Monitoring i bezpieczeństwo: Bonnie and Clyde nie mają szans

Mieczysław T. Starkowski

Wyobraźnię przeciętnego człowieka kształtuje kultura masowa. W przypadku bezpieczeństwa banków – romantyczne filmy z klasykami typu „Bonnie and Clyde” czy naszym rodzimym „Vabank” na czele. Dlatego tradycyjnie kojarzy nam się ono głównie ze strażnikami uzbrojonymi w broń palną, grubymi murami, pancernymi drzwiami itd.

Organizacja pracy

Naturalnie takie fizyczne zabezpieczenia nie tracą na znaczeniu. Z drugiej strony, nie ma wątpliwości, że nie tylko one są ważne. Chodzi również, a nawet przede wszystkim, o organizację pracy placówek i stosowane w nich procedury.

Polskie banki należą do bezpiecznych – twierdzi Ryszard Woźniak, doradca prezesa Związku Banków Polskich. – Naturalnie zdarzają się napady. Nie da się ich zupełnie wyeliminować. Ale jest to zjawisko malejące.

Systemy techniczne wymagają ciągłej modernizacji. Banki czynią bardzo dużo w tej dziedzinie. Ponoszą przy tym wielkie nakłady. Dopracowały się dobrych, ciągle doskonalonych rozwiązań. Placówki zostały zorganizowane między innymi w taki sposób, by nie krzyżowały się drogi pieniędzy i klientów. Pracownicy przechodzą systematyczne szkolenia, w tym również – jak się zachować w przypadku napadu.

Wprowadzone zostały (na niskim poziomie) limity kasowe utrzymywane w oddziałach. Nadmiar gotówki jest jak najszybciej odprowadzany. Praktycznie nie przechowuje się dużych pieniędzy.

Powszechnie rezygnuje się z analogowych systemów telewizyjnego dozoru. Są one zastępowane systemami cyfrowymi, które mają między innymi lepszą jakość obrazu umożliwiającą łatwiejsze ustalenie wizerunków sprawców. Pozwalają też na dłuższe przechowywanie.

Coraz częściej stosuje się nowe rozwiązania techniczne w salach operacyjnych. Na przykład urządzenia z zamkami ze zwłoką otwarcia. Kasjer nie ma natychmiastowego dostępu do gotówki. Musi odczekać jakiś czas, w zależności od zaprogramowanej zwłoki.

W tym przypadku w bankach wywiesza się nawet informacje na ten temat. Chodzi o to, by uprzedzić klientów o wydłużonej obsłudze, a jednocześnie zniechęcić przestępców. Ci bowiem działają przecież pod presją czasu, ryzykując zawsze interwencję sił zewnętrznych.

Prawnicy mają co robić

Niedawno zostały wznowione prace nad nowelizacją rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie przechowywania i transportowania pieniędzy. Nastąpiło to między innymi z inspiracji Związku Banków Polskich. Zależy nam bowiem na uwzględnieniu nowych możliwości, wiążących się przede wszystkim z rozwojem techniki – wyjaśnia Ryszard Woźniak.

Istotne jest usankcjonowanie stosowania niektórych urządzeń, na przykład zabezpieczonych elektronicznie pojemników na pieniądze. Nowość polega na tym, że każda próba nieuprawnionego otwarcia powoduje trwałe uszkodzenie banknotów. Są one barwione w łatwo rozpoznawalny sposób, a więc trudno sobie wyobrazić, by mogły zostać wprowadzone do obrotu. Zwłaszcza że również NBP wydał zarządzenie mówiące o procedurze wymiany takich banknotów.

Naturalnie potrzebna będzie w tym przypadku duża akcja medialna, która uprzedzi społeczeństwo przed przyjmowaniem takich walorów. Przymiarki do nowelizacji trwają już kilka lat. Na przeszkodzie stoi wadliwie sformułowana delegacja ustawowa. Niebawem bariera ta powinna zostać usunięta, dlatego można mieć nadzieję, że wydanie rozporządzenia jest kwestią najbliższych miesięcy.

We współpracy z policją

Warto również podkreślić, że bardzo dobrze na bezpieczeństwo wpływa rozwój obrotu bezgotówkowego. Im mniej gotówki w obrocie, tym mniejsze zagrożenie napadem. A postęp w tej dziedzinie jest widoczny.

Banki współpracują na stałe z policją. W porozumieniu z ZBP opracowano wiele rozwiązań, na przykład metodologię oceny stanu bezpieczeństwa placówek bankowych. Odpowiedzi na proste jednoznaczne pytania mówią, czy placówka jest zabezpieczona w wystarczającym stopniu, czy należy podjąć jeszcze dodatkowe działania zaradcze.

ZBP chce, by szerzej niż do tej pory policja korzystała ze wspólnej metodologii przy uzgadnianiu planów ...