Andrzej Lazarowicz

Wielkanoc to największe i najcudowniejsze ze świąt. Triumf życia nad śmiercią, owszem. Ale nade wszystko triumf miłości. Bo gdyby jej nie było u zarania, nie byłoby i Wielkiego Piątku, i Zmartwychwstania, i Odkupienia, i życia wiecznego. Nie byłoby też tego tajemniczego czegoś, co dwojgu zagubionych w labiryntach świata ludzi pozwala się odnaleźć i nie pozwala już się zgubić. – Kochać człowieka to pragnąć razem z nim się zestarzeć (Albert Camus).

Gaduła jest samogrającym dętym instrumentem – rzekł, a i napisał onegdaj Ramon Gomez de la Serna (pisarz hiszpański, prekursor surrealizmu). I nie sposób nie przyznać mu racji – wystarczy rozejrzeć się wokół. Albo, do czego nie namawiam nikogo, pooglądać kilka telewizyjnych programów informacyjnych czy publicystycznych. Nie namawiam, bo uważam, że jeśli już tracić czas, to w dobrym towarzystwie i przez nas samych wybranym.

Miałem dzisiaj straszny sen. Niby to nic dziwnego, koszmary senne zdarzają się, odkąd ludzkość zeszła z drzewa i nie tylko mnie, ale większości tak zwanej populacji. Ten jednak był tak wyrazisty, że obudziłem się zlany potem i roztrzęsiony niczym suchy alkoholik w czasie delirki. Co mi się śniło?

Warto pamiętać tę prawdę zawartą w psalmie 51. Jak i cytat z Ewangeli wg św. Jana: Kto z was jest bez grzechu, niech pierwszy rzuci na nią kamień (J 8, 7). Może wtedy w kolejnym Wielkim Poście będziemy chcieli się zmienić. Bo ten przechodzi w nas bez echa. Znowu więc – jak od lat –  zasiądziemy przy świątecznych stołach, złożymy sobie życzenia, pojemy, pewnie co nieco wypijemy, pooblewamy się wodą w wielkanocny poniedziałek. I we wtorek – jak gdyby nigdy nic – wrócimy do pracy.

Mówimy prezes, myślimy partia, mówimy partia, myślimy prezes – tak można by, parafrazując nieco stary slogan scharakteryzować polską scenę polityczną, a przynajmniej jej część. Czy jednak rzeczywiście prezes i jego partia mogą stanowić jedno? I czy świadczy to o sile prezesa, czy słabości partii? Kiedy zresztą to się stało, kiedy ta miłość ewoluowała, piękniała docierała się, by wydawać tak wspaniałe owoce wierności i oddania?

(…) dla królów świat jest bardzo uproszczony. Wszyscy ludzie są poddanymi – napisał Antoine de Saint-Exupéry w „Małym księciu”. Nie do końca chyba miał rację. Nie o poddaństwie wszakże pisząc, a o królach. Wystarczy bowiem uważniej przyjrzeć się otaczającemu nas światu, by zobaczyć, że za poddanych mają nas nie tylko oni. Ot, choćby szefowie – zwłaszcza właściciele czy prezesi mniej lub bardziej ważnych firm i firemek – bo dyrektorzy to jeszcze nie ten poziom stołków. Też muszą się prężyć i stukać kopytami.

Oj nie dają nam politycy spokoju, nie dają. Przyczajają się na chwilę, niczym tanie dranie gdzieś w bramie, i wyskakują, by przyłożyć przeciwnikowi. Ale nigdy w twarz, bo jeszcze nie daj Boże by oddał, jeno od razu gdzieś tam w potylicę. A jak przywalić nie mogą, bo choćby wzrost nie ten, to co i rusz błotem rzucą. Albo i butem, na którym przeciwnik ponoć gotuje polityczną zupę, zapatrzony w Charliego Chaplina z niezapomnianego klasyka „Gorączka złota”. Tak na marginesie – lepsza jest chyba gorączka złota od gorączki władzy…

Zapytała mnie ostatnio Mama, jak to jest, że politycy w kółko opowiadają nam o Polsce, której tak naprawdę nie ma. – Nic z tego, co gadają nie ma pokrycia w rzeczywistości – mówiła. – A może za stara już jestem, żeby to zobaczyć. Jak to jest, powiedz. Tylko szczerze.

Po ostatnich wypowiedziach naszych polityków z dużym żalem przychodzi mi stwierdzić, że jedyne, co potrafią zbudować, to własne dobre samopoczucie. Wszystko inne nie jest dla nich warte funta kłaków. Z OJCZYZNĄ, którą co rusz wycierają sobie gębę, na czele. Co z tego, że bez przerwy powtarzają, iż każdy ich postępek ma służyć jej dobru, skoro w rzeczywistości ma służyć bądź to zdobyciu, bądź odzyskaniu władzy. A zaraz potem zajmą się rozliczeniami, czyli jak rzekł swego czasu jeden z ministrów „dożynaniem watah”.

Do wyborów zostało nam co prawda sporo jeszcze czasu, jednak już dziś widać, że partie zabierają się za przygotowania do nich. Pracowały ostatnio nad kondycją, a teraz zaczynają nerwowo przebierać nogami, zupełnie jak konie wprowadzane do boksów startowych. Z tym że w odróżnieniu od owych koni, wymierzają mniej lub bardziej finezyjne kopniaki przeciwnikom. Już zapowiada się walkę na spoty reklamowe; za chwilę pewnie przyjdzie czas na hasła propagandowe. W cenie będą te, które tzw. spin doktorzy uznają za najbardziej nośne.

Namnożyło się nam ostatnio ludzi genialnych i nieomylnych. A tak pewnych swego, że bez kija nie podchodź. I wloką się po świecie, zatruwając życie innym, i buczą, i huczą, i spokoju nie dają. – Wiesz, dlaczego dzwon głośny? Bo wewnątrz jest próżny – stwierdził wiele lat temu biskup poeta Ignacy Krasicki. A wieki wcześniej Ezop (grecki bajkopisarz) zauważył: Im mniejszy rozum, tym większa zarozumiałość.

Zanim cokolwiek dzisiaj skrobnę, czuję się w obowiązku pewną rzecz wyjaśnić. Otóż Pan Bóg – poprzez tak zwany kod genetyczny – dał mi być człowiekiem raczej wysokim i raczej dobrze (w pasie pewnie aż za dobrze) zbudowanym. Jako takowy stwór nic jednak nie mam przeciw ludziom dużo ode mnie niższym i szczuplejszym. Jednego z nich uważam nawet za przyjaciela i mam nadzieję, że on podobnie myśli o mnie.

– Odzywaj się tylko wtedy, gdy wiesz, o co chodzi – rzekł niemal 2500 lat temu Sokrates. Było to tak dawno, że dziś już nikt tego nie pamięta. A może po prostu nikt nie chce pamiętać. Bo dzisiejszy świat opanowali dyletanci. Co tam dyletanci – ci przynajmniej zajmując się czymś amatorsko, mają jakieś powierzchowne o tym wiadomości. Nami zaś rządzą ignoranci – nieucy niemający pojęcia o tym, co robią, nie mówiąc już o tym, co robić powinni i co robić wypada. Na dodatek są tak pewni siebie – to kolejna przywara (choć dla nich zaleta) laików – że nawet nie zapytają o zdanie swych – tak zwanych – doradców. Może szkoda, bo jak stwierdził Karl Farkas, austriacki aktor i satyryk – w politycznej kuchni gotuje się najlepiej na oleju, który inni mają w głowie. Nic zatem dziwnego, że w naszej królują zakalce i potrawy, których najbardziej nawet głodny nie jest w stanie przełknąć.

Popatruję sobie na ludzi, którzy nagle zaczynają się nadymać i puchnąć, a wszystko to tylko dlatego, że szef – ich bożyszcze – zlecił im jakąś rzecz do wykonania. I wykonują ją – z całkowitym zaangażowaniem i według przekazanych im z góry instrukcji. Dumni przy tym jak paw, gdy w okresie godowym pręży się przed samicą. Wzdycham wtedy i szepczę sobie myśl Napoleona Bonaparte – władcy lubią tylko tych, którzy są im przydatni i tylko tak długo, dopóki ich potrzebują. W końcu coś o tym pan cesarz wiedział…

Umarłych wieczność dotąd trwa, dokąd pamięcią się im płaci – twierdzi Wisława Szymborska. I ma rację. Śmiem jednak sądzić, że chodzi jej o pamięć nie narzucaną nikomu siłą, ale o tę wynikającą z zafascynowania kimś, jego osobowością, charakterem, mądrością, ciepłem, umiłowaniem człowieka, skromnością, prostotą życia, niezabieganiem o poklask, zdrowym krytycyzmem… Trudno, przyznaję, zgromadzić to wszystko w jednej osobie, ale jest to możliwe, a nawet korzystne dla osobowości. Powiedział bowiem Kazimierz Dąbrowski (1902-1980) – polski psycholog, psychiatra i filozof: Jeżeli jesteś zdrowy psychicznie, musisz mieć empatię, miłość i przyjaźń, gotowość pomocy ludziom. Równocześnie musisz mieć krytycyzm dla odróżniania ich dodatnich i ujemnych wartości i postaw.

Obiecanki cacanki, a głupiemu radość – powiada mądre, jak rzadko które, przysłowie. I wiele w nim prawdy – wszak miało być u nas, jak dawniej w Irlandii, a wyszło, jak obecnie i w Grecji, i Irlandii razem wziętych. Co chwila coś się w budżecie nie dopina, rząd gubi gdzieś kolejne miliardy, a w górę idą jedynie, oprócz słupków poparcia dla opozycji, ceny w sklepach.

Człowiek nie rodzi się od razu zdolny do życia. Rośnie i dojrzewa z każdym dniem, udoskonala sprawność i obyczaje, aż wreszcie dochodzi do szczytu swych możliwości. Doskonałość człowieka przejawia się w nabyciu takich cech, jak: subtelność upodobań, rozsądek, wytrawność sądu, siła woli, umiarkowanie w słowach i czynach – napisał o. Baltazar Gracjan w „Brewiarzu dyplomatycznym”, w maksymie 6 – Człowiek u szczytu doskonałości.

Co prawda do wyborów parlamentarnych jeszcze sporo czasu, warto jednak już dziś podumać nad tym, czym powinniśmy się kierować przy stawianiu krzyżyków, lub iksów na formularzach. Teoretycznie – mądrością programów. Sęk w tym, że nasze partie jakieś programy może i mają, ale mądrości to w nich znaleźć raczej nie sposób. A szkoda…

Osobliwie jakoś ostatnio namnożyło się nam geniuszy – nieomylnych i niezastąpionych. Aż dziw, że wszyscy wokół jeszcze hołdu im nie oddali, wraz z własnymi sercami i pełnią władzy. No bo to mistrzowie – i czego się nie dotkną, odnoszą sukces. Tak przynajmniej, twierdzą. Rzekł kiedyś jedyny rzeczywisty Mistrz: Nie chciejcie również, żeby was nazywano mistrzami, bo jeden jest tylko wasz Mistrz, Chrystus. Największy z was niech będzie waszym sługą. Kto się wywyższa, będzie poniżony, a kto się poniża, będzie wywyższony (Mt 23, 10-12).

Zwyczajowo każdy kandydat na pracownika musi przejść badania lekarskie. Ciekaw jestem, czy ta zasada obowiązuje także polityków. Sądząc jednak po zachowaniach naszych posłów – raczej nie. A przydałyby się, zwłaszcza niektórym, wizyty – a może i podjęcie leczenia – u lekarza specjalisty. Słyszałem, że dobrym neurologiem jest Kuba Sienkiewicz, na dodatek – jako frontman kapeli „Elektryczne gitary” – może też stosować muzykoterapię.

Coraz częściej zastanawiam się ostatnio, dlaczego na początku drugiej dekady XX wieku wciąż jeszcze żyje pośród nas ogrom głupców. I dochodzę do – paradoksalnego zapewne dla niektórych, a mnie dającego nadzieję – wniosku, że wcale ich tak wielu znowu nie ma, a jedynie po prostu wepchali się na afisz i wdarli w światła kamer i przed mikrofony. Stało się to, co przepowiadała w końcu XIX i na początku XX wieku baronessa Marie von Ebner-Eschenbach: Mądry ustępuje głupiemu! Smutna to prawda; toruje ona głupocie drogę do opanowania świata.

Tylko jedna rzecz jest gorsza, niż gdy o nas mówią, a mianowicie, gdy o nas nie mówią – stwierdził kiedyś Oscar Wilde (irlandzki poeta, prozaik, dramatopisarz i filolog klasyczny). Nie sposób nie przyznać mu racji. A jakoś osobliwie sprawdza się to w naszym politycznym grajdołku. Wystarczy, żeby media nie wspomniały o kimś choćby przez jeden dzień, a już sam zainteresowany szuka pretekstu, by w nich zaistnieć.

Popatruję sobie na szarość za oknem i dochodzę do wniosku, że wreszcie pogoda dopasowała się do tego, co dzieje się w Polsce. A śnieg, choć jeszcze nie do końca się stopił, odsłonił to, co pozostało ze szczytnych obietnic polityków – psie kupy czyli g… I z niejakim, przyznaję, niepokojem czekam na wiosnę – jaka będzie na tej „naszej zielonej wyspie”, co to nie daj Boże, żeby rzeczywiście drugą Irlandię zaczęła przypominać. Szanowni rządzący zaś, zamiast wziąć się do pracy, powszechnie demonstrują swój dobry humor. Bo wiedzą, co dawno już temu stwierdził jeden z rzeczników, że „rząd i tak się wyżywi”.

Jako przedstawicielowi gatunku homo sapiens sapiens (błagam w tym miejscu tych, którzy czytają moje wypociny, by nie sugerowali się zdjęciem) zdarza mi się czasami nad czymś zadumać i o czymś porozmyślać. A że święta za pasem, więc podumałem sobie o kondycji współczesnego człowieka. I wyszło mi – co nie jest żadnym odkryciem, boć wszyscy to wiedzą – że jest ona, delikatnie mówiąc, taka sobie.