Danuta Hübner o świadomości ekonomicznej Polaków w 20 lat po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej

Na przestrzeni ostatnich dwóch dekad nie brakowało istotnych zmian w otoczeniu makroekonomicznym, które nierzadko niosły za sobą nieprzewidywalne konsekwencje – wskazała Danuta Hübner.

W minionych latach na funkcjonowanie gospodarki wpływały m.in. takie kwestie jak kryzysy finansowe, ale również zmiany klimatu czy problem globalnego ubóstwa. Każde z tych wyzwań przekładało się na transformację takich obszarów jak łańcuchy dostaw czy model produkcji.

Danuta Hübner zwróciła uwagę na fakt, iż praktycznie wszystkie nagrody Nobla z ekonomii, przyznane na przestrzeni minionych dwóch dekad, dotyczyły włączania nowych czynników do zakresu analiz ekonomicznych.

W przypadku Polski szczególnie istotnym doświadczeniem, kształtującym świadomość rodaków, była akcesja naszego kraju do NATO w roku 1999 i przystąpienie do UE pięć lat później, ale również tzw. kryzys frankowy.

Przedstawicielka Parlamentu Europejskiego podkreśliła, iż była to lekcja dla obu stron, uświadamiająca zarówno potrzebę edukacji obywateli dotyczącą podejmowanego przez nich ryzyka w obszarze finansów osobistych, jak i zapewnienia konsumentom transparentnego dostępu do informacji.

W najnowszych czasach takim bodźcem stała się inflacja. Uświadomiła ona Polakom rolę i wpływ prezesa NBP, banku centralnego, polityki pieniężnej na kondycję finansową gospodarstw domowych, choćby w zakresie wartości zgromadzonych środków.

Rosnąca pozycja konsumenta

Czy w kontekście budowy świadomości ekonomicznej społeczeństwa prokonsumenckie działania regulatorów, tak na szczeblu europejskim, jak i krajowym, są uzasadnione? A może sukcesywne zdejmowanie odpowiedzialności z klientów indywidualnych jest przeciwskuteczne wobec działań edukacyjnych?

– Wydaje mi się, że nie ma szans na to, żeby zmniejszyć ochronę konsumentów, w szczególności w sektorze finansowym – podkreśliła Danuta Hübner. Jej zdaniem, ochrona konsumenta usług finansowych jest tematem stosunkowo świeżym, który przez całe dekady był na poziomie europejskim nieco zaniedbywany, w odróżnieniu od takich segmentów rynku jak artykuły dla dzieci, turystyka czy żywność.

Dopiero w roku 2019 komisarz UE Mairead McGuinness uznała ochronę klientów instytucji finansowych za priorytet. Rzecz w tym, że ta ochrona powinna być realizowane również poprzez budowę świadomości ryzyka w społeczeństwie, co nabiera szczególnego znaczenia w obliczu postępującej cyfryzacji, na czele z AI.

Przedstawicielka PE podkreśliła, iż działania ograniczające dezinformację sprzyjają również samej branży finansowej. Odnośnie postulatów, wysuwanych przez rynek finansowy, Danuta Hübner zaznaczyła, iż podmioty reprezentujące sektor powinny każdorazowo uczestniczyć w konsultacjach społecznych, by zgłaszać stosowne postulaty.

– Jestem przekonana, że ochrona konsumenta będzie bardzo wysoko na agendzie politycznej w Unii Europejskiej – dodała.

Rozumieć fakty i emocje

Jak we współczesnym świecie rozwijać swój zasób wiedzy? Prof. Danuta Hübner zwróciła uwagę, iż obok czytania fachowych publikacji niezbędne są relacje z ludźmi, tylko w ten sposób można poznać inny punkt widzenia, a w konsekwencji zyskać holistyczne spojrzenie na świat w miejscu obserwowania własnego wycinka rzeczywistości.

Jej zdaniem, należy rozumieć nie tylko fakty, ale i emocje, które są bardzo ważnym czynnikiem kształtującym potrzeby społeczne. Wspomniała też o stałych relacjach, jakie Parlament Europejski utrzymuje ze środowiskiem akademickim, dzięki czemu dysponuje fachowymi i aktualnymi analizami rzeczywistości, te zaś pozwalają kreować regulacje wspierające odpowiedzialny rozwój.