IT@BANK 2021 | TECHNOLOGIE – ACCENTURE | Technologia sprzymierzeńcem w budowie organizacji zgodnej z wymogami ESG
Kwestie środowiskowe, społeczne i dotyczące ładu korporacyjnego, czyli ESG oraz związane z nimi szanse i zagrożenia są od dawna dostrzegane przez instytucje finansowe, w tym banki. Choć wiele z nich już przedstawiło własne strategie w zakresie ESG, to okazuje się, że dużym problemem jest ich implementacja.
Według analiz Accenture, 43% z 521 największych firm na świecie nie jest w stanie dostarczyć wielowymiarowej wartości, mierzonej wskaźnikami ESG, zgodnie z wyznaczonymi przez nie celami. I to pomimo tego, że przedsiębiorstwa przeznaczają na ich realizację ponadprzeciętną część przychodów. Ich rzeczywiste wyniki, według wskaźników ESG, pozostają poniżej średniej w ciągu ostatnich trzech lat [2].
– Dane jednoznacznie pokazują, że nawet jeśli organizacja wypracowała już strategię ESG, to schody zaczynają się w momencie jej wdrażania. Firmy powinny przyjrzeć się realizowanym w ich ramach procesom, by ustalić, w których obszarach i w jaki sposób kompleksowo zaadresować kwestie ESG. W momencie, kiedy wiele przedsiębiorstw jest na etapie cyfrowej transformacji, w której technologia odgrywa pierwszoplanową rolę, organizacje powinny zwiększać świadomość w zakresie tego, jaki ma ona wpływ na realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju i gdzie jest jej miejsce w strategii ESG – mówi Tomasz Bilczyński, Senior Manager, odpowiedzialny za praktykę ESG w Bankowości, Accenture w Polsce.
Odpowiedzialna i zrównoważona technologia
Technologia występuje w koncepcji ESG w podwójnej roli. Po pierwsze, sama ona powinna być odpowiedzialna i zrównoważona, ponieważ wywiera wpływ na ludzi i środowisko. Po drugie, ma ogromny potencjał, by wspierać realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju i przyspieszać zieloną transformację.
Cyfryzacja poszczególnych obszarów przedsiębiorstw, a także naszego życia i otoczenia, skutkuje generowaniem coraz większej ilości danych, które muszą być przechowywane i przetwarzane. To realne wyzwanie, ponieważ według analiz ilość energii zużywanej przez centra danych w ostatnim dziesięcioleciu podwoiła się, a w kolejnym, może wzrosnąć trzy-czterokrotnie [3]. Biorąc pod uwagę te dane, warto zastanowić się, jak organizacje powinny wykorzystywać technologie, by zminimalizować emisje.
Maja Skwarzec, Manager, odpowiedzialna za praktykę ESG w Biznesie, Accenture w Polsce tłumaczy, w jaki sposób organizacje mogą odwrócić ten negatywny trend. – Jednym z istotnych rozwiązań na ograniczenie emisji jest migracja do chmury. Tym sposobem firmy mogą zrezygnować z własnych data center i korzystać z tych, które zapewnia dostawca na zasadzie on-demand, tj. korzystania z mocy przetwarzania tylko wtedy, kiedy jest taka potrzeba. Co więcej, najwięksi dostawcy chmury już teraz korzystają z energii odnawialnej oraz wdrażają rozwiązania optymalizujące zużycie energii i zmniejszające poziom emisji. W tym zakresie warto zwrócić uwagę na rozwiązanie zaproponowane przez Google. We własnych centrach przetwarzania danych firma zaimplementowała system, który przesuwa czas wykonania mniej pilnych zadań na moment dnia, w którym dostępne zasoby energii odnawialnej są największe – podkreśla.
Jeżeli w danej organizacji migracja do chmury nie jest możliwa, powinna ona pomyśleć o optymalizacji swojego własnego data center oraz o wykorzystaniu metod zrównoważonego oprogramowania.
– Firma może sprawdzić, jak bardzo energochłonny jest sprzęt, który kupuje i wybrać taki, który względem tego kryterium wypada najlepiej. Istotne jest także zmniejszanie emisji w samym cyklu budowy i rozwoju nowego oprogramowania, w optymalizacji algorytmów czy poprzez dobór odpowiedniego języka programowania. Według badania Accenture Labs, dla niektórych technik programowania, wybór języka kodowania może zmienić konsumpcję energii aż pięćdziesięciokrotnie [4]. W każdym razie istotne jest bieżące monitorowanie wskaźników ESG – w tym przypadku takich jak np. poziom energochłonności, efektywność wykorzystania pamięci czy ilość zużywanych danych – dodaje Maja Skwarzec.
Realny wpływ technologii na społeczeństwo
Analizując wpływ technologii na społeczeństwo, warto wziąć pod uwagę takie zagadnienia, jak inkluzywność, ochrona praw człowieka i bezpieczeństwo informacji. Według danych GUS. w 2020 r. tylko 40% osób w wieku 65-74 lata regularnie korzystało z internetu [5]. Oznacza to, że pozostałe osoby mogą być narażone na wykluczenie. Dotyczy to także innych grup, np. osób z niepełnosprawnościami czy nie mówiących w języku polskim. Postępująca cyfryzacja i projektowanie usług w oparciu wyłącznie o kanały cyfrowe mogą przyczynić się do pogłębienia nierówności. Istotne jest zatem, by uwzględniać ten aspekt w transformacji cyfrowej.
Nawet jeśli organizacja wypracowała już strategię ESG, to schody zaczynają się w chwili jej wdrażania. Firmy powinny przyjrzeć się realizowanym w ich ramach procesom, by ustalić, w których obszarach,
i jak kompleksowo zaadresować kwestie ESG. W momencie, w którym technologia odgrywa pierwszoplanową rolę, organizacje powinny
zwiększać świadomość w zakresie tego, jaki ma ona wpływ na realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju i gdzie jest jej miejsce w strategii ESG.
W kontekście wpływu technologii na prawa człowieka należy wspomnieć o odpowiedzialnej sztucznej inteligencji. Wykorzystanie wadliwych algorytmów AI, lub takich opartych na wadliwych danych bazowych, może przekładać się na pogłębianie nierówności i stereotypów. Wykorzystanie ich np. w scoringu kredytowym naraża na zawężanie możliwości ekonomicznych wybranych osób wnioskujących o kredyt. Zagrożeń może być więcej. Przykładowo ograniczenie dostępu do miejsc pracy w procesach HR, ograniczenie wolności słowa czy wolności osobistej, jeśli sztuczna inteligencja jest wykorzystywana przez system nadzoru.
– Aby ograniczyć te ryzyka, należy stosować praktyki Responsible AI i wykonać studium niezamierzonych konsekwencji, czyli ustalić, jakie są najlepsze i najgorsze możliwości wykorzystania naszego rozwiązania oraz do jakich skutków mogą prowadzić. To pozwoli na uniknięcie stronniczości sztucznej inteligencji dzięki kontrolowaniu danych bazowych, logiki zawartej w modelu oraz cyklu życia i uczenia się algorytmu – radzi Tomasz Bilczyński.
Jak technologia może pomóc w budowaniu organizacji zgodnej z wytycznymi ESG
Jeśli wiemy już, jak odpowiedzialnie wykorzystywać technologię, to możemy przejść do kolejnego etapu i zastanowić się, jak może nam ona pomóc w budowaniu organizacji zgodnej z wytycznymi ESG. Choć za koncepcją ESG stoi znacznie więcej niż zestaw wskaźników, to są one kluczowe. Samej strategii nie da się bowiem bez nich wdrożyć.
W przypadku banków sprawa jest bardziej skomplikowana, ponieważ muszą one zbierać nie tylko dane wewnątrz organizacji (np. w celu monitorowania emisji i realizacji zadeklarowanych celów zeroemisyjności), ale także dane swoich klientów i dostawców (np. w celu weryfikowania kredytobiorców czy profilowania klientów pod kątem tworzenia nowych produktów). Przykładowe wskaźniki to: wysokość emisji, poziom wykorzystania energii odnawialnej, wdrożony standard ISO 14001 (norma zarządzania środowiskowego) czy odsetek kobiet na stanowiskach zarządczych. Zbieranie tego typu danych, zapewnienie do nich dostępu i zarządzanie nimi to podstawa wdrożenia ESG i jednocześnie jedno z największych wyzwań. Tym bardziej że dane są wykorzystywane w banku przez różne jednostki i w odmiennych celach. Dodatkowo są często nieustandaryzowane.
– I tu z pomocą przychodzi technologia. Intuicyjnym rozwiązaniem jest podejście centralne i wykorzystanie elementów inteligentnego zarządzania danymi, już często istniejących w organizacji. Natomiast coraz częściej, szczególnie przy tak szerokim, zróżnicowanym i szybko rozwijającym się temacie jak ESG stosowane jest również podejście federacyjne, które zapewnia potrzebną elastyczność, nie rezygnując z kompleksowego zarządzania danymi – mówi Tomasz Bilczyński. – Dodatkowo elementem, znacznie usprawniającym zarządzanie danymi, jest zastosowanie rozwiązań wykorzystujących sztuczną inteligencję. Przykładem może być przygotowane przez Accenture narzędzie ESG360 wspierające zbieranie danych z wielu źródeł, nawet z nieustrukturyzowanych raportów niefinansowych. Wykorzystując metodę natural language processing agreguje i porządkuje ono tylko te informacje, które są nam potrzebne, aby sprawdzić, czy nasza organizacja oraz inne firmy, np. nasi klienci, działają zgodnie z regulacjami ESG – dodaje Maja Skwarzec.
Sztuczna inteligencja ma więcej zastosowań w realizacji strategii ESG. Może być użyta także do automatyzacji procesów, w których dane są wykorzystywane. Przykładem może być automatyczny inteligentny doradca inwestycyjny wskazujący produkty zgodne z profilem ESG klienta.
Wykorzystanie technologii umożliwia także utworzenie interfejsu użytkowników o różnych profilach, którzy – w zależności od roli w organizacji – mogą mieć wgląd w dane na różnym poziomie agregacji. Dane są przedstawione w przystępny sposób, co ułatwia podejmowanie decyzji strategicznych czy operacyjnych w oparciu m.in. o wskaźniki ESG.
Technologia jest narzędziem, które daje wiele możliwości zastosowań w obszarze ESG. Nietrudno znaleźć inne, niewymienione powyżej, takie jak wykorzystanie chmury w tworzeniu gospodarki cyrkularnej, szerokie zastosowania internetu rzeczy czy chociażby inteligentne tłumacze języka migowego. Jednak w pierwszej kolejności istotne jest zaadresowanie wyzwania związanego z danymi i odpowiedzialnym wykorzystaniem dostępnych technologii, w szczególności dla tak specyficznej branży, jaką jest bankowość.
- Badanie przeprowadzone przez Accenture wśród 560 dyrektorów w 12 krajach, wrzesień 2021
- Business Futures 2021: Signals of Change Summary, Accenture: https://www.accenture.com/cz-en/insights/consulting/_acnmedia/Thought-Leadership-Assets/PDF-4/Accenture-Signals-Of-Change-Business-Futures-2021-Report.pdf
- https://www.science.org/doi/10.1126/science.aba3758
- Green behind the Cloud, Accenture: https://www.accenture.com/us-en/insights/strategy/green-behind-cloud
- Społeczeństwo informacyjne w Polsce w 2020 r., Główny Urząd Statystyczny, Urząd Statystyczny w Szczecinie, Warszawa, Szczecin 2020
