Jest nowa wersja projektu ustawy o Radzie Fiskalnej
„Przewodniczącym Rady zostaje członek wskazany przez prezesa Rady Ministrów. Kandydat na przewodniczącego Rady jest wyłaniany w ramach otwartego konkursu ogłaszanego przez ministra finansów.
Nabór jest przeprowadzany przez powołany przez ministra finansów zespół złożony z co najmniej 3 osób, których wiedza i doświadczenie dają rękojmię wyłonienia najlepszych kandydatów” – napisano w uzasadnieniu nowego projektu.
„W toku naboru zespół ocenia spełnienie przez osoby biorące w nim udział wymogów opisanych w ustawie, sporządza listę osób spełniających te wymogi oraz uzasadnienie potwierdzające ich spełnianie i przekazuje te dokumenty ministrowi finansów. Minister finansów przekazuje dokumenty otrzymane od zespołu prezesowi Rady Ministrów, który wybiera z przedstawionej listy osób kandydata na przewodniczącego Rady” – dodano.
Następnie, dokumenty są przekazywane do marszałka Sejmu, w celu zasięgnięcia opinii właściwej komisji sejmowej dotyczącej spełnienia przez kandydata wymogów opisanych w ustawie, której tryb wydania określi Regulamin Sejmu.
Po otrzymaniu pozytywnej opinii komisji sejmowej, prezes Rady Ministrów powołuje kandydata na przewodniczącego Rady. W przypadku opinii negatywnej prezes Rady Ministrów w uzgodnieniu z ministrem finansów wybiera nowego kandydata z listy, który również musi uzyskać pozytywną opinię komisji sejmowej.
Kandydaci na członków Rady Fiskalnej – weryfikacja w Sejmie
„W przypadku pozostałych kandydatów na członków Rady (…) podmioty wyznaczające przygotowują szczegółowe uzasadnienie, zawierające informacje dotyczące spełnienia przez nich wymogów określonych w ustawie.
Jeżeli uzasadnienie przygotowane przez podmioty wyznaczające nie wyjaśni w dostateczny sposób spełnienia przez kandydata wymogów ustawowych, prezes Rady Ministrów zażąda od instytucji jego uzupełnienia o niezbędne informacje” – podano w uzasadnieniu.
Wszyscy kandydaci na członków Rady, w tym na przewodniczącego Rady, muszą przejść weryfikację spełnienia wymogów przed właściwą komisją sejmową. Weryfikacja ma odbywać się w transparentnej procedurze, np. przez publiczne wysłuchanie, o którym mowa w Regulaminie Sejmu, podobnej do kandydatów na członków Rady Polityki Pieniężnej lub ambasadorów RP.
„W przypadku, w którym kandydat nie uzyska pozytywnej opinii komisji sejmowej, podmiot wyznaczający przedstawi innego kandydata. Kandydaci, którzy uzyskają pozytywną opinię komisji sejmowej są powołani przez prezesa Rady Ministrów do Rady.
Należy podkreślić, że niewyznaczenie osoby do składu Rady nie będzie skutkowało brakiem możliwości wykonywania zadań przez Radę” – dodano.
Członkowie Rady mają być wyznaczani przez: prezesa Rady Ministrów w uzgodnieniu z ministrem finansów, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich oraz strony pracowników i pracodawców Rady Dialogu Społecznego oraz stronę samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
Czytaj także: W 2026 r. rozpocznie działalność 7-osobowa Rada Fiskalna, będzie opiniować zawieszenie reguły wydatkowej
Rada Fiskalna podejmuje decyzje w drodze głosowania
W odniesieniu do zakresu działań Rady w nowym uzasadnieniu doprecyzowano, że przedstawiony w projekcie ustawy (art. 4) katalog zadań nie wyklucza innych zadań lub aktywności podejmowanych przez Radę.
„Zgodnie z charakterem niezależnej instytucji fiskalnej, Rada powinna być aktywna w swoim udziale w debacie publicznej, przygotowując analizy lub raporty dotyczące zagadnień związanych z polityką fiskalną państwa według swojego uznania i możliwości” – dodano.
Wg nowego uzasadnienia projektu, decyzje Rady są podejmowane w drodze głosowania oraz zapadają w formie uchwały, podejmowanej zwykłą większością głosów w obecności co najmniej 4 członków Rady, w tym przewodniczącego Rady, co stanowi ponad połowę składu Rady.
Oznacza to, że uchwały Rady nie mogą zostać przyjmowane bez udziału w głosowaniu większości członków Rady. W przypadku równej liczby głosów decydujący głos należy do przewodniczącego Rady.
W nowym projekcie podwyższono limit wydatków na funkcjonowanie Rady Fiskalnej do 4,8 mln zł w 2025 roku z 3,2 mln oraz do 8 mln zł w 2026 roku z 7,2 mln zł. Następnie wydatki mają stopniowo rosnąć do 11,9 mln zł w 2034 roku.
Czytaj także: Dla Rady Fiskalnej kluczowa będzie reputacja i autorytet jej członków – raport mBanku
Zmiany w ustawie o finansach publicznych dot. opinii Rady Fiskalnej
Projekt ustawy ws. powołania RF zawiera także przepisy, zmieniające zapisy ustawy o finansach publicznych.
Zgodnie z wcześniejszym brzmieniem projektu proponuje się zmianę umożliwiającą, w określonych w ustawie przypadkach, przekroczenie limitu wydatków wynikającego ze Stabilizującej Reguły Wydatkowej.
W przypadku wystąpienia takich okoliczności minister finansów będzie występował do Rady z wnioskiem o wydanie opinii w zakresie skutków przekroczenia kwoty planowanego limitu wydatków SRW dla stabilności finansów publicznych i sytuacji makroekonomicznej kraju. We wniosku będzie on określał maksymalną wartość tego przekroczenia. Wydanie przez RF opinii pozytywnej w tym zakresie umożliwi przekroczenie limitu wydatków wynikającego z SRW.
Nowością w nowym projekcie jest zapis, że jeżeli Rada w swojej opinii poda inną kwotę przekroczenia niż ta zaproponowana przez ministra finansów, korekta dokonywana jest o kwotę zaproponowaną przez Radę.
Najnowszy projekt przewiduje także nowe rozwiązanie instytucjonalne polegające na wprowadzeniu okresowych przeglądów SRW.
Rada Fiskalna ma rozpocząć działalność od 2026 roku.
