Finanse państwa w stanie nierównowagi do 2024 roku?
Z tegorocznej Aktualizacji wynika, że finanse państwa są niezrównoważone, a co gorsza, pozostaną niezrównoważone co najmniej do 2024 roku.
W tym roku mniejszy wzrost długu
W roku 2021 dług sektora instytucji rządowych i samorządowych osiągnie poziom 60% PKB. Przyrost długu będzie mniejszy niż w roku 2020, mimo że utrzyma się deficyt finansów państwa podobny jak w roku 2020.
W kolejnych latach deficyt ma się zmniejszać, ale deficyt strukturalny – wielkość szacunkowa, pozwalająca określić, jaka byłaby kondycja finansów publicznych, gdyby gospodarka funkcjonowała przy pełnym wykorzystaniu potencjału produkcyjnego – pozostanie bardzo wysoki i w roku 2024 przekraczać będzie 3 % PKB.
Polska w ramach tzw średniookresowego celu budżetowego zobowiązana jest utrzymywać deficyt strukturalny poniżej poziomu 1 % PKB.
Rachunek za pomoc dla firm
Prognoza została oparta na założeniu, że w 2023 r. zacznie się niewielka konsolidacja fiskalna. Znaczącą pozycją w wydatkach sektora w 2021 r., w związku z drugą i trzecią falą pandemii, pozostaną instrumenty przeciwdziałania jej skutkom, kierowane głównie do przedsiębiorców objętych ograniczeniami w prowadzeniu działalności.
Skala dotacji zależeć będzie od długości okresu wsparcia oraz liczby branż objętych pomocą.
Zgodnie z szacunkami Głównego Urzędu Statystycznego wydatki sektora instytucji rządowych i samorządowych nakierowane w 2020 r. na powstrzymanie skutków stanu epidemii COVID-19, walkę z tymi skutkami oraz na wsparcie dotkniętych nimi podmiotów wyniosły 103,2 mld zł.
Rząd przewiduje, że wydatki państwa w relacji do PKB po wzroście w latach 2020-21 ulegną obniżeniu z 48,4% w 2021 r. do 43,5% w 2024 r.
Pod koniec horyzontu prognozy ich poziom będzie więc o ok. 1,7 pkt. proc. wyższy w porównaniu do poziomu sprzed pandemii (wydatki w relacji do PKB w 2019 r. osiągnęły 41,8%).
Inne wydatki rządowe i samorządowe
Przewiduje się, że w horyzoncie czasowym objętym Programem konwergencji będą kontynuowane wszystkie programy społeczne. Największy wpływ na poziom wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych będą miały:
– kontynuacja wypłaty świadczenia wychowawczego w łącznej wysokości ok. 40,7-41,0 mld zł w latach 2021-25 (program Rodzina 500 plus),
– coroczna wypłata dodatkowego świadczenia emerytalnego w ramach programu Emerytura +, na którą przeznaczone zostanie 12,5 mld zł z Funduszu Solidarnościowego oraz 0,5 mld z budżetu państwa. W kolejnych latach łączne wydatki z tytułu 13. emerytury będą rosły z 13,1 mld zł w br. do 14,1 mld zł w 2025 r. w wyniku wzrostu przeciętnej emerytury oraz liczby emerytów,
– wypłaty świadczeń rodzinnych oraz z Funduszu Alimentacyjnego w wysokości ok. 12,0 mld zł rocznie.
Ponadto w 2021 r. przewidziana jest wypłata jednorazowego, dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów, tzw. 14. emerytury. Na ten cel przeznaczone zostanie łącznie ok. 10,6 mld zł z Funduszu Solidarnościowego oraz z budżetu państwa.
Prognozy Ministerstwa Finansów
| % PKB | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 |
| Wzrost PKB w cenach stałych (%) | -2,7 | 3,8 | 4,3 | 3,7 | 3,5 |
| Wynik sektora instytucji rządowych i samorządowych | -7,0 | -6,9 | -4,2 | -3,2 | -2,5 |
| Wynik skorygowany o wpływ cyklu | -6,2 | -6,6 | -4,5 | -3,9 | -3,4 |
| Wynik strukturalny | -6,5 | -6,8 | -4,7 | -3,9 | -3,4 |
| Dług brutto | 57,5 | 60,0 | 59,2 | 58,7 | 57,9 |
| Zmiana relacji długu brutto | 11,9 | 2,5 | -0,7 | -0,5 | -0,8 |
Źródło: Program Konwergencji. Aktualizacja 2021
