Banki spółdzielcze: Aspekty zmiany organizacyjnej w bankach spółdzielczych

Alicja Brand

Współzależne elementy organizacji rynkowej

W ramach nauk organizacji i zarządzania, podkreśla się, że organizacja to sprawnie funkcjonująca „całość”, co jest efektem profesjonalnego zarządzania tą formą, nakierowanego na integrację konstruujących ją podsystemów1.

Złożoność tych podsystemów jest różna, bo zależy od stopnia strukturalnego wyspecjalizowania danego przedsiębiorstwa. Niemniej jednak, w ramach każdej, nawet skomplikowanej formy rynkowej, można zawsze wyróżnić: cel organizacji, jej strukturę wewnętrzną, technologię oraz zasoby ludzkie. Pomiędzy tymi podsystemami występuje współzależność i współoddziaływanie.

Wzajemna zależność i oddziaływanie podsystemów konstruujących podmiot rynkowy, skutkują tym, że procesy dokonujące się w organizacji, chociażby były ukierunkowane tylko na jeden z podsystemów, wywrą mniejszy lub większy wpływ na pozostałe.

Znaczenie zmiany organizacyjnej

Kategoria „zmiana organizacyjna” nie ma uniwersalnej definicji, którą można by zastosować do scharakteryzowania wszystkich zmian dokonujących się we wszystkich podmiotach rynkowych. Toteż zmianą organizacyjną proponuje się nazwać każdą modyfikację, która dotyczy organizacji i której źródłem jest oddziaływanie otoczenia społeczno-gospodarczego. W efekcie zmiany dochodzi do przeprojektowania organizacji rynkowej w sposób, który umożliwi jej dopasowanie się do rynku. Pod pojęciem dopasowania się należy rozumieć takie uczestnictwo w rynku, które spełnia oczekiwania otoczenia, czyli odbiorców, kontrahentów, instytucji nadzoru, ustawodawcy.

Społeczność organizacji wykazuje niekiedy postawy konserwatywne wobec zmian organizacyjnych. Każda zmiana narusza bowiem panujący w organizacji stan równowagi społecznej oraz ukształtowane, też utrwalone, nawyki i standardy postępowania. Zmiana wymusza na zasobach ludzkich organizacji odejście od dotychczasowych schematów działania na rzecz nowych rozwiązań. Z tego względu zatrudnieni postrzegają zmianę jako zjawisko negatywne. Występująca w sferze zatrudnienia blokada emocjonalna wobec modyfikowanych warunków wynika z przekonania, że ten proces doprowadzi do pogorszenia obecnej, zaakceptowanej już, sytuacji2

Zadaniem organu zarządzającego organizacją jest zatem taka kreacja procesu zmiany, która będzie zmierzała do utrwalenia u zatrudnionych przekonania, że modyfikacja jest dokonywana w interesie organizacji – przybliży ją do osiągania postawionych przed nią celów. Wskazuje się na konieczność pozytywnego postrzegania zmiany, albowiem w konsekwencji tego procesu cała organizacja zostanie jakby „przeniesiona” na wyższy, efektywniejszy poziom funkcjonowania. Inaczej ujmując, dzięki elastyczności wobec zmian, dochodzi do zwiększenia zdolności podmiotu do wdrażania przezeń obranej strategii i pełnej realizacji powziętych decyzji3. Adaptując zmianę, organizacja doskonali siebie, dostosowuje się do standardów obowiązujących w otoczeniu.