Raport Specjalny – Obrót Gotówkowy: Trefne banknoty wciąż popularne

Krzysztof Maciejewski

Nastoletni gang wprowadzał do obiegu fałszywe banknoty o nominale 200 zł, wyprodukowane w domu. Inny przestępca drukował podróbki dolarów i euro na domowej drukarce. Działają także specjaliści od podrabiania monet. Obawiamy się dziś głównie hakerów czyhających na nasze elektroniczne konta osobiste, albo speców od obrabiania bankomatów. Ale poczciwi fałszerze pieniędzy wcale nie odeszli do lamusa. Tylko coraz trudniej ich złapać.

Fenicjanie też fałszowali

Fałszerstwa pieniędzy pojawiły się właściwie w tym samym czasie, co pieniądz. Jest to więc zjawisko tak stare, jak sam przedmiot fałszerstwa. Do naszych czasów dochowało się nawet kilka dokumentów traktujących o tym zagadnieniu, a pochodzących ze starożytności. Jednym z najstarszych jest edykt ateński sprzed ponad 2,5 tysiąca lat, który skazywał fałszerzy pieniędzy na karę śmierci. Kara taka obowiązywała powszechnie do XVIII w. i była często poprzedzana torturami. Jak widać, kiedyś było to raczej niebezpieczne zajęcie. Oczywiście, najpierw fałszowano monety, a dopiero później wzięto się za banknoty. Fałszerstwa tych ostatnich od wielu lat mają charakter przestępstw międzynarodowych. Bo mamy tu do czynienia zarówno z produkcją chałupniczą, jak i z profesjonalnym przemysłem o charakterze mafijnym. Dlatego też zajmuje się nimi Interpol, a już w 1929 r. zawarto konwencję genewską w sprawie walki z fałszowaniem znaków pieniężnych. Obecne kary dla fałszerzy – już nie tak okrutne jak niegdyś, ale również bardzo wysokie – nadal nie są w stanie odstraszyć amatorów szybkiego i dużego zarobku. Są to przestępstwa stosunkowo częste.

Banknoty fałszowali nie tylko zwykli przestępcy. Warto wspomnieć chociażby o fałszerstwach dokonywanych na zamówienie rządów. W czasie II wojny światowej hitlerowskie Niemcy w ramach operacji „Bernhard” masowo, a przy tym doskonale, fałszowały brytyjskie funty. Fałszywe banknoty Banku Emisyjnego w Polsce drukowała na użytek polskiego ruchu oporu Podziemna Wytwórnia Banknotów. Akcja ta trwała do końca 1942 r. Na terenach Generalnej Guberni fałszowano niemieckie nadruki na przedwojennych polskich banknotach 100-złotowych, które przedłużały ich ważność.