Rynek finansowy: Lekarstwo na kolejny kryzys

Paweł Minkina.
Korespondencja z Brukseli

Rada podkreśliła konieczność zakończenia procesu ustawodawczego dotyczącego jednolitego mechanizmu nadzorczego oraz osiągnięcia do czerwca 2013 r. porozumienia w kwestii dyrektywy w sprawie naprawy, restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków oraz dyrektywy w zakresie systemów gwarancji depozytów. Wszystkie trzy elementy mają stanowić filary przyszłej unii bankowej. Obecna dyskusja o tworzeniu struktur oraz zakresu funkcjonowania tejże unii według opinii wielu jest przełomem porównywalnym do realizacji projektu unii walutowej.

Pierwszy filar – nadzór Kilka dni po szczycie Rady Europejskiej irlandzka rezydencja poinformowała o zawarciu porozumieniu Parlamentu Europejskiego i państw UE dotyczącego struktury wspólnego nadzoru bankowego. Zgodnie z nim Unia zyska większą kontrolę nad europejskimi instytucjami finansowymi. Nadzór nad bankami zostanie przekazany Europejskiemu Bankowi Centralnemu, zaś kluczowym elementem unii bankowej ma być Single Supervisory Mechanism (SSM), czyli jednolity mechanizm nadzoru bankowego, który w pełni ma być wprowadzony od marca 2014 r. Ma on poprawić stabilność sektora finansowego, jak również zwiększyć zaufanie do instytucji nadzorujących sektor bankowy w Europie. Kolejnymi etapami tworzenia struktury unii bankowej będzie mechanizm restrukturyzacji i likwidacji banków (Banking Recovery and Resolution Plan – BRRP) oraz system gwarancji depozytów (Deposit Guarantee Scheme – DGS). Zgodnie z SSM bank centralny ma nadzorować głównie duże banki o ponadnarodowym znaczeniu, będzie mógł także kontrolować bank lub grupę banków mniejszych nadzorowanych przez instytucje krajowe. Chociaż więc EBC ma sprawować nadzór na obszarze całej Unii, to bezpośrednia europejska kontrola będzie dotyczyła grupy ok. 150 banków. Będą to banki o wielkości aktywów większej niż 30 mld euro bądź duże w stosunku do PKB kraju, przekraczające 20 proc. PKB, w którym prowadzą działalność. Nadzorowi europejskiemu będą także podlegały banki, które korzystały z funduszy ratunkowych.

Decyzja o licencjonowaniu banków, poprzedzona porozumieniem z nadzorem krajowym, będzie także należała do Europejskiego Banku Centralnego. Wybór przewodniczącego i zastępców przewodniczącego rady nadzorców oraz decyzja rozpoczęcia procedury odwoławczej będzie natomiast prerogatywą Parlamentu Europejskiego. Porozumienie zakłada również wzmocnienie Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego, w odniesieniu do EBC. On zaś ma współpracować z EUNB w ramach europejskiego systemu nadzoru finansowego. Europejski Urząd Nadzoru Bankowego będzie miał uprawnienia do wykonywania testów warunków skrajnych banków europejskich, określania wspólnych ram prawnych i kultury nadzoru oraz zapewnienia spójności nadzoru bankowego we wszystkich 27 państwach Unii Europejskiej.

Otwarta furtka

EBC ma nadzorować nie tylko banki strefy euro, pozostawiono możliwość dołączenia krajów spoza eurolandu. Porozumienie o kształcie nadzoru bankowego miało zostać zawarte kilka miesięcy wcześniej (pierwotną datą był 1 stycznia 2013 r.) jednak ...