Deregulacja zawodu pośrednika w obrocie nieruchomościami i zarządcy nieruchomości

Ustawa z dnia 13 czerwca 2013r. o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów całkowicie znosi wymóg posiadania kierunkowego wykształcenia wyższego, studiów podyplomowych oraz odbycia sześciomiesięcznych praktyk zawodowych. Z obowiązujących dotychczas wymogów pozostała konieczność posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z wykonywaniem zawodu.

Dokumentem, na podstawie którego będzie można zarządzać nieruchomością, jest pisemna „umowa o zarządzanie nieruchomością z właścicielem, wspólnotą mieszkaniową albo inną osobą lub jednostką organizacyjną, której przysługuje prawo do nieruchomości ze skutkiem prawnym bezpośrednio dla tej osoby lub jednostki organizacyjnej”. Obowiązki pośredników, od nowego roku, określa natomiast umowa pośrednictwa zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Jednocześnie z początkiem roku straciły moc prawną i zostały zamknięte Centralne Rejestry Pośredników w Obrocie Nieruchomościami i Zarządców Nieruchomościami, prowadzone do tej pory przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju.

Autorzy nowych przepisów uzasadniają konieczność dokonania zmian przede wszystkim szeregiem negatywnych skutków wywoływanych przez zamykanie grup zawodowych, w tym przede wszystkim spadkiem jakości oferowanych usług, wzrostem kosztów usług czy wzrostem bezrobocia, głównie wśród ludzi młodych. Dodatkową, niezwykle istotną przyczyną podjęcia decyzji o deregulacji było to, że w Polsce notowano zdecydowanie największą spośród państw europejskich liczbę zawodów regulowanych – dotychczas było ich 380.  Zgodnie z uzasadnieniem autorów ustawy, „(…) co najmniej połowa transakcji na rynku nieruchomości (w 2010 roku przeprowadzono 676 139 takich transakcji) przebiega bez udziału licencjonowanego pośrednika. Wskazuje to, że już obecnie istnieje szeroko dostępna alternatywa dla usług realizowanych przez przedstawicieli tego zawodu.”. Jak podkreślają autorzy zmian w prawie, „(…) istnieje duży potencjał dla usług pośrednictwa oferowanych klientom oraz spadku ich cen w następstwie intensyfikacji walki konkurencyjnej będącej konsekwencją deregulacji dostępu do zawodów pośrednika w obrocie nieruchomościami.”.

Z drugiej strony,  w związku z deregulacją zawodów pośrednika i zarządcy nieruchomości, pojawiło się wiele wątpliwości związanych z profesjonalną obsługą rynku. Wprowadzone zmiany budzą szeroki odzew ze strony organizacji branżowych – środowiska pośredników w obrocie nieruchomościami i zarządców nieruchomości podkreślają, że deregulacja obydwu zawodów niesie za sobą znaczne ryzyko dla osób korzystających z usług pośredników i zarządców dopiero rozpoczynających pracę w zawodzie, nieprzygotowanych do wykonywania zawodu i bez odpowiednich kwalifikacji zawodowych. W związku z tym, zrzeszenia i organizacje zawodowe pośredników i zarządców nieruchomości podejmują we własnym zakresie działania mające na celu potwierdzenie kompetencji i wiedzy w zakresie obrotu i zarządzania nieruchomościami.

Krajowa Izba Gospodarki Nieruchomościami, Polska Federacja Rynku Nieruchomości czy Federacja Porozumienie Polskiego Rynku Nieruchomości uruchomiły własne rejestry, w których można sprawdzić, czy obsługujący nas pośrednik w obrocie nieruchomościami lub zarządca nieruchomości posiada odpowiednią wiedzę i kompetencje do wykonywania zawodu.

Osoby, którym nadana została licencja zawodowa w trybie Ustawy o gospodarce nieruchomościami z dnia 21 sierpnia 1997r., po złożeniu odpowiedniego wniosku zostaną wpisane do Centralnego Rejestru Pośredników w Obrocie Nieruchomościami oraz Centralnego Rejestru Zarządców Nieruchomościami prowadzonego przez poszczególne stowarzyszenia.

Osoby zamierzające rozpocząć działalność w zakresie pośrednictwa i zarządzania również mogą ubiegać się o nadanie licencji zawodowej danego stowarzyszenia. Muszą one jednak spełnić szereg wymogów stawianych przez poszczególne organizacje. Krajowa Izba Gospodarki Nieruchomościami wymaga od tych osób minimum wykształcenia średniego, odbycia kursu praktycznego, którego wymiar czasowy wynosi 100 godzin, zdania egzaminu przeprowadzanego przez organizatora Kursu Zarządcy Nieruchomości/ Pośrednika w Obrocie Nieruchomościami oraz złożenia deklaracji potwierdzającej uczestnictwo w prowadzonych przez KIGN obowiązkowych szkoleniach, podnoszących kwalifikacje zawodowe, w wymiarze 16 godzin rocznie. Po spełnieniu powyższych wymogów, kandydat otrzymuję licencję zawodową Pośrednika w Obrocie Nieruchomościami/ Zarządcy Nieruchomości Krajowej Izby Gospodarki Nieruchomościami.

Federacja Porozumienie Polskiego Rynku Nieruchomości stawia swoim kandydatom zbliżone wymogi. Minimum programowe kursu uprawniającego do posługiwania się licencją tego stowarzyszenia zostało ustalone na 48 godzin. Osobom posiadającym państwową licencję przypisywane są w rejestrze dotychczasowe numery państwowej licencji.

Polska Federacja Rynku Nieruchomości skupiająca 23 Stowarzyszenia Zarządców i Pośredników w Obrocie Nieruchomościami w swoim rejestrze dodatkowo udostępnia informacje o posiadanym ubezpieczeniu, tj. nazwę ubezpieczyciela oraz sumę gwarancyjną. Informacja ta jest kluczowa z punktu widzenia wiarygodności osoby wykonującej zawód. Ponadto PFRN wprowadza Kodeks Etyki obowiązujący pośredników i zarządców nieruchomości, którego zapisy opierają się na Europejskim Kodeksie Etyki zawodowej specjalistów rynku nieruchomości przyjętym przez Europejską Radę Nieruchomości (CEPI).

Jest to tylko kilka przykładów aktywności środowisk pośredników i zarządców nieruchomości. Inicjatywy te świadczą dobitnie o zaangażowaniu zrzeszeń i organizacji zawodowych i staraniach na rzecz utrzymania wysokich standardów zawodowych, zapewnienia członkom poszczególnych organizacji odpowiedniego przygotowania merytorycznego i dzięki temu zagwarantowania wysokiej jakości usług oferowanych przez przedstawicieli poszczególnych zawodów.

Ilona Kargol,
Analityk Rynku Nieruchomości,
Dział Badań i Analiz Rynku Nieruchomości Centrum AMRON