EBA, ESMA i EIOPA z publicznym ostrzeżeniem konsumentów inwestujących w kryptoaktywa
Chociaż rozporządzenie MiCA, obowiązujące od grudnia 2024 r., wprowadziło spójne ramy prawne dla emitentów i dostawców usług związanych z kryptoaktywami w całej Unii Europejskiej, ostrzegają ESAs – nie oznacza to, że konsument jest całkowicie chroniony.
Wiele rodzajów kryptoaktywów oraz powiązanych z nimi usług nadal nie podlega regulacjom lub mieści się poza zakresem obowiązywania MiCA, co oznacza ograniczoną lub zerową ochronę prawną dla użytkowników.
Niejednolity rynek kryptoaktywów
Urzędy nadzoru podkreślają, że rynek kryptoaktywów jest bardzo zróżnicowany, a poziom ochrony konsumentów zależy od tego w jaki rodzaj kryptoaktywa inwestują, czy usługodawca posiada autoryzację w UE, a także czy stosowane są odpowiednie zabezpieczenia portfeli cyfrowych.
Szczególnym zagrożeniem jest brak jednolitych procedur reklamacyjnych, brak pełnej przejrzystości informacji, a także agresywna promocja ze strony tzw. finfluencerów w mediach społecznościowych.
W swoim ostrzeżeniu ESAs rekomendują konsumentom konkretne środki ostrożności przed podjęciem decyzji inwestycyjnej. Należy przede wszystkim zweryfikować, czy dostawca usług kryptoaktywnych jest autoryzowany w UE – tylko podmioty wpisane do publicznego rejestru prowadzonego przez ESMA mają prawo legalnie świadczyć usługi podlegające regulacjom MiCA.
Ponadto konsument powinien zapoznać się z i zrozumieć produkt lub usługę – powinien wiedzieć, w co inwestuje i jakie ryzyka się z tym wiążą. Dodatkowo należy zabezpieczyć swoje portfele cyfrowe – brak odpowiednich zabezpieczeń mogą prowadzić do utraty środków.
Fakty i kontekst regulacyjny
Rozporządzenie MiCA weszło w życie 29 czerwca 2023 r., a jego przepisy zaczęły obowiązywać etapami. Od 30 czerwca 2024 r. dla emitentów tokenów powiązanych z aktywami oraz tokenów pieniądza elektronicznego (tzw. stablecoinów), a od 30 grudnia 2024 r. dla większości dostawców usług kryptoaktywnych.
Jednakże w niektórych państwach członkowskich obowiązuje okres przejściowy – firmy, które świadczyły usługi zgodnie z krajowym prawem przed 30 grudnia 2024 r., mogą nadal działać do 1 lipca 2026 r., lub do czasu uzyskania (lub odmowy) autoryzacji zgodnej z MiCA. To ogranicza tymczasowo ochronę konsumentów przewidzianą przez MiCA.
Nowe przepisy, stare ryzyka
Ostrzeżenie wpisuje się w szerszy kontekst działań nadzorczych – ESAs już wcześniej, m.in. w 2013 i 2022 roku, publikowały podobne komunikaty. Różnica polega jednak na tym, że obecnie obowiązuje MiCA, a więc konsumenci mają do dyspozycji nowe narzędzia ochrony – o ile korzystają z usług firm autoryzowanych.
Czytaj także: Banki inwestują w kryptowaluty. Na razie dyskretnie
Wraz z ostrzeżeniem opublikowano ulotkę informacyjną (factsheet) dostępną we wszystkich językach UE, która wyjaśnia czym są kryptoaktywa, które z nich są regulowane przez MiCA i jakie firmy są uprawnione do świadczenia usług w tym zakresie.
Ostrzeżenie ESAs przypomina, że świadomość, ostrożność i weryfikacja informacji są kluczowe dla bezpiecznego inwestowania przez konsumentów w tej dziedzinie.
