Konsultacje dotyczące IRRD rozpoczyna EIOPA                                                                                                               

Celem nowej dyrektywy jest lepsze wyposażenie ubezpieczycieli i organów w UE w narzędzia do radzenia sobie z pogorszeniem sytuacji finansowej w branży ubezpieczeniowej, tak aby zarówno same zakłady ubezpieczeń, jak i właściwe organy mogły interweniować wcześnie i szybko, a w razie potrzeby także w wymiarze transgranicznym.

W tym zakresie IRRD opiera się na rozwiązaniach funkcjonujących w sektorze bankowym, w którym reżim recovery i resolution wprowadzony dyrektywą BRRD (dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiająca ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych) funkcjonuje już od 2014 roku.

Czego dotyczą konsultacje EIOPA i jakie są najważniejsze terminy?

Kluczowe daty dotyczące IRRD to termin jej implementacji do prawa krajowego upływający 29 stycznia 2027 r. oraz rozpoczęcie stosowania przepisów od 30 stycznia 2027 roku.

Równolegle do lokalnych prac legislacyjnych EIOPA (Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych) zgodnie ze swoim mandatem ogłosi konsultacje publiczne do projektów aż 19 wytycznych oraz regulacyjnych standardów technicznych (RTS) i wykonawczych standardów technicznych (ITS) związanych z IRRD, które mają na celu ujednolicenie podejścia do planów naprawy i przymusowej restrukturyzacji zakładów ubezpieczeń.

Czytaj także: Jak nowe regulacje krajowe i europejskie wpłyną na rynek bancassurance ’25?

Harmonogram prac EIOPA zakłada podział tych instrumentów na trzy pakiety.

Pierwszy pakiet, który został przekazany do konsultacji w kwietniu 2025 r., obejmuje trzy standardy techniczne dotyczące treści prewencyjnego planu naprawy i działań naprawczych, udziału w rynku w zakresie planowania naprawy oraz treści planów przymusowej restrukturyzacji (w tym grupowych planów).

Dotyczy także trzech wytycznych: w zakresie identyfikacji funkcji krytycznych, w sprawie zagadnień i kryteriów oceny wykonalności przymusowej restrukturyzacji oraz usuwania przeszkód w realizacji przymusowej restrukturyzacji.

Rozpoczęte konsultacje dotyczą zatem kluczowych elementów, które będą stanowić podstawę praktycznego wdrożenia IRRD i które wiążą się z największymi obciążeniami do organizacji, bo dotyczą opracowania prewencyjnych planów naprawy, funkcji krytycznych oraz raportowania do organów ds. przymusowej restrukturyzacji na potrzeby planów przymusowej restrukturyzacji i zapewnienia ich wykonalności.

Pierwszy pakiet obejmie również RTS dotyczący funkcjonowania kolegiów ds. restrukturyzacji i porządkowanej likwidacji oraz ITS dotyczący procedur i informacji, które zostaną przekazane do konsultacji w lipcu 2025 roku.

Pakiet drugi, którego konsultacje mają rozpocząć się w grudniu 2025 r., to m.in. uszczegółowienie wymogów w zakresie prewencyjnych planów naprawy w zakresie scenariuszy i wskaźników oraz wymogi dotyczące stosowania uproszczonych obowiązków.

Ponadto pakiet ten obejmuje standardy, których odbiorcami będą przede wszystkim właściwe organy i podmioty świadczące niezależne wyceny w sytuacji przymusowej restrukturyzacji. Chodzi o RTS dotyczące niezależności wycen czy zasad wycen wybranych instrumentów.

RTS dotyczące wycen będą również przedmiotem konsultacji trzeciej, ostatniej fazy, rozpoczynającej się w lipcu 2026 r., która obejmie zagadnienia takie jak metody oceny wartości aktywów i zobowiązań czy wyceny tzw. NCWO (zasada niepogarszania praw wierzycieli).

Czytaj także: Jak dyrektywy Solvency II oraz IRRD wpłyną na polskich ubezpieczycieli?

Dlaczego warto wziąć udział w konsultacjach?

EIOPA, opracowując wyżej wymienione instrumenty, starała się zachować równowagę pomiędzy harmonizacją wymogów wobec różnych podmiotów sektora ubezpieczeniowego a stosowaniem zasady proporcjonalności, dążąc jednocześnie do zminimalizowania obciążeń zarówno dla przedsiębiorstw, jak i właściwych organów.

Biorąc jednak pod uwagę doświadczenia sektora bankowego, w którym spełnienie szerokich wymagań recovery i resolution od ponad 10 lat stanowi ogromne wyzwanie operacyjne i finansowe, sektor ubezpieczeń powinien wykorzystać szansę na realny wpływ na ostateczny kształt nowych wymagań regulacyjnych, jaką stwarzają konsultacje i dostosowanie tych wymagań do praktyki ubezpieczeniowej, zoperacjonalizowanie zasady proporcjonalności i uwzględnienie możliwości operacyjnych sektora ubezpieczeniowego.

Biorąc dodatkowo pod uwagę fakt, że konsultacje EIOPA prowadzone są w trybie otwartym, co oznacza, że swoje stanowiska mogą przedstawić instytucje finansowe, jak i doradcy, organizacje branżowe i inne podmioty zainteresowane tematyką, uwzględnienie rozwiązań i wyzwań sektora bankowego objętego BRRD może stanowić dodatkowy głos w konsultacjach.  

Wreszcie, udział w konsultacjach to inwestycja w lepsze zrozumienia kierunku, w którym zmierzają regulacje i możliwość zidentyfikowania potencjalnych trudności we wdrożeniu standardów już na wczesnym etapie.

Co dalej? Kolejne kroki w harmonogramie legislacyjnym

Czasu na zgłaszanie uwag do pierwszego, kluczowego zestawu RTS/ IST pozostało niewiele, bo termin składania uwag do pierwszego pakietu konsultacji upływa 31 lipca 2025 roku. 

Po zakończeniu konsultacji, EIOPA dokona przeglądu zgłoszonych uwag i opublikuje ostateczne wersje dokumentów, które zostaną przekazane Komisji Europejskiej i rozpocznie się procedura formalnego ich przyjęcia.

Nie czekaj, czyli dlaczego warto rozpocząć prace dostosowawcze do wymagań IRRD już dziś

Choć ostateczne przepisy jeszcze nie obowiązują, a konsultacje instrumentów EIOPA trwają, warto rozpocząć prace przygotowawcze nad dostosowaniem do wymagań dyrektywy odpowiednio wcześnie.

Jak pokazują doświadczenia sektora bankowego, złożoność wymagań IRRD – zwłaszcza w zakresie planowania naprawczego, identyfikacji funkcji krytycznych, przygotowania scenariuszy kryzysowych czy dostosowania systemów raportowania – oznacza konieczność wielomiesięcznej pracy zespołowej.

Wcześniejsze rozpoczęcie działań pozwoli na sprawną ocenę luk względem nowych wymogów, właściwe zaplanowanie zasobów i harmonogramu wdrożenia i uniknięcie presji czasowej i kosztownych korekt „na ostatnią chwilę”, a w ostateczności zgodność i bezpieczeństwo.

IRRD a banki

Choć IRRD została stworzona z myślą o zakładach ubezpieczeń i reasekuracji, jej znaczenie wykracza poza sektor ubezpieczeniowy.

Banki – zwłaszcza te działające w grupach finansowych łączących działalność bankową i ubezpieczeniową – również powinny uważnie śledzić rozwój regulacji i przygotować się na ich skutki.

Wprowadzenie IRRD oznacza nowe obowiązki dla ubezpieczycieli, co może przełożyć się na konieczność zmian organizacyjnych, strukturalnych i operacyjnych w obrębie grupy.

Dzięki wzorowaniu się IRRD na BRRD możliwe będzie ujednolicenie podejścia nadzorców do zarządzania kryzysowego w całym sektorze finansowym, co z kolei dla banków stwarza okazję do porównań, analizy spójności procedur oraz wzmocnienia mechanizmów wewnętrznych.

Wreszcie, w dłuższej perspektywie IRRD wzmacnia odporność sektora finansowego jako całości, ograniczając ryzyko efektu domina w przypadku kryzysu dużego ubezpieczyciela. To ważna wiadomość dla banków, które są bezpośrednio narażone na skutki systemowych wstrząsów.