Relacja z 94 webinaru PAB WIB: „Wpływ czynników regulacyjnych i fiskalnych na wyniki finansowe banków w I kwartale 2025 roku”
Otwierający spotkanie Grzegorz Zatryb podkreślił, że w I kwartale 2025 r. otoczenie gospodarki światowej pozostawało pod wpływem ogromnej niepewności, wynikającej z zapowiadanych zmian w polityce handlowej USA.
Paradoksalnie, gospodarka w I kwartale osiągnęła bardzo dobre wyniki, co było po części rezultatem zwiększonych obrotów handlowych, które miały wyprzedzić wprowadzenie przez USA podwyższonych ceł. Z punktu widzenia Polski oczywiście najważniejsza była sytuacja gospodarcza w strefie euro, której udało się osiągnąć kwartalny wzrost PKB na poziomie 1,2%.
Także Niemcy powoli wychodzą z zapaści gospodarczej – jakkolwiek w I kwartale ich wzrost PKB w ujęciu rocznym wyniósł 0%, to jednak w porównaniu do 4 kw. 2024 r. udało im się osiągnąć wzrost na poziomie 0,4%, co przewyższyło oczekiwania rynku.
W gospodarce Polski 1 kw. br. rozczarował – ożywienie spodziewane od II połowy 2024 r. jeszcze nie nastąpiło. W I kwartale PKB Polski wzrosło o 3,2% r/r, czyli nieco poniżej wyników 4 kw. 2024 r. (3,4%). Relatywnie najlepsze wyniki osiąga sprzedaż detaliczna, jednak i ona będzie spadać ze względu na spowolnienie dynamiki wzrostu płac.
Produkcja przemysłowa rośnie w tempie poniżej 1%, co jest poziomem bardzo słabym. Relacja inwestycji do PKB ponownie spadła poniżej poziomu 17%.
Jak podkreślił Kamil Sobolewski, w I kwartale wyniki inwestycyjne znacznie podniosły wydatki zbrojeniowe; także popyt zagraniczny został w dużej mierze zrealizowany w tym okresie. Obecnie zaś firmy zmagają się z kurczeniem popytu zagranicznego, na co wyraźnie wskazują odczyty przemysłowego PMI, które w ostatnich miesiącach znowu spadły poniżej granicznego poziomu 50 punktów.
Kluczowy poziom referencyjnej stopy procentowej
Dr Tomasz Pawlonka zaprezentował w imieniu Zespołu Badań i Analiz ZBP podsumowanie sytuacji sektora bankowego w I kwartale 2025 r., z uwzględnieniem pozycji polskiego sektora na tle innych sektorów bankowych UE. Na koniec I kw. 2025 r. WFN wyniósł 11,8 mld zł, co stanowiło wzrost r/r o blisko 16%.
Od I kw. 2024 roku widoczny jest spadek rentowności w bankach spółdzielczych przy jednoczesnej stabilizacji rentowności banków komercyjnych od połowy 2024 roku. Jakkolwiek od połowy 2023 roku rentowność kapitałów własnych zaczęła przewyższać średni koszt kapitału, w porównaniu do innych branż, sektor bankowy posiada jedną z najniższych rentowności aktywów.
W strukturze WFN za I kwartał widoczny jest wyraźny wzrost przychodów z tytułu odsetek, ale także wzrost kosztów odsetkowych. W rezultacie, CPO wzrosły w I kw. o około 3,8 mld zł. Wynik odsetkowy po I kw. 2025 roku był wyższy o 7,18% w porównaniu do I kw. 2024 roku.
Udział kosztów odsetkowych od III kw. 2023 roku ustabilizował się na poziomie ok. 39% względem przychodów odsetkowych, co oznacza, że dla wygenerowania 1 złotego przychodu, bank musi ponieść koszty na poziomie 39 groszy.
Kluczowy w tym kontekście jest poziom referencyjnej stopy procentowej, jako że przychody operacyjne banków są w 80% uzależnione od przychodów odsetkowych. Poziom odpisów i rezerw po I kwartale pozostaje na podobnym poziomie jak w jak w 2023 i 2024 r.
W 2024 r. poziom odpisów i innych kosztów ryzyka prawnego w odniesieniu do walutowych kredytów mieszkaniowych wyniósł około 16,5 mld zł. Łączny koszt ryzyka prawnego kredytów walutowych może oznaczać dla sektora bankowego koszt na poziomie ponad 140 mld zł.
WIBOR 3M i 6M, przewidując spadki stóp procentowych, już w kwietniu zaczął się obniżać. Spadek stóp już obecnie przełożył się na wzrost dostępności kredytów. Już dziś dla gospodarstwa 2-osobowego dostępność kredytowa wzrosła o 4,5%, a przy mocniejszych spadkach stóp procentowych może wzrosnąć o ponad 30% (przy tym samym dochodzie).
Źródło: T. Pawlonka, A. Nierodka, B. Przyborowski, Wpływ czynników regulacyjnych i fiskalnych na wyniki finansowe banków w I kwartale 2025 roku, lipiec 2025 r., Sygn. PAB/WIB 14/2025.
Marże w kredytach hipotecznych
W najnowszej edycji raportu PABWIB odniesiono się także do szeroko dyskutowanego problemu wysokich marż kredytów hipotecznych w Polsce. Także NBP w najnowszej edycji „Raportu i stabilności systemu finansowego” wskazał, że wysokie marże kredytowe w Polsce mają swoje uzasadnienie.
Oprocentowanie kredytów podnosi koszt podatku bankowego, koszt ryzyka przedpłaty kredytów o okresowo stałym poziomie stopy procentowej, a także koszty wakacji kredytowych.
Według obliczeń Zespołu Badań i Analiz ZBP, jeżeli skorygujemy wysokość marży kredytowej w Polsce w trakcie ostatnich 12 miesięcy o koszty wnoszone przez podatek bankowy, brak rekompensaty za wcześniejszą spłatę oraz koszty z tytułu ryzyka prawnego kredytów CHF – marże w Polsce plasują się na średnim poziomie w UE-27 (około 0, 69%).
Źródło: T. Pawlonka, A. Nierodka, B. Przyborowski, Wpływ czynników regulacyjnych i fiskalnych na wyniki finansowe banków w I kwartale 2025 roku, lipiec 2025 r., Sygn. PAB/WIB 14/2025.
Prognoza wyników sektora bankowego
Prognozę wyników sektora na 2025 r. przedstawili badacze z Uniwersytetu Łódzkiego – em. prof. UŁ dr hab. Czesław Lipiński oraz dr Wojciech Zatoń. Przyjęto 3 warianty prognozy – różniące się parametrami wzrostu PKB i inflacji oraz tempem łagodzenia polityki pieniężnej.
Z przeprowadzonej prognozy wynika, że w 2025 r. zysk sektora ustabilizuje się na poziomie 39,3 – 43,7 mld zł. W wariancie bazowym zysk na poziomie 41,5 mld byłby o 3,2% wyższy od wyniku z 2024 r., w przypadku głębszej obniżki stóp procentowych – wynik finansowy spadnie do ok. 39,3 mld zł (spadek o 2,4% względem wyniku z 2024 r.).
Źródło: Cz. Lipiński, W. Zatoń, Wpływ czynników regulacyjnych i fiskalnych na wyniki finansowe banków w I kwartale 2025 roku, lipiec 2025 r., Sygn. PAB/WIB 14/2025.
Należy przy tym podkreślić, że prognozowany poziom zysku wykazuje znaczną podatność na modyfikacje w związku z niepewnością co do kosztu ryzyka prawnego kredytów CHF.
Pełny zapis webinaru jest możliwy do odtworzenia na stronie www.pabwib.pl
