Mimo, że rosną stopy NBP to realne stopy procentowe są coraz bardziej ujemne
Szybki szacunek inflacji grudniowej zostanie podany 6 stycznia, ale wiele wskazuje na to, że inflacja jeszcze wzrosła w stosunku do listopada 2021 roku.
35 miesięcy realnie ujemnych stóp
Seria podwyżek stóp procentowych, która zaczęła się w październiku 2021 roku nie podniosła stóp realnych. Przeciwnie, z miesiąca na miesiąc są one coraz niższe i sytuacja ta utrzyma się prawdopodobnie w grudniu 2021 i w styczniu 2022, mimo że w tych dwóch miesiącach stopy procentowe zostały przez RPP podniesione łącznie o 1 pkt proc.
Sytuacja, gdy wskaźnik inflacji jest wyższy od stopy referencyjnej NBP (czyli rentowności 7-dniowych bonów pieniężnych) trwa od marca 2019 roku, czyli już 35 miesięcy.
Poprzednio zdarzały się krótkie okresy, gdy realna stopa NBP była ujemna, ale nie trwały one dłużej niż kilka miesięcy.
Na przykład w lutym 1993 roku stopa kredytu refinansowego (wówczas była to podstawowa stopa NBP) została obniżona z 38 do 35%, przy 12-miesięcznej inflacji, wynoszącej w lutym 1993 roku 39,7%.
Stopa pozostała na poziomie 35% do kwietnia 1994 roku. W tym czasie inflacja nieznacznie obniżyła się i w czerwcu wynosiła 34,3%. Realna stopa NBP ponownie stała się dodatnia.
Czytaj także: Stwórz własną tarczę antyinflacyjną, spłać lub nadpłać swój kredyt
Jak NBP 20 lat temu zwalczał inflację
W drugiej połowie 1999 roku inflacja, która wydawała się opanowana, zaczęła rosnąć, przekraczając w styczniu 2000 roku 10%. Rada Polityki Pieniężnej I kadencji zareagowała bardzo zdecydowanie.
W listopadzie 1999 roku stopa kredytu refinansowego została podniesiona z 18 do 21,5% a w sierpniu 2000 roku do 24%, przy 12-miesiecznej inflacji wynoszącej wówczas 10,7%. Stopa została obniżona dopiero w marcu 2001 – do 22%, przy 12-miesięcznej inflacji wynoszącej 6,2%.
Krótki incydent występowania ujemnych realnych stóp NBP miał miejsce w roku 2011, przy inflacji, która w maju tamtego roku wyniosła 5,0%.
Minimalna stopa rentowności 7-dniowych operacji otwartego rynku wynosiła 3,75%, zaś stopa kredytu refinansowego podniesiono 6,50%. Pod koniec roku 2011 inflacja spadła do 4,3%, a realne stopy procentowe były znowu dodatnie.
Stracone złudzenia ( inflacyjne)
Utrzymywanie przez długi czas ujemnych realnych stóp procentowych przez obecną Radę wynikało z przekonania jej członków, że inflacja z jakiegoś nieznanego powodu wygasła i nie wróci niezależnie od tego, jaką politykę pieniężną będzie prowadził NBP i RPP.
Przekonanie to okazało się złudzeniem.
Wskaźnik inflacji CPI, referencyjna stopa NBP i realna stopa NBP w % w 2021 roku
| miesiąc | Inflacja | Stopa referencyjna | Realna stopa procentowa |
| I | 2,6 | 0,10 | -2,50 |
| II | 2,4 | 0,10 | -2,30 |
| III | 3,2 | 0,10 | -3,10 |
| IV | 4,3 | 0,10 | -4,20 |
| V | 4,7 | 0,10 | -4,60 |
| VI | 4,4 | 0,10 | -4,30 |
| VII | 5,0 | 0,10 | -4,90 |
| VIII | 5,5 | 0,10 | -5,40 |
| IX | 5,9 | 0,10 | -5,80 |
| X | 6,8 | 0,50 | -6,30 |
| XI | 7,8 | 1,25 | -6,55 |
Źródło: GUS, NBP, obliczenia własne
