GUS: wyniki finansowe banków

Wynik działalności bankowej w 2015 r. zmniejszył się o 3,2% do 55,8 mld zł. Wynik z tytułu odsetek obniżył się o 5,1% do poziomu 35,2 mld zł. Wynik z tytułu opłat i prowizji osiągnął wartość 13,3 mld zł (spadek o 3,4%). Zwiększyły się wyniki z tytułu aktywów i zobowiązań finansowych oraz z tytułu różnic kursowych netto (rewaluacja), które łącznie wzrosły o 5,6% do 5,9 mld zł, a przychody banków z tytułu dywidend były wyższe o 16,6% i wyniosły 1,4 mld zł.

Koszty działania banków wzrosły o 11,4% do 30,2 mld zł, w tym koszty pracownicze stanowiły 50,2%, tj. 15,2 mld zł, a koszty ogólnego zarządu zwiększyły się o 24,4%, do 15,0 mld zł, głównie z powodu wyższych wpłat banków na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.

Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości aktywów finansowych wyniosły 7,0 mld zł (o 15,8% mniej niż rok wcześniej), z czego 98,9% tej wartości zostało przeznaczone na pokrycie utraty wartości kredytów i pożyczek. Amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zwiększyła się o 4,4% i wyniosła 2,8 mld zł. Rezerwy wzrosły o 31,8%, do 0,9 mld zł.

Niższe, w porównaniu z poprzednim rokiem, koszty odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości aktywów zniwelowały częściowo spadek wyniku działalności bankowej oraz wyniku z pozostałej działalności operacyjnej. Jednak wzrost kosztów działania banków, amortyzacji i rezerw sprawił, że w rezultacie wynik z działalności operacyjnej zmniejszył się o 3,9 mld zł (o 19,7%) i osiągnął wartość 16,1 mld zł. Podatek dochodowy dotyczący działalności kontynuowanej wyniósł 3,0 mld zł (o 23,2% mniej niż rok wcześniej).

Zysk netto w 2015 r. osiągnęło 608 banków, a 17 poniosło stratę netto. Wśród banków wykazujących stratę netto znajdowało się 12 banków komercyjnych (w tym 7 oddziałów instytucji kredytowych) oraz 5 banków spółdzielczych.

Suma bilansowa sektora bankowego w dniu 31 grudnia 2015 r. wyniosła 1594,9 mld zł i była o 4,3% wyższa niż rok wcześniej. Największą pozycją aktywów były kredyty i inne należności, ich wartość wyniosła 1135,3 mld zł (wzrost o 6,5%) i stanowiły one 71,2% aktywów. Po stronie pasywów dominującą pozycją były zobowiązania finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu, osiągnęły one wartość 1347,7 mld zł (o 5,3% więcej niż rok wcześniej), co stanowiło 84,5% pasywów. Kapitały własne zwiększyły się o 5,4 % do 175,0 mld zł, a ich udział w pasywach wyniósł 11,0%.

Wartość kredytów udzielonych przez banki sektorowi niefinansowemu oraz sektorowi instytucji rządowych i samorządowych wg stanu w dniu 31 grudnia 2015 r. wyniosła 1051,9 mld zł, co oznaczało ich wzrost o 6,7% w porównaniu do stanu o rok wcześniej. Kredyty udzielone sektorowi niefinansowemu stanowiły 90,9% tej kwoty i wyniosły 956,5 mld zł (wzrost o 7,2%), w tym kredyty dla przedsiębiorstw – 326,0 mld zł (wzrost o 8,3%), i dla gospodarstw domowych – 624,5 mld zł (więcej o 6,6%). Kredyty dla przedsiębiorstw zostały w większości (56,7%) zaciągnięte przez MŚP. Kredyty dla gospodarstw domowych były przeznaczone głównie na nieruchomości mieszkaniowe (378,1 mld zł, w tym 137,7 mld zł w CHF) i kredyty konsumpcyjne osób prywatnych (126,4 mld zł).

Depozyty sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych w dniu 31 grudnia 2015 r. osiągnęły wartość 981,8 mld zł (wzrost o 7,9%), z tego depozyty sektora niefinansowego wyniosły 933,4 mld zł (wzrost o 9,9%), a depozyty sektora instytucji rządowych i samorządowych 48,4 mld zł (spadek o 20,2%). W porównaniu do stanu sprzed roku odnotowano wzrost wartości depozytów bieżących o 13,1%, a depozytów terminowych o 2,9%. Wartość depozytów bieżących sektora niefinansowego zwiększyła się o 15,8%, a depozytów terminowych o 4,4%. Wartość depozytów bieżących sektora instytucji rządowych i samorządowych zmniejszyła się o 17,7%, a depozytów terminowych o 23,8%. Udział depozytów terminowych w depozytach sektora niefinansowego oraz instytucji rządowych i samorządowych łącznie zmniejszył się w skali roku do 48,7% (o 2,4 p. proc.), przy czym udział depozytów terminowych w depozytach sektora instytucji rządowych i samorządowych wyniósł 38,8% (wobec 40,7% rok wcześniej).

W porównaniu do stanu w dniu 31 XII 2014 r., przyrost wartości depozytów sektora niefinansowego oraz sektora instytucji rządowych i samorządowych łącznie był większy o 5,6 mld zł niż przyrost wartości kredytów. W rezultacie, różnica między wartością kredytów, a wartością depozytów tych sektorów zmniejszyła się do 70,1 mld zł. Była to najniższa różnica od końca I kwartału 2010 r. Nadwyżka kredytów nad depozytami sektora niefinansowego zmniejszyła się w skali roku o 20,1 mld zł. W sektorze instytucji rządowych i samorządowych zanotowano spadek wartości depozytów o 12,2 mld zł, a wartość kredytów zwiększyła się o 2,3 mld zł. To spowodowało, że w tym sektorze nadwyżka kredytów nad depozytami wzrosła o 14,5 mld zł i po raz pierwszy od 2010 r. osiągnęła wyższą wartość niż w sektorze niefinansowym.

Działalność operacyjną w końcu grudnia 2015 r. prowadziło 625 banków (o 6 mniej niż rok wcześniej). Liczba banków komercyjnych zmniejszyła się do 65 (o 1 mniej), do 53 zmniejszyła się liczba banków z przewagą kapitału zagranicznego (o 3 mniej). Liczba oddziałów instytucji kredytowych zmniejszyła się o 1 i wyniosła 27. Ponadto funkcjonowało 560 banków spółdzielczych (o 5 mniej niż w końcu 2014 r.). W 2015 r. zmiany liczby banków ogółem oraz w poszczególnych grupach były spowodowane głównie przez procesy konsolidacyjne w sektorze (dwa banki z większościowym udziałem kapitału zagranicznego zostały połączone z dwoma innymi bankami z większościowym udziałem kapitału zagranicznego, a później w jednym z tych banków przejmujących dominującą pozycję objęła instytucja finansowa z większościowym udziałem kapitału polskiego; trzy banki spółdzielcze połączyły się z innymi bankami spółdzielczymi, a jeden bank spółdzielczy został przejęty przez bank zrzeszający). Powstał jeden bank hipoteczny, utworzony przez bank z większościowym udziałem kapitału polskiego. Ponadto, działalność rozpoczął jeden oddział instytucji kredytowej, jeden oddział instytucji kredytowej został przekształcony w bank (spółkę akcyjną ze 100% udziałem kapitału zagranicznego), a jeden oddział instytucji kredytowej został zlikwidowany. W 2015 r. ogłoszono upadłość jednego banku spółdzielczego – po raz pierwszy od 2001 r.

Wyniki finansowe banków w 2015 r. – pobierz.

Źródło: Główny Urząd Statystyczny

Departament Studiów Makroekonomicznych i Finansów
Wojciech Bąbik

1 Opracowano na podstawie danych Narodowego Banku Polskiego z sektora bankowego za 2015 r., przekazanych do GUS 15.02.2016 r. Porównawcze dane za 2014 r. podano na podstawie danych Narodowego Banku Polskiego dostępnych na stronie internetowej NBP (stan w dniu 18.02.2016 r.). Liczba banków została podana według danych UKNF. Niniejsza informacja nie uwzględnia wyników banków w fazie organizacji, upadłości lub likwidacji.
2 Portfel B (wartość bilansowa brutto).
3 Przedsiębiorstwa oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek, u których liczba pracujących na koniec ostatniego zakończonego roku obrotowego wynosiła co najmniej 250 osób.
4 Małe i średnie przedsiębiorstwa, w których liczba pracujących na koniec ostatniego zakończonego roku obrotowego wynosiła mniej niż 250 osób oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek, o ile liczba pracujących w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wynosiła więcej niż 9, lecz mniej niż 250 osób.