Nauka i Edukacja Ekonomiczna | Raport PAB-WIB | Banki powinny podejść strategicznie do rynku e-commerce

W raporcie „Płatności na rynku e-commerce: Rynek polski na tle Europy i świata. Współpraca czy rywalizacja banków i fintechów?” napisanym na zlecenie Warszawskiego Instytutu Bankowości przez dr. Miłosza Brakonieckiego, Piotra Sterczałę, Michała Olczaka, członków zarządu Obserwatorium.biz sp. z o.o. oraz analityków tej instytucji Dominikę Rzęsę i Emilię Pinnę oszacowano, że dochody banków z marż od płatności na polskim rynku handlu elektronicznego mogą w 2026 r. wzrosnąć do nawet 725 mln zł z 380–420 mln zł szacowanych na 2022 r.

Rynek w Polsce

To pieniądze, po które warto się schylić, zważywszy na spodziewane zahamowanie wzrostu wyniku odsetkowego w związku ze stabilizacją stóp procentowych, a nawet możliwym ich spadkiem w średnim okresie oraz z trudnościami ze zwiększaniem opłat i prowizji od prowadzonego rachunku („konto za zero”). Autorzy raportu w szacunkach biorą pod uwagę duży potencjał rynku zakupów z odroczoną zapłatą (buy-now-pay-later, BNPL) oraz unikalną pozycję i rozwój BLIKA, powołanego do życia w 2013 r. przez polskie banki.

W raporcie poddano analizie ilościowej i jakościowej rynek e-commerce w Polsce. Uwzględniono role poszczególnych graczy – sprzedawców, platform sprzedażowych, marketplace’ów, integratorów płatności, agentów rozliczeniowych, dostawców usług płatniczych oraz dostarczanych przez nich narzędzi i metod płatniczych oraz oczywiście – banków. Autorzy przeprowadzili wywiady z ekspertami i uczestnikami rynku, co w połączeniu z analizą pozwoliło określić trendy i perspektywy rynkowe oraz wypracować scenariusze biznesowe dla rozwoju płatności. Raport zawiera także rekomendacje dla sektora bankowego obejmujące strategie biznesowe i proponujące role, jakie banki mogłyby odgrywać w relacjach z niebankowymi graczami.

E-commerce i e-płatności od ok. 20 lat tworzą w Polsce trwale połączone ekosystemy i rozwój jednego wpływa bezpośrednio na drugi. Rozwój polskiego rynku handlu przez internet był trwale związany z rozwojem metod płatności. Od początku służyła mu współpraca między platformami aukcyjnymi (jak Allegro), sklepami internetowymi, pierwszymi integratorami płatności (PayU, Blue Media, eCard, Przelewy24, DotPay) oraz bankami wprowadzającymi i rozbudowującymi usługi bankowości elektronicznej.

Rynek rozwijał się dynamicznie, lecz pandemia w 2020 r. dała dodatkowy impuls. Według danych Izby Gospodarki Elektronicznej, polski rynek e-commerce w latach 2016–2021 rósł średnio w tempie 26% rocznie przy wzroście globalnego rynku szacowanym na ok. 20%. Wraz z rynkiem rosła liczba i wolumeny transakcji elektronicznych. Z danych NBP wynika, że ich liczba i wartość zwiększały się w latach 2016–2021 średnio w tempie ok. 35% rocznie.

Polski rynek przechodzi przeobrażenia zgodnie ze światowymi trendami i potrzebami konsumentów. Wciąż pojawiają się na nim nowe podmioty, nowe metody marketingu, sprzedaży, dostawy i płatności online. Wzrost rynku e-commerce – choć niektóre szacunki mówią, że będzie wolniejszy niż w ciągu minionych pięciu lat – przełoży się na transakcyjność. Rynek wciąż ma duży potencjał, bo polski handel w internecie w proporcji do całkowitego handlu detalicznego pozostaje nadal daleko za liderami rynku europejskiego.

Najważniejsze dane

Jak wygląda polski rynek płatności e-commerce w lustrze najważniejszych danych? Królują na nim trzy najpopularniejsze metody. To BLIK o silnej dynamice wzrostu, opracowana kiedyś przez polskie banki i integratorów metoda pay-by-link oraz karty płatnicze. W 2021 r. wartość wszystkich transakcji zrealizowanych w internecie za pośrednictwem tych trzech metod wyniosła ponad 150 mld zł, a transakcje z ich użyciem stanowią 90–95% wszystkich płatności. Na pozostałe – płatności odroczone, raty czy PayPal – przypada kilka procent. Płatności Apple Pay i Google Pay mieszczą się w liczbie transakcji kartami. Płatność przy odbiorze za zakupy online preferuje 18%&...