Bank i Klient: Jak się bronić przed tytułem egekucyjnym?

Krzysztof Maciążek

Ten niewątpliwy przywilej polskich banków od dawna wywołuje krytykę różnych środowisk. Oponenci tego rozwiązania uważają, że stanowi ono niezwykle dotkliwy instrument dla strony w umowie z bankiem. W sprawie wypowiadała się także Federacja Konsumentów, twierdząc, że dzięki temu uprawnieniu banki nie są zainteresowane tym, żeby dochodzić ugody z klientem. Chodzi oczywiście o bankowy tytuł egzekucyjny, znany pod złowrogim skrótem BTE. W związku z wieloma zarzutami warto przypomnieć, że choć uprawnia on banki do kierowania swych wierzytelności do postępowania egzekucyjnego, z pominięciem fazy sądowego postępowania rozpoznawczego, to Trybunał Konstytucyjny uznał bankowy tytuł egzekucyjny za zgodny z konstytucją. Jak zauważają prawnicy, u jego podstaw leży dobrowolne oświadczenie o poddaniu się egzekucji, a więc regulacja bankowego tytułu egzekucyjnego stanowi przejaw fundamentalnej dla stosunków cywilnoprawnych zasady autonomii woli stron. Tyle teorii. Praktyka bywa jednak znacznie bardziej dramatyczna. I chociaż istnieją pewne szanse, że ten instrument zostanie zlikwidowany (pogłoski mówią, że rząd zastanawia się nad przychyleniem się w tej sprawie do głosu opozycji), to warto się zastanowić, czy dłużnik rzeczywiście stoi zawsze na przegranej pozycji w tej rozgrywce z bankami.

Arsenał jurydyczny

Pod względem prawnym sytuacja wydaje się być wyjątkowo przejrzysta. – Banki mogą obecnie w sposób uproszczony do-chodzić swoich wierzytelności na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego wobec osób, które złożyły stosowne oświadczenie na etapie zawierania umowy z nimi. Odbywa się to mimo wszystko pod kontrolą sądu – tłumaczy Paweł Bartosiewicz, prawnik w kancelarii Allen & Overy, A. Pędzich sp.k. Każdorazowo BTE podlega również formalnemu sprawdzeniu przez sąd w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności. Na ogół jednak dzieje się to bez udziału dłużnika i wyłącznie na podstawie przedłożonych przez bank dokumentów. – Pozytywnie zweryfikowany BTE (opatrzony klauzulą) może być podstawą wszczęcia egzekucji komorniczej – dodaje Paweł Bartosiewicz. Co wówczas? – Dłużnik banku nadal dysponuje trzema zasadniczymi możliwościami zwalczania BTE – twierdzi Marcin Smolarek – adwokat i członek Zespołu Bankowości i Finansowania Projektów kancelarii Wardyński i Wspólnicy. – Pierwsza to próba podważenia przesłanek wystawienia BTE, czyli powództwo o ustalenie, że np. umowa kredytowa nie została naruszona. Jest to jednak skomplikowane pod względem prawnym i wymaga ...