Co w wypadku twardego brexitu? Jest projekt dotyczący działalności podmiotów finansowych

Jak wskazuje się w uzasadnieniu projektu ustawy, w przypadku bezumownego wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej (tzw. twardy brexit) oraz braku innego sposobu uregulowania stosunków dotyczących prowadzenia działalności przez instytucje finansowe z siedzibą w Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Gibraltarze i wykonujących działalność na terytorium RP, istnieje konieczność wprowadzenia na poziomie krajowym mechanizmów chroniących interesy klientów ww. instytucji. Należy bowiem podkreślić, iż w przypadku „twardego brexitu” ww. instytucje utracą możliwość wykonywania na terytorium RP działalności w oparciu o jednolity paszport europejski.

Czytaj także: Brexit: rząd przyjął projekt dotyczący działalności podmiotów finansowych >>>

Kontynuowanie wykonywania umów o kredyt 

Zgodnie z projektowanym art. 2 ust. 1, bank zagraniczny w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe mający siedzibę na terytorium Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Gibraltaru, może kontynuować wykonywanie umów o kredyt w rozumieniu Prawa bankowego – zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy przez ten podmiot jako instytucja kredytowa w rozumieniu Prawa bankowego, prowadząca działalność na terytorium RP przez oddział lub w ramach działalności transgranicznej – do dnia: (1) wygaśnięcia tych umów; (2) przeniesienia portfela kredytów wynikających z tych umów, na rzecz banku krajowego, oddziału banku zagranicznego lub instytucji kredytowej, uprawnionych do wykonywania działalności polegającej na udzielaniu kredytów na terytorium RP; (3) uzyskania zezwolenia na wykonywanie działalności na terytorium RP w formie oddziału banku zagranicznego; (4) utworzenia banku krajowego w formie spółki akcyjnej z odpowiednim stosowaniem art. 42a-42e Prawa bankowego – nie dłużej jednak niż przez 24 miesiące od dnia wejścia w życie ustawy. Równocześnie – zgodnie z projektowanym art. 2 ust. 2 – w przypadku, o którym mowa w ust. 1, bank zagraniczny nie może: (1) zawierać nowych umów o kredyt; (2) przedłużać zawartych umów o kredyt; (3) podwyższać kwoty środków pieniężnych udostępnianych kredytobiorcy na podstawie zawartej umowy o kredyt; (4) dokonywać innych zmian umów o kredyt, zwiększających poziom ryzyka obciążającego bank.

Projektowany art. 3 ustawy zawiera uregulowanie zasad, na jakich będą mogły być świadczone usługi na rzecz banku oraz spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, które w ramach działalności outsourcingowej powierzyły ich wykonywanie przedsiębiorcom z terytorium Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, a także Gibraltaru.

Zasady wykonywania umów o świadczenie usług płatniczych

Art. 4 projektowanej ustawy określa zasady wykonywania umów o świadczenie usług płatniczych lub umów o wydanie pieniądza elektronicznego zawieranych z użytkownikami usług płatniczych przez dostawców będących przed dniem wejścia w życie ustawy unijnymi instytucjami płatniczymi, unijnymi instytucjami pieniądza elektronicznego lub dostawcami, o których mowa w art. 96 ust. 2 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (tzw. unijnych dostawców świadczących wyłącznie usługę dostępu do informacji o rachunku) mającymi siedzibę na terytorium Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, w celu umożliwienia tym podmiotom kontynuowanie wykonywania tych umów na podstawie dotychczasowych przepisów, które zostały zawarte przed dniem 29 marca 2019 r., jak również wykonywania pojedynczych transakcji płatniczych do czasu uzyskania od właściwych organów jednego z państw członkowskich odpowiednio: zezwolenia lub wpisu do rejestru, uprawniających odpowiednio do świadczenia usług płatniczych lub wydawania i wykupu pieniądza elektronicznego na terytorium RP – nie dłużej jednak niż do dnia przypadającego po upływie 12 miesięcy od wejścia w życie ustawy.

Projektowany art. 5 dotyczy stosowania przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami. Jak wskazuje się w uzasadnieniu, art. 6 ma zaś na celu umożliwienie zakładom ubezpieczeń z Wielkiej Brytanii oraz Gibraltaru, które przed dniem bezumownego opuszczenia Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię prowadziły działalność ubezpieczeniową na terytorium RP, dalszego prowadzenia takiej działalności na terytorium RP w celu wykonania zawartych już umów ubezpieczenia na takich samych zasadach. Projektowany art. 7 reguluje kwestię wykonywania działalności reasekuracyjnej na terytorium RP przez zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji z siedzibą w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, który przed dniem wejścia w życie ustawy wykonywał działalność reasekuracyjną na terytorium RP. Art. 8 odnosi się zaś do sytuacji prawnej podmiotów ze Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Gibraltaru, które na dzień 29 marca 2019 r. prowadziły działalność maklerską na terytorium Polski w formie oddziału lub bez oddziału. Art. 9 projektowanej ustawy dotyczy funduszy inwestycyjnych otwartych lub specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych stosujących zasady i ograniczenia inwestycyjne określone dla funduszy inwestycyjnych otwartych, które w dniu wejścia w życie ustawy posiadają aktywa ulokowane w papiery wartościowe i instrumenty rynku pieniężnego dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym na terytorium Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Gibraltaru lub na rynku zorganizowanym niebędącym rynkiem regulowanym w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Gibraltarze lub są stroną umowy mającej za przedmiot instrumenty pochodne dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym na terytorium Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Gibraltaru lub na rynku zorganizowanym niebędącym rynkiem regulowanym w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Gibraltarze.

Kwestie nadzoru

Art. 10 projektowanej ustawy reguluje kwestię nadzoru nad podmiotami wskazanymi w projektowanych art. 2-8 ustawy; zgodnie z art. 10 ust. 1 projektu ustawy nadzór nad tymi podmiotami sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego. Ponadto, zgodnie z projektowanym art. 11, podmiot prowadzący działalność na podstawie przepisów, o których mowa w art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym i podlegający nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego, który w dniu poprzedzającym dzień wejścia w życie ustawy prowadził w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Gibraltarze działalność przez oddział lub w inny sposób niż przez oddział, w ramach swobody świadczenia usług, i który zamierza prowadzić działalność, zgodnie z prawem obowiązującym w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Gibraltarze, przekazuje do Komisji Nadzoru Finansowego informację o takim zamiarze w terminie miesiąca od dnia wejścia w życie ustawy (art. 11 ust. 1). W przypadku tak określonego podmiotu przepisy odpowiednich ustaw, o których mowa w art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym, dotyczące zakresu informacji przekazywanych Komisji Nadzoru Finansowego w zakresie zamiaru prowadzenia działalności na terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim Unii Europejskiej, nie mają zastosowania, o ile zakres działalności tego podmiotu, o prowadzenie której ubiega się na terytorium Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Gibraltaru, nie uległ rozszerzeniu.

Art. 12 projektu ustawy doprecyzowuje, iż jej przepisy stosuje się w przypadku wystąpienia Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej bez zawarcia umowy, o której mowa w art. 50 ust. 2 zdanie drugie Traktatu o Unii Europejskiej oraz braku innego sposobu uregulowania stosunków w zakresie prowadzenia działalności, o której mowa w art. 2-9 projektu ustawy, między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

Zgodnie z założeniami, ustawa ma wejść w życie z dniem 30 marca 2019 r.