Akademia: Dodatki mieszkaniowe w Niemczech 1 / Housing advances in Germany

Dr hab. n. ekonom. Mirosław Gorczyca

Ważniejsze dane o sytuacji mieszkaniowej

Dzięki zakrojonemu na wyjątkowo szeroką skalę budownictwu mieszkaniowemu w b. R/epublice F/ederalnej N/iemiec (Wohnungsfalle [5]), a także w b. N/iemieckiej R/epublice D/emokratycznej 2 [6], kiedy to co roku uzyskiwano ≥ 10 mieszkań na 1 tys. ludności, Niemcy reprezentują aktualnie bardzo wysoki standard zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych (por. tab. 1). Znacznie wzrósł stopień nasycenia mieszkaniami, który w 1999 r. wynosił 195 na 1 tys. ludności w b. RFN i zapewne podobnie w b. NRD. W związku z tym znacznie zmniejszyła się ostatnimi laty intensywność budowania mieszkań, ze wspomnianych wyżej cá 10 w latach apogeum efektów budownictwa mieszkaniowego, do niespełna 2, jako że w latach 2011-2014 oddano do użytku, kolejno: 125,0 – 128,5 – 130,9 i 135,7 tys. mieszkań [7].

Syntetyczny miernik standardu mieszkaniowego, jakim jest powierzchnia użytkowa mieszkania per capita, wynosi aktualnie około 47 m 2, co sta- nowi wzrost – w porównaniu z 2000 r. – o >18 proc., nie mówiąc już o postępie wobec poziomu tego wskaźnika od zjednoczenia Niemiec, kiedy to w b. RFN wynosił on 36,4 m 2, b. NRD 28,2 m 2 oraz 34,8 m 2 średnio [8].

Wysoki standard zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych Niemcy zawdzięczają w dużej mierze kredytom hipotecznym. Ich wielkość stanowi ponad 50 proc. wielkości produktu krajowego brutto. 3

Dochody i wydatki gospodarstw domowych na mieszkanie

Średni dochód netto gospodarstwa domowego wynosił w Niemczech średnio w 2014 r. 3147 euro na miesiąc (por. tab. 2), a wydatki konsumpcyjne stanowiły 75,4 proc. dochodu netto. W latach 2005-2014 dochód netto wzrósł o 13,8 proc., a wydatki konsumpcyjne indywidualnych gospodarstw domowych o <19,0 proc. Wydatki na mieszkanie, od lat stanowiące największą grupę wydatków gospodarstw domowych, ważyły w 2014 r. w >36,0 proc. w ich ogóle, co stanowiło wzrost w porównaniu ze stanem z 2005 r. o >2,8 proc. (33,2 proc.). W analogicznym okresie udział wydatków na żywność w ogóle wydatków konsumpcyjnych miał zbliżony poziom (13,7 proc. w 2014 r., wobec 13,4 proc. w 2005 r.) (por. tab. 2).

Mimo średnio wysokiego poziomu dochodów i możliwości wydatkowych niemieckich gospodarstw domowych, w 2014 r. tylko 24,3 proc. gospodarstw domowych nie miało żadnych kłopotów z obciążeniem wydatkami na mieszkanie, 58,5 proc. miało je w pewnym (gewisse) stopniu, a 17,2 proc. w bardzo dużym stopniu [7]. Wielkości te spektakularnie egzemplifikują potrzebę zwiększenia rozmiarów pomocy mieszkaniowej.

Wydatki na pomoc dla gospodarstw domowych w formie dodatków

mieszkaniowych w 2014 r. stanowiły około 10,8 proc. budżetu na wydatki społeczne, które ogółem wynosiły 849 173 euro [7]. Z kolei udział tych ostatnich wynosił w minionych kilkunastu latach około 30 proc. produktu krajowego brutto [9]. Wskaźnik ten ma poziom zbliżony do występującego średnio w U/nii E/uropejskiej i krajach UE strefy euro [9].

Wielkość i struktura gospodarstw domowych beneficjentów pomocy mieszkaniowej w 2014 r.

Beneficjentami pomocy w formie dodatków mieszkaniowych było w 2014 r. 595,0 tys. gospodarstw domowych (por. tab. 4). Większość z nich (510,7 tys.) otrzymywało je w tzw. czystej (reine) formie dla całego gospodarstwa domowego, a w niespełna 10 proc. (54,3 tys.) beneficjentami byli nie wszyscy jego członkowie (por. tab. 3).