Komisja Europejska przedstawia plan reformy przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy

Przepisy dotyczące przeciwdziałaniu praniu pieniędzy są obecnie w legislacji europejskiej nie od wczoraj. Nowe przepisy powstają do tej pory nieodlegle od siebie. Jeszcze niedawno mieliśmy do czynienia z z czwartą Dyrektywą AML, której termin wdrożenia w państwach członkowskich upłynął w połowie 2017 roku,  a niedługo później – w połowie lipca 2018 roku weszła w życie piąta Dyrektywa AML, której termin na wdrożenie do systemów krajowych upłynął w styczniu tego roku.

Dotychczasowe przepisy

Każdy z tych aktów prawnych udoskonalał zasady, którymi muszą kierować się instytucje finansowe, a także wprowadzał mechanizmy kontroli przepływu środków finansowych oraz osób, które posługują się tymi środkami, tak aby wyeliminować możliwości dokonywania procesów związanych z legalizacją środków pieniężnych pochodzących z nielegalnych źródeł.

Jak w przypadku każdej nielegalnej działalności, przestępcy próbują coraz to nowych rozwiązań, które pozwolą na ominięcie tych przepisów.

Już w lipcu 2019 roku Komisja ogłosiła analizę słabych punktów funkcjonującego systemu AML, zwracając uwagę na potrzebę większej harmonizacji przepisów, poprawę jakości ogólnoeuropejskiego nadzoru i koordynacji instytucji krajowych.

Sześć punktów planu

Ogłoszony dziś plan działań ma w pierwszej kolejności prowadzić do usunięcia tych słabości systemu przeciwdziałania praniu pieniędzy. Komisja zapowiedziała sześć kierunków działań.

W pierwszej kolejności planowane jest bardziej skrupulatne monitorowanie stosowania przepisów i wdrażania ich w państwach członkowskich, również przy udziale EBA.

Ponadto, przewiduje się stworzenia jednolitych przepisów – w przeciwieństwie do dyrektyw, których stosowanie i interpretacja bywają odmienne w poszczególnych państwach członkowskich.

Dla zapewnienia jednolitej praktyki plan zakłada również powołanie nowego unijnego organu nadzoru dotyczącego przeciwdziałania praniu pieniędzy – do tej pory za nadzór nad stosowaniem przepisów UE w tej dziedzinie odpowiedzialne są poszczególne państwa członkowskie.

Dodatkowo, Komisja zamierza wdrożyć środki koordynacji działań instytucji zajmujących się analizą transakcji finansowych w poszczególnych państwach, by budować bazę wiedzy i podnosić poziom kompetencji w tym zakresie.

Koordynacja współpracy między państwami członkowskimi ma zostać wzmocniona również w zakresie systemów wymiany informacji i współpracy w postępowaniach sądowych i policyjnych.

Konsultacje publiczne

Należy mieć na uwadze, że przedstawiony dziś plan działań nie jest ostatecznym dokumentem, lecz stanowi jedynie zapowiedź aktywności Komisji w tej dziedzinie. Wraz z jego publikacją Komisja otworzyła konsultacje publiczne, w ramach których oczekuje stanowisk i opinii interesariuszy, w tym w szczególności instytucji państw członkowskich odpowiedzialnych za AML, instytucji finansowych, w tym banków, oraz organizacji branżowych.

Według deklaracji Komisji, chodzi o wszechstronną debatę na temat przyszłej polityki w tej dziedzinie.

Nie ulega wątpliwości, że banki powinny brać aktywny udział w tych konsultacjach, tak aby opracowane na podstawie dzisiejszego planu przepisy były proporcjonalne, nie obciążały w przesadny sposób kosztami instytucji finansowych, a w konsekwencji klientów.

Zadbać należy, aby koszty systemu przeciwdziałania praniu pieniędzy ponosili przede wszystkim ci, którzy takiej działalności się dopuszczają.

Nowa „czarna lista”

Oprócz wspomnianego wyżej planu, Komisja ogłosiła aktualizację metodyki określania państw trzecich wysokiego ryzyka, które mają braki w krajowych przepisach służących przeciwdziałaniu praniu pieniędzy, stanowiące poważne zagrożenie dla systemu finansowego UE.

W przypadku transakcji z tych państw instytucje finansowe unijne obowiązane są do podwyższonej staranności i badania przepływów środków, zgodnie z dotychczas obowiązującymi przepisami.

Na bazie tej metodyki, ogłoszono nową czarną listę państw trzecich – na wykazie znalazło się dwadzieścia jurysdykcji, takich jak m.in. Bahamy, Barbados, Botswana czy Panama i Zimbabwe.