Eksporterzy i podmioty inwestujące poza Polską pod większą ochroną z powodu koronawirusa

W stabilnych uwarunkowaniach ekonomicznych kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarki ma promowanie eksportu towarów i usług pochodzenia krajowego. Działania takie mają głęboki sens z punktu widzenia szeroko rozumianego patriotyzmu gospodarczego.

Gwarancje Skarbu Państwa dla ubezpieczeń eksportowych bez warunku polskości?

Ekspansja zagraniczna towarów, wykonywanych przez polskie fabryki czy sektor rolno-spożywczy przekłada się z jednej strony na tworzenie nowych miejsc pracy w tych branżach, z drugiej zaś na zwiększenie zaawansowania technologicznego i innowacyjności sektora przedsiębiorstw. Nie darmo jednym z głównych zagrożeń dla dalszego wzrostu Polski oraz innych krajów środkowoeuropejskich pozostaje tzw. pułapka średniego rozwoju, oznaczająca faktyczną stagnację przy dominacji nisko zaawansowanej produkcji czy działań outsourcingowych na rzecz globalnych potentatów.

Dlatego też dotychczasowe przepisy przewidywały możliwość udzielenia gwarancji Skarbu Państwa dla ubezpieczeń eksportowych jedynie wobec dostawy transgranicznej towarów i usług spełniających tzw. warunek polskości.

Szczegółowe zasady oceny owej polskości określa Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 19 grudnia 2014 r. w sprawie maksymalnego procentowego udziału składników pochodzenia zagranicznego w przychodzie netto z realizacji kontraktu eksportowego oraz rodzaju dowodów, na podstawie których ustala się pochodzenie produktu lub usługi.

Przykładowo, eksport usług budowlanych spełnia kryterium polskości, jeśli udział zagranicznych komponentów nie przekracza 90%, a w przypadku sprzętu elektrycznego, IT oraz statków i samolotów próg został ustalony na poziomie 80%. Pozostałe produkty traktowane są jako polskie, jeżeli udział składników zagranicznych nie przekracza 70% – w odniesieniu do kontraktów z terminem zapłaty nieprzekraczającym dwa lata lub 60%, jeżeli strony umowy ustaliły dłuższy okres płatności.

Koronawirus zmusza do zmiany warunków ubezpieczeń eksportowych

Kryzysowa sytuacja, do jakiej bez wątpienia dojdzie w wyniku pandemii koronawirusa, radykalnie zmieniła priorytety wsparcia dla polskiego eksportu.

Wspieranie w pierwszej kolejności własnej produkcji ma dziś mniejsze znaczenie aniżeli szeroka pomoc dla przedsiębiorców prowadzących ekspansję zagraniczną, nawet, jeżeli ich działalność tylko w nieznacznym stopniu bazuje na komponentach krajowych.

Gra idzie wszak w pierwszej kolejności o utrzymanie przy życiu jak największej liczby przedsiębiorstw, co poskutkuje ograniczeniem redukcji miejsc pracy, mniejszym spadkiem przychodów z tytułu podatków i ograniczeniem innych, niepożądanych skutków zbliżającej się recesji.

Dlatego właśnie zdecydowano się na częściowe uchylenie warunku polskości, o czym informuje w niedawno wydanym komunikacie Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych.

– Jeżeli kontrakt eksportowy został zawarty na okres krótszy niż dwa lata KUKE może udzielić ubezpieczenia gwarantowanego przez Skarb Państwa. Daje to możliwość ubezpieczania sprzedaży szerszej gamy produktów i usług, co w szczególności pomoże takim branżom jak: odzieżowa i obuwnicza, elektroniczna i innym zajmującym się reeksportem – przypomina KUKE.

Większa ochrona dla inwestujących za granicą

Warto przy okazji podkreślić, że ubezpieczenia oferowane przez KUKE zapewniają dziś znacznie większą ochronę podmiotów inwestujących za granicą aniżeli dotychczas.

– KUKE zdecydowała się podnieść do 100 proc. poziom ochrony ryzyka kredytowego i politycznego w przypadku projektów eksportowych o charakterze inwestycyjnym. Dotyczy to wszystkich nowych transakcji z okresem spłaty kredytu dwóch i więcej lat niezależnie od kraju sprzedaży. Rozwiązanie to będzie oferowane co najmniej do końca tego roku – czytamy w komunikacie.

Wsparcie także dla konsorcjów i… inwestycji w kraju

To nie jedyna zmiana w przepisach, która umożliwiła efektywne korzystanie z ubezpieczeń eksportowych z gwarancją Skarbu Państwa szerszemu kręgowi podmiotów.

Do grona beneficjentów tej formy wsparcia publicznego zostały dołączone między innymi ponadnarodowe konsorcja, w których przynajmniej jeden z uczestników jest polskim rezydentem.

– KUKE będzie mogło udzielać gwarancji ubezpieczeniowych dla polskich firm działających na rynkach międzynarodowych również wtedy, gdy firmy wykonują kontrakt w konsorcjach z firmami lokalnymi lub innymi partnerami – czytamy w komunikacie.

Ta zmiana ma kluczowe znaczenie nie tylko dla samych bezpośrednich beneficjentów.

Projekty realizowane przez większą grupę firm, w tym w szczególności działających w konsorcjach, stanowią z reguły niezwykle rozległe przedsięwzięcia, łącznie z zaawansowanymi inwestycjami infrastrukturalnymi, budową zakładów przemysłowych i innych obiektów, służących później biznesowi lub mieszkańcom, zatem możliwość uzyskania gwarancji w takich przypadkach pozwoli utrzymać pozycję polskich wykonawców lub inwestorów tego typu projektów na światowych rynkach.

KUKE przypomina również, że w niektórych sytuacjach współdziałanie polskiego podmiotu z przedsiębiorcą z kraju docelowego wynika z przepisów obowiązujących w tym państwie.

– Wiele z transakcji o charakterze międzynarodowym realizowanych jest w konsorcjach firm, a udział w nich wykonawców lokalnych lub innych wyspecjalizowanych firm jest niezbędny do tego, by polska firma mogła stanąć do przetargu na ich wykonanie – czytamy w dokumencie wydanym przez Korporację.

Sytuacja kryzysowa skłoniła również rząd do pewnej korekty pojęcia działalności służącej eksportowi, poprzez uwzględnienie również inicjatyw realizowanych na terenie Polski, które będą służyć szeroko rozumianej wymianie gospodarczej z zagranicą.

– Tak więc dopuszczalne stanie się ubezpieczanie np. budowy czy rozbudowy hotelu, który będzie gościł turystów z zagranicy, czy ubezpieczenie finansowania linii produkcyjnej, z pomocą której będą wytwarzane towary przeznaczone na eksport – zwraca uwagę KUKE.

Kraje unijne bardziej ryzykowne

Należy wreszcie wspomnieć, że nowe zasady ubezpieczania kontraktów eksportowych objęły również umowy wewnątrzwspólnotowe. Do tej pory eksport na większość rynków unijnych (z wyjątkiem Grecji) nie był traktowany jako dostawa towarów do krajów ryzyka nierynkowego.

Wskutek interwencji polskich władz, Komisja Europejska uznała kraje członkowskie i osiem największych rynków OECD za państwa ryzyka nierynkowego.

– Podjęcie takiej decyzji przez organy UE oznacza, że eksport do tych krajów dóbr konsumpcyjnych sprzedawanych w kredycie kupieckim może być objęty gwarancjami Skarbu Państwa. Dotychczas przy eksporcie na te rynki istniał zakaz stosowania państwowych gwarancji, ponieważ dostępne było ubezpieczenie transakcji na zasadzie komercyjnej – czytamy w komunikacie KUKE.

Pojawiła się zatem kolejna możliwość, by polscy dostawcy aktywni na unijnym rynku nie wygaszali swej działalności transgranicznej, tylko utrzymali współpracę z dotychczasowymi kontrahentami bez nadmiernego ryzyka.