Bezpieczna renta dożywotnia

Osoby starsze czekają na jego uchwalenie, bo stwarza im szanse poprawy ich statusu materialnego, dając także formalną ustawową ochronę przed ryzykiem złego zadysponowania swoim majątkiem. Pomimo, iż już dziś Seniorzy mogą podpisać w pełni bezpieczną umowę w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego, i nie muszą odkładać decyzji na moment wejścia w życie ustawy o dożywotnim świadczeniu pieniężnym, to jednak czekają na spełnienie zapowiedzi polityków, czy mediów, iż dopiero ustawa dobrze ochroni świadczeniobiorców choćby przed niewypłacalnością firmy, oferującej rentę dożywotnią.

BEZPIECZEŃSTWO SENIORÓW

Ustawodawca w projekcie ustawy o dożywotnim świadczeniu pieniężnym na pierwszym miejscu stawia kwestię bezpieczeństwa Seniorów. Mechanizmy, zabezpieczające potencjalnego klienta podmiotów, oferujących dożywotnie świadczenie pieniężne, można podzielić na dwie grupy, kapitałowo-finansowe i instrumenty prawa rzeczowego odnoszące się do nieruchomości.

Prowadzenie działalności gospodarczej przez spółkę, chcącą oferować Seniorom rentę dożywotnią, będzie uwarunkowane posiadaniem zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego. Firma taka będzie zobligowana do przedkładania KNF sprawozdań finansowych co pół roku. Ostre kryteria ustawowe dotyczą zresztą nie tylko sprawozdawczości. Ustawodawca dopuszcza w odniesieniu do podmiotu, który zamierza dostarczać dożywotnie świadczenie osobom, pragnącym na emeryturze podnieść swoją stopę życiową, jedynie dwie formy prawno-organizacyjne: funkcjonowanie na rynku w postaci spółki akcyjnej albo europejskiej spółki akcyjnej, dysponujących kapitałem zakładowym w minimalnej wysokości 2 milionów PLN. Środki na kapitał zakładowy nie będą mogły pochodzić z kredytu, pożyczki ani nieudokumentowanych źródeł.

Z punktu widzenia interesów świadczeniobiorcy, czyli osoby starszej, prawdopodobnie najistotniejsze, przy gwarancji comiesięcznych dożywotnich wypłat, stają się zapisy chroniące jej prawo do dożywotniego zamieszkiwania nieruchomości. Projektowane przepisy stanowią, iż umowa między osobą starszą a firmą, oferującą rentę dożywotnią, przewidywać będzie ustanowienie na rzecz tej pierwszej służebność, co daje jej prawo zamieszkiwania nieruchomości do końca życia. Ponadto przeniesienie własności nieruchomości na firmę następuje wraz z obciążeniem mieszkania lub domu hipoteką, zabezpieczającą wypłatę okresowych świadczeń. Hipoteka stanowi najbardziej wiarygodny i stabilny rzeczowo instrument zapewniający wypłatę umówionych świadczeń.

Wiarygodność firm, oferujących ten nowy produkt wzmacniają dodatkowo zapisy, mówiące o obowiązku posiadania kapitału własnego wyższego co najmniej o 15% niż wynosi łączna kwota zobowiązań, wynikających z podpisanych kontraktów i to za okres następnych dwóch lat. Także konieczność dysponowania funduszem rezerwowym o równowartości sumy wierzytelności, wymagalnych w ciągu dwóch najbliższych lat powoduje, że na wrażliwym społecznie rynku, jakim niewątpliwie będzie dożywotnie świadczenie pieniężne, nie pojawią się podmioty „z przypadku”.

– Odwrócony kredyt hipoteczny i renta dożywotnia wzajemnie się uzupełniają, dają Seniorom większy wybór, zapewniają lepsze dopasowanie do sytuacji poszczególnych osób i, wbrew pozorom, istotnie się różnią. Od lat składane są obietnice, że hipoteka odwrócona zostanie w Polsce uregulowana i aby to się stało niezbędne jest wejście w życie obu ustaw, co mamy nadzieję nastąpi w najbliższych miesiącach – mówi Robert Majkowski, prezes Funduszu Hipotecznego DOM S.A.

Duże bariery wejścia na rynek firm chcących oferować świadczenie dożywotnie ograniczają dostęp do niego niestabilnym finansowo przedsiębiorstwom. Jednocześnie długofalowo mogą jedynie zwiększać i utrwalać zaufanie do podmiotów, oferujących ten produkt. Zwraca uwagę też pewna nieznajomość dożywotniego świadczenia pieniężnego przez osoby, którym w realizowanym przez KPF i Instytut Rozwoju Gospodarczego SGH badaniu „Sytuacja na rynku consumer finance” zadano pytanie o to, na co ustawodawca powinien mieć wzgląd przy jego regulowaniu. – Aż 49,6% respondentów nie miało w tej kwestii zdania, ale 46,3% uznało, że to przedsiębiorcy powinni wziąć na siebie całe ryzyko, związane ze świadczeniem usługi. Co jeszcze ciekawsze, a może i zaskakujące – im młodsza i lepiej wykształcona osoba, tym ta opinia jest bardziej zdecydowana – mówi Andrzej Roter, Dyrektor Generalny KPF.

ŚWIADCZENIE DOŻYWOTNIE – UZUPEŁNIENIE ŚWIADCZEŃ Z ZUS

Świadczenia, powiększające budżet domowy Seniorów o 50-60%, dla wielu z nich stanowią znaczący zastrzyk finansowy, a perspektywa skorzystania z produktu już teraz oferowanego przez fundusze hipoteczne – warta rozważenia. – Średnia wypłacana przez naszą spółkę renta to 1034 zł, a według danych GUS najczęściej występującą emeryturą pobieraną przez największą liczbę świadczeniobiorców, tj. przez 319,8 tys. osób była emerytura w wysokości 1.481,87 zł, co daje nawet 70% – wskazuje Katarzyna Brzeska-Miksa, prezes FH Familia S.A. Wszelkie analizy i prognozy ekonomiczne nie pozostawiają złudzeń, że świadczenia emerytalne wypłacane w ramach systemu zabezpieczenia emerytalnego (ZUS i OFE) nie zapewnią poziomu życia, oczekiwanego przez osoby starsze. Małą popularnością wśród oszczędzających na „spokojną starość” cieszą się również produkty, funkcjonujące jako trzeci filar – Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) oraz Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). Z danych Komisji Nadzoru Finansowego na koniec czerwca 2014 roku wynika, że podmioty do tego uprawnione prowadzą 816 735 rachunków IKE, z czego tylko na 25% z nich zasilono w I półroczu bieżącego roku nowymi wpłatami. Spada natomiast liczba IKZE. O ile w ubiegłym roku było ich ponad 508 000, o tyle – według KNF – w połowie 2014 już o ponad 15 000 mniej.

AKTUALNY STATUS REGULACJI

Istotnym aspektem przy szacowaniu, kiedy ustawa o dożywotnim świadczeniu pieniężnym może wejść w życie jest aktualny status legislacyjny projektowanych przepisów. W poniedziałek, 13 października w Ministerstwie Gospodarki odbywa się długo oczekiwana konferencja uzgodnieniowa w celu dyskusji nad uwagami zgłoszonymi przez organy administracji publicznej i strony społeczne w toku konsultacji projektu. – Oczekujemy merytorycznej dyskusji nad zgłoszonymi w toku konsultacji społecznych uwagami. KPF, który będzie uczestniczył w konferencji uzgodnieniowej, przedstawił swoje stanowisko odnoszące się m.in. do mechanizmów wykreślenia hipoteki po śmierci świadczeniobiorcy, których zabrakło w projektowanych przepisach. Nade wszystko jednak mamy nadzieję, że po konferencji uzgodnieniowej, projekt po uprzednim przyjęciu przez Radę Ministrów zostanie już przekazany do Sejmu, który rozpocznie nad nim prace. To bardzo ważne, by jak najszybciej Seniorzy posiadali dostęp do kompleksowej oferty finansowej poprawiającej ich status materialny: usługi odwróconego kredytu hipotecznego, oferowanego przez banki i świadczenia dożywotniego, dystrybuowanego przez tzw. fundusze hipoteczne – powiedział Marcin Czugan, dyrektor Departamentu Prawno – Legislacyjnego Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce.

Źródło: Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce