeby nie budziły wątpliwości prawnych.

Wzorce dla europejskiej bankowości spółdzielczej

Autorzy raportu przeanalizowali przykłady integracji banków spółdzielczych w Unii Europejskiej, szczególnie modele funkcjonujące w Niemczech, Austrii i Finlandii. Uważają, że są to rynki wzorcowe dla europejskiej bankowości spółdzielczej, na których rozwinęły się różnego rodzaju formy współpracy banków, które można zaimplementować w Polsce lub przynajmniej czerpać z nich inspiracje. Ponadto wszędzie tam zgłaszano podobne wątpliwości co do integracji sektora spółdzielczego w świetle przepisów dotyczących konkurencji.

Polskie banki spółdzielcze działające w zrzeszeniach korzystają z możliwości większej integracji systemów IT, księgowości, compliance oraz administrowania produktami. Chodzi jednak także o kreowanie wspólnego procesu produktowego i procesów biznesowych, żeby optymalizować koszty prowadzonego biznesu. Opisane w raporcie modele współpracy w Niemczech, Austrii i Finlandii w zakresie rozwijania działalności depozytowo-kredytowej, od lat dobrze rozwinięte, a także ugruntowane instytucjonalno-prawnie, mogą stanowić wzorce dla bankowości spółdzielczej w Polsce.

Raport poświęcony jest również analizie istniejących w Polsce ram prawnych oraz wnioskom dotyczącym tego, na ile dopuszczają one obecnie pogłębioną współpracę produktową pomiędzy bankami. Choć są pewne ograniczenia prawno-instytucjonalne dla tego rodzaju przedsięwzięć, i należy się z nimi liczyć, nasze prawo nie stawia wcale większych barier niż w Austrii, Niemczech bądź w Finlandii.

W Polsce prawo pozwala na podejmowanie wielu zintegrowanych i pogłębionych przedsięwzięć biznesowych. Banki spółdzielcze nie korzystają z tych możliwości lub wykorzystują je tylko połowicznie. Powinny natomiast zdecydowanie rozwinąć i pogłębić współpracę w obszarze depozytowo-kredytowym. Autorzy proponują konkretny proces podejmowania decyzji i działań pozwalających na wykorzystanie możliwości w tym zakresie. Bardzo ważną rolę powinny odegrać banki zrzeszające.

Centralizacja działalności

W Niemczech i Austrii banki spółdzielcze w ramach zrzeszeń dokonały centralizacji wielu funkcji, w tym działalności back office oraz marketingowej. Podejmują również wspólne przedsięwzięcia na rynku depozytowo-kredytowym. W ramach zrzeszenia zakres takiej współpracy zależy od preferencji ...