Najnowsze wydanie miesięcznika BANK 
Żeby korzystać z usług cyfrowych – prywatnych i publicznych – musimy posiadać cyfrową tożsamość. Co się powinno na nią składać? Jak mamy ją poświadczać? Gdzie powinny znajdować się potwierdzające ją dane i dokumenty? To kluczowe pytania dla sektora finansowego. Odpowiedzi na nie udzieliła grupa polskich naukowców.
Rada Polityki Pieniężnej, której kadencja właśnie upływa, choć formalnie przyjęła cel inflacyjny, strategię i instrumentarium polityki pieniężnej poprzedników, w rzeczywistości podważyła cel i fundamentalnie zmieniła strategię. O błędach popełnionych przez ostatnią RPP, wyzwaniach dla polityki pieniężnej w obliczu wojny i potrzebie przyjęcia euro – mówi dr Jerzy Pruski, członek RPP I kadencji. Rozmawiał z nim Jacek Ramotowski.
Po latach obniżającej się rentowności polski sektor bankowy zaczął ją powoli odzyskiwać w zeszłym roku. Napaść Rosji na Ukrainę, wojna i sankcje mogą to zatrzymać. Wzrośnie inflacja, gospodarka osłabnie, zwiększy się ryzyko kredytowe. Nawet silne banki mogą przez dłuższy czas nie pokrywać kosztu własnego kapitału. A słabe mogą okazać się obciążeniem dla całego sektora finansowego i podatników.
Mamy taką inflację jak 20 lat temu. Ale one – ta sprzed 20 lat i ta dzisiejsza – różnią się od siebie niczym słońce od księżyca. Tamta – po dekadzie uporczywej walki – szła w dół. Dzisiejsza – po latach ultrałagodnego policy mix – idzie w górę. Lecz to nie tylko kwestia kierunku marszu cen, bo i tamta, i obecna polityka pieniężna mają zupełnie różne twarze. Przyjrzyjmy się im.
Czy po wybuchu pandemii nastąpiła w Polsce zapaść kredytowa, czyli credit crunch? Nie. Czy nam to grozi? Mało prawdopodobne. Ale sektor finansowy i gospodarka zmagają się od lat z innym, nie mniej groźnym dla rozwoju kraju zjawiskiem. To notoryczne niedokredytowanie, wynikające z niskiej skłonności przedsiębiorstw do inwestycji.
Wyniki banków poprawią się znacznie w tym roku dzięki podwyżkom stóp. To jedyna pewna wiadomość, bo wszystko poza nią jest niewiadomą. I to, do jakiego poziomu wzrosną stopy, i jaki będzie ich wpływ na ryzyko kredytowe. Dzięki dotychczasowym podwyżkom polski sektor bankowy może zarobić w 2022 r. 19 mld zł. A ile i na czym może stracić?
Choć rewolucja już się zaczęła i wszyscy o niej mówią coraz głośniej, mało kto ją jeszcze widział. Choć wiadomo, że jej paliwem jest umiejętność czerpania wartości z danych i wykorzystywania efektów sieciowych za pośrednictwem internetu, niewielu jeszcze to potrafi. Jak podnieść sztandar czwartej rewolucji przemysłowej i się w tym nie pogubić – radzą autorzy raportu opublikowanego przez Warszawski Instytut Bankowości.
Gdy w marcu zeszłego roku wybuchła pandemia, aktywność społeczna i gospodarcza gwałtownie zamarła, a wraz z nią ruch samochodów, spadła liczba wypadków i kolizji. Teoretycznie powinny za tym spaść ceny ubezpieczeń komunikacyjnych. Trwało to za krótko, by wpłynąć na ceny polis, a na dodatek mocno wzrosły przeciętne koszty likwidacji szkody – twierdzą ubezpieczyciele.
Pomoc publiczna to poważna sprawa. Powinna być efektywna, bo zrzucają się na nią wszyscy obywatele. Czy liczne rządowe tarcze antykryzysowe i finansowe okazały się w czasie pandemii takową dla mikroprzedsiębiorstw? Badanie naukowców z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie przynosi wiele zaskakujących odpowiedzi.
Internet jest jak woda w kranie, dostępny zawsze i wszędzie, banki odpowiadają na tę cywilizacyjną zmianę innowacjami, a ludzi pogrążonych w sieci oplatają nićmi własnych produktów i usług. Ale ponieważ są instytucjami zaufania publicznego, muszą też myśleć za swoich klientów, podlegających socjotechnicznym manipulacjom. Gdzie jest granica ochrony, jaką klientowi daje bank?
Mamy nowoczesny rynek płatności, banki, które na jego budowę wydały ogromne pieniądze, zachowują na nim silną pozycję. Ale nic nie jest dane raz na zawsze, widać już bariery rozwoju. Polacy wciąż kochają gotówkę, bank centralny jej sprzyja, bankom rośnie silna konkurencja, a kwestie cyberbezpieczeństwa zyskują na znaczeniu jak nigdy dotąd. Jak w tych warunkach może się rozwijać rynek płatności?
Pasmo dopuszczalnych odchyleń inflacji od celu Rady Polityki Pieniężnej, wynoszącego 2,5%, powinno zostać rozszerzone z jednego do dwóch punktów procentowych – mówi
dr hab. Eryk Łon z RPP
profesor Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Podkreśla, że wówczas polityka pieniężna mogłaby być prowadzona w sposób jeszcze bardziej elastyczny niż obecnie i wyraża nadzieję, że nie będzie potrzeby obniżenia stóp poniżej zera. Rozmawiał z nim Jacek Ramotowski.
Na razie dane z gospodarki zapowiadają szybkie ożywienie. Na Polskę czekają gigantyczne pieniądze z Unii na popandemiczną odbudowę. Ale to tylko niektóre warunki sukcesu i powrotu do stabilnego wzrostu. Reszta zależy od tego, czy sektor bankowy będzie w stanie gospodarkę finansować. A banki, przyparte do ściany, mogą się w najbliższych latach nie pozbierać.
Z konkurencyjnością mamy same kłopoty. Polska gospodarka wciąż jest mało innowacyjna, a firmy próbujące to zmienić napotykają na przeszkody w dostępie do finansowania. Największe mają młode i małe, a wśród nich potencjalni producenci innowacji – startupy.
Za kilka lat nie będzie już „ochrony danych osobowych” w obecnym tego słowa znaczeniu. Tak jak teraz ktoś musi bronić osoby fizyczne przed agresją, kradzieżą, tak trzeba będzie bronić zasobów, dobrego imienia, informacji, pozycji osoby lub podmiotu zbiorowego w świecie cyfrowym. Wszystko stanie się kwestią bezpieczeństwa cyfrowego – mówi
dr hab. Wojciech Wiewiórowski
Europejski Inspektor Ochrony Danych, w rozmowie z Jackiem Ramotowskim.
Moratoria kredytowe uratowały wiele gospodarstw domowych i przedsiębiorstw przed uderzeniem pandemii, nie spowodowały natomiast wyraźnego popsucia się jakości aktywów banków. Można rzecz, iż na wakacje pojechały kredyty o wartości blisko 115 mld zł, i w przeważającej większości powróciły w niezłej formie.
Coraz więcej oszczędzamy, ale zaoszczędzoną gotówkę wciąż upychamy w bieliźniarkach. Wiedza finansowa o tym, jak gromadzić oszczędności, a tym bardziej jak inwestować,
jest dla nas tajemna. Dlatego potrzebujemy pomocy doradców, których usługi powinny być powszechnie dostępne. Podobnie jak doradztwo, za które bylibyśmy skłonni płacić.
Pandemiczny kryzys gospodarczy może spowodować duże zawirowania w dostępności do finansowania przez małe i średnie firmy, a największe zmiany dopiero przed nami. Dlaczego firmy z tego sektora jeszcze przed pandemią tak mało korzystały z kredytu? Co państwo i banki mogą zrobić, żeby zapewniać im konieczne finansowanie, gdy zacznie się ożywienie?
Kupujemy mieszkania na kredyt hipoteczny, zadłużając się na całe życie, żeby uciec od gniazdownictwa i być na swoim. Ale gdyby były inne możliwości, zapewne byśmy z nich skorzystali. Istniejący system kredytowy większości ludzi przed 45. rokiem życia nie daje szans na kupno mieszkania. Banki powinny popracować nad stworzeniem innych rozwiązań.
Spadek zysku netto w 2020 r. o blisko połowę jest i tak mniejszy od oczekiwań. Ale bieżący rok będzie dla polskich banków jeszcze trudniejszy. Kryzys wywrze presję na jakość portfela kredytowego, walka o marże odsetkowe przy niemal zerowych stopach będzie trudna, kolejne fazy pandemii nie wróżą wzrostu popytu na kredyt. A do tego jeszcze – frankowicze.
Sejm, rząd, władze publiczne w ciągu minionych 30 lat próbowały wiele razy uporządkować politykę mieszkaniową państwa i nadać jej dynamikę. Ba, mówi o niej nawet Konstytucja. Niewiele z tego wyszło. Bo źle dobierano instrumenty wsparcia budownictwa mieszkaniowego, niepotrzebnie stawiano na własność, finansowano bogatych – twierdzą naukowcy. I pokazują, jak lepiej to robić.
Niemcy będą mieć na jesieni nowy rząd i nowego kanclerza. Będą musieli zdecydować, czy uwspólnotowienie długów to jednorazowa akcja związana z kryzysem, czy początek ich nowej polityki europejskiej, bo bez Unii sobie nie poradzą – mówi Janusz Reiter
ambasador RP w Niemczech w latach 1990-95 oraz w USA w latach 2005-2007 w rozmowie
z Jackiem Ramotowskim.
Liczba obywateli, których stać na zaciągnięcie kredytu hipotecznego, będzie się z roku na rok kurczyć. A kredyt hipoteczny to jedyny znany w naszym kraju sposób, by zapewnić sobie dach nad głową. Sytuacja musi się zmienić, bo mogą nadejść czasy, kiedy banki nie będą w stanie udzielać hipotek, a my nie będziemy mieli gdzie mieszkać.
Nie wszyscy Polacy chcą mieć mieszkania na własność, a poza tym zdecydowanej większości z nas na kupno dachu nad głową po prostu nie stać. Duża część zamiast kupować, chętniej wynajmowałaby lokal, jednak najem musiałby dawać poczucie bezpieczeństwa na lata, a nie na kilkanaście miesięcy, zaś czynsz powinien być skalkulowany na rozsądnym poziomie. Tak, jak to jest w wielu innych krajach.
Banki robią za mało, żeby aktualnie kwotowane stopy rynkowe, jak EURIBOR czy EONIA zastąpić bardziej wiarygodnymi benchmarkami – twierdzi przedstawicielka Europejskiego Banku Centralnego. Sam EBC w ostatnim raporcie sygnalizuje, że sytuacja z benchmarkami budzi jego obawy o skutki dla stabilności finansowej. A zegar tyka.
Banki radzą sobie z zarządzaniem ryzykiem, ale w okresie pokryzysowym pojawiły się nowe obszary niepewności, wymykającej się zdolności do szacowania ryzyka. Wzrost kapitałów i odporności banków na zwykłe rodzaje ryzyka nie jest w stanie zabezpieczyć ich przed sytuacjami nadzwyczajnymi. A takich szarych łabędzi – przybywa.
Aktualnie dostępne technologie biometryczne przed zastosowaniem w transakcjach bankowych powinny być gruntownie przetestowane w kontekście bezpieczeństwa i właściwie przystosowane pod względem użyteczności. Biometria jednak w technologicznym wyścigu zbrojeń powinna wygrać – mówi Witold Sudomir, dyrektor Biura Bezpieczeństwa Fizycznego i Rozwoju Technologii w PKO Banku Polskim.
Tradycyjne, stosowane przez banki metody oceny ryzyka operacyjnego i kredytowego na razie się sprawdzają, choć nie we wszystkich grupach klientów są równie efektywne. Nowe narzędzia polegające na analizie danych mogłyby bankom w wielu obszarach pomóc – mówi Mateusz Pikosz z firmy doradczej Finalyse.