Bankowość Spółdzielcza. Udziały: Jak zatrzymać udziałowców i pozyskać nowych?

Kiedyś warto było być członkiem banku spółdzielczego. Regulacje wprowadzone jeszcze w latach 90. XX w. praktycznie zrównały spółdzielczych udziałowców z akcjonariuszami banków komercyjnych. Zapomniano jednak o specyfice działania spółdzielni bankowej, która nie może – jak inni – finansować się z rynku kapitałowego, i zakazano preferencji, choćby stosowania np. korzystniejszego oprocentowania kredytu zaciągniętego przez członka banku spółdzielczego.

Dlaczego odchodzą?

Gdzieś zagubiono zasadę proporcjonalności, obligującą regulatorów, by mniejsze banki i kasy oszczędnościowe traktowały inaczej niż duże banki uniwersalne i konglomeraty finansowe. Oprocentowanie lokat zmalało. Wiele banków musiało zrezygnować z dzielenia się zyskiem z udziałowcami lub poważnie ograniczyć dywidendy – także w odpowiedzi na oczekiwania nadzoru.

– Należy złamać utrzymujący się dogmat, że zakazane jest pewne uprzywilejowanie spółdzielców przy korzystaniu z usług ich macierzystych banków. W innych krajach UE mechanizmy takie funkcjonują, i to z powodzeniem – postuluje prof. SGH dr hab. Lech Kurkliński, dyrektor Alterum Ośrodka Badań i Analiz Systemu Finansowego, w portalu aleBank.pl, gdzie toczy się dyskusja o członkostwie w bankach spółdzielczych. Za przykład dobrych rozwiązań podaje Finlandię. Tam istnieje tzw. patronacka dywidenda (nazywana bonusem), a podstawą do jej otrzymania są zrealizowane transakcje z bankiem. W tym celu bierze się pod uwagę wielkość depozytów, kredytów, zakupione polisy ubezpieczeniowe czy jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. Odpowiednio naliczona dywidenda potania usługi bankowe (np. oprocentowanie kredytów) lub podwyższa stopy procentowe dla depozytów. Artur Adamczyk, prezes zarządu Banku BPS w wywiadzie dla aleBank.pl twierdzi, że „regulacje zewnętrzne powinny zachęcać do angażowania się w polskie, działające lokalnie instytucje finansowe, jakimi są właśnie banki spółdzielcze. Tak się – niestety – nie dzieje„.

Więcej dla bilansów

W ślad za nowelizacją art 10a ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych wielu z nich udało się dostosować swoje zapisy w statutach do warunków pozwalających zaliczyć udziały członkowskie do instrumentów EBA spełniających kryteria dla funduszy CET1. To pozwoliło dodatkowo wzmocnić kapitały. Ale przecież nie rozwiązało problemu przyciągnięcia do banków nowych członków. Zmniejszająca się liczba udziałowców BS-ów niepokoi nie tylko same te instytucje. Jest przedmiotem troski także obu bankowych izb samorządowych i związków rewizyjnych. Jak się wydaje, nie tylko tych organizacji.