Nauka i Edukacja Ekonomiczna | Raport PAB-WIB | Czas wyzwań i szans dla sektora bankowego

To będzie rok wyzwań i szans, wynika z raportu pt. „Wpływ czynników regulacyjnych i fiskalnych na wyniki finansowe banków w III kw. 2021 r.”, przygotowanego w ramach Programu Analityczno-Badawczego Warszawskiego Instytutu Bankowości. Autorzy raportu – prof. dr hab. Jan Czekaj, dr Andrzej Banasiak, Agnieszka Nierodka, dr Tomasz Pawlonka, dr hab. Czesław Lipiński, dr Wojciech Zatoń i Paweł Pniewski – oceniają kondycję gospodarki oraz sektora za ten okres, a także podają prognozy na nadchodzące kwartały. Opisują także gospodarkę i bankowość w Europie Środkowo-Wschodniej w drugim półroczu 2021 r.

Kwartał stabilizacji ekonomicznej i pandemicznej

Autorzy raportu oceniają, że warunki gospodarcze i epidemiczne, w jakich funkcjonował sektor bankowy w III kw. ub.r., były stabilne i sprzyjające. Sytuacja makroekonomiczna wskazywała na stopniowe wychodzenie z kryzysu, spowodowanego pandemią COVID-19. Większość podstawowych wskaźników makroekonomicznych osiągnęła lub przekroczyła poziom przedkryzysowy. Wzrost PKB niewyrównany sezonowo w cenach stałych w okresie lipiec-wrzesień 2021 r. wyniósł 5,3% po spadkach notowanych od II kw. 2020 r. do I kw. 2021 r. oraz silnym odbiciu w II kw. ub.r.

Eksperci zaznaczają, że sytuacja poszczególnych sektorów gospodarki była niejednorodna, co wynikało głównie z różnego stopnia ograniczeń działalności. Najbardziej dotknięte kryzysem były nadal usługi, natomiast koniunktura w sferze produkcji materialnej, zwłaszcza w przemyśle, była relatywnie dobra. Sytuacja sektora finansów publicznych była wciąż skomplikowana ze względu na spadek dochodów oraz konieczność zwiększenia wydatków związanych z pandemią COVID-19, co prowadziło do wzrostu długu publicznego.

Na koniec września 2021 r. budżet państwa wykazał nadwyżkę w wysokości niemal 47,6 mld zł, przy planowanym na rok 2021 deficycie na poziomie 82,3 mld zł. Na ten wynik złożyło się wyższe wykonanie dochodów (o 14 pkt. proc.) oraz niższe wykonanie wydatków (o 10,8 pkt. proc.) niż wynikałoby to z upływu czasu. Eksperci podkreślają, że pełna ocena stanu sektora finansów publicznych jest trudna ze względu na stosowanie niestandardowych sposobów finansowania bezzwrotnych wydatków przez instytucje (BGK i PFR), które nie są częścią składową sektora finansów publicznych. Utrudnia to uzyskanie informacji o rzeczywistej wielkości deficytu budżetowego i długu publicznego, a także rzeczywistych wydatków na finansowanie kosztów działań antykryzysowych.

Autorzy raportu zauważają, że wzrost długu publicznego stwarzał korzystne warunki działania sektora bankowego, gdyż umożliwiał powiększanie portfela lokat o bezpieczne papiery wartościowe. Przestrzegają jednocześnie, że nadmierne angażowanie się banków w zakup rządowych obligacji, zwłaszcza o stałym oprocentowaniu, zrodziło niebezpieczeństwo strat kapitałowych w wyniku podwyżek stóp procentowych przez bank centralny. Ekonomiści zaznaczają, że prognozowanie rozwoju sytuacji w kolejnych kwartałach jest trudne, ze względu na nieprzewidywalność sytuacji epidemicznej i zakresu ograniczeń działalności gospodarczej. Zwracają uwagę, że najważniejszym problem polskiej gospodarki pozostaje, rosnąca już w III kw. ub.r., inflacja. W lipcu 2021 r. wskaźnik CPI wyniósł 5%, a w sierpniu 5,4%. Ostatni miesiąc ub.r. zamknął się już wynikiem 8,6%.

Walka z inflacja głównym wyzwaniem, KPO szansą

Podjęte w ostatnim okresie decyzje dotyczące stóp procentowych autorzy raportu oceniają jako niewystarczające dla przywrócenia inflacji do poziomu celu w średnim okresie. Ich zdaniem, skala ewentualnych dalszych podwyżek stóp procentowych w przyszłości w istotny sposób zmieniłaby warunki funkcjonowania sektora bankowego. Z jednej strony poprawiałaby warunki funkcjonowania banków, umożliwiając osiąganie wyższej marży odsetkowej netto, ale równocześnie wpływałaby negatywnie na sytuację ...