Emerytury: europejskie produkty emerytalne dla Polaków?

Rada Unii Europejskiej w połowie czerwca 2018 roku przyjęła stanowisko ogólne w sprawie przepisów tworzących nowy ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny (PEPP). Nowa regulacja, zgodnie z założeniami rzeczonej inicjatywy legislacyjnej, ma zapewnić instytucjom finansowym, które oferują produkty inwestycyjne mające na celu zabezpieczenie emerytalne, narzędzia do oferowania prostego i nowatorskiego produktu emerytalnego (PEPP – ang. Pan-European Personal Pension Product).

Transgraniczna emerytura?

Ten nowy rodzaj dobrowolnej emerytury ma pozwolić osobom oszczędzającym na szerszy wybór w zakresie decydowania o sposobie oszczędzania dodatkowych środków na emeryturę i zapewnić́ bardziej konkurencyjne produkty. Pozwoli też – przez pewien poziom standaryzacji – na łatwiejsze nabywanie produktów mających na celu dodatkową ochronę emerytalną, w tym transgranicznie.

Należy pamiętać, ze dwa czynniki następujące łącznie – starzenie się społeczeństwa europejskiego w wyniku wydłużenia się średniej długości życia w połączeniu ze spadkiem przyrostu naturalnego – powodują silną presję na zmiany w przepisach o emeryturach gwarantowanych przez państwa członkowskie. Średnia wysokość emerytury państwowej będzie w dłuższej perspektywie spadać i stanowić coraz niższy odsetek średniego wynagrodzenia. Stąd potrzeba zrównoważenia i zmian w systemach państwowych z modelu solidarnościowego na system indywidualnych kont poszczególnych ubezpieczonych.

Już w chwili obecnej wiele osób ma świadomość, że emerytura, którą otrzymają z państwowych systemów zabezpieczenia emerytalnego będzie niewystarczająca dla utrzymania ich dotychczasowego poziomu – dlatego poszukują możliwości inwestycji długoterminowych na cel emerytalny.

Niskie emerytury – problem całej Europy

Komisja Europejska w ramach działań w zakresie Unii Rynków Kapitałowych dostrzegła problem zbyt niskiego odsetka osób odkładających dobrowolnie i niezależnie od systemów państwowych na swoją emeryturę.

KE zwróciła uwagę, że z analizy rynku wynika, że w UE jedynie 27% osób w wieku od 25 do 59 lat posiada dobrowolne dodatkowe plany emerytalne, czyli oszczędza/inwestuje  dodatkowo w celu zwiększenia emerytury po zakończeniu aktywności zawodowej. To powoduje, że istnieje duże ryzyko ubóstwa osób na emeryturze. Badania Eurostatu wskazują, że w 2060 roku w Polsce stosunek osób powyżej 65 roku życia do osób w wieku produkcyjnym może wynieść ponad 70 procent.

Dlatego tak ważne jest, by zachęcać do dodatkowego oszczędzania na emeryturę nie tylko przez poszczególne państwa (np. przez zachęty podatkowe), ale także przez UE, która może znosić bariery między rynkami krajowymi w tym zakresie – takim działaniem jest PEPP.

PEPP konkurencją dla PPK, PPE, IKE i i IKZE?

PEPP będzie mógł być oferowany we wszystkich państwach UE przez danego dostawcę, którym może być zarówno przez instytucje kredytowe, jak i ubezpieczycieli czy fundusze inwestycyjne (vide art. 5 Rozporządzenia), po dokonaniu rejestracji produktu w bazie prowadzonej przez EIOPA dla całej UE (art. 4 i 10 Rozporządzenia). Produkt musi być jednoznacznie opisany we wniosku o rejestrację i spełniać wymogi standaryzujące Rozporządzenia. To ułatwi wybór właściwego produktu przez potencjalnego inwestora indywidualnego.

Powstanie PEPP powinno doprowadzić do większej konkurencji, a dalej do spadku cen produktów, gdyż PEPP może być oferowany przez jednego dostawcę transgranicznie we wszystkich innych państwach członkowskich (patrz Rozdział III). Jest to zwłaszcza istotne w małych państwach, gdzie rynek tego typu produktów jest nierozwinięty. Co równie istotne, PEPP jako produkt pan-europejski pozwoli także osobom, które przeprowadzają się z jednego państwa do drugiego do nieprzerywania oszczędzania.

Dodatkowo Rozporządzenie określa jednolite wymogi w zakresie obowiązków informacyjnych wobec konsumentów przez dostawców i sprzedawców PEPP przy sprzedaży produktu oraz w toku cyklu życia produktu – pozwala to na lepszą porównywalność i transparentność danego instrumentu.

Czytaj więcej: A Pan-European Pension Product Filling the Pensions Gap and Refinancing the Economy