Temat numeru. Banki a gospodarka senioralna: Senior to także klient

Przecież ludzie starsi z pewnością będą korzystać z usług banków. Zwłaszcza pokolenie dzisiejszych trzydziesto- i czterdziestolatków, które jest przyzwyczajone do bankowości online, kart bankowych czy płatności telefonem lub zegarkiem. Dziś nieco brakuje produktów finansowych spełniających potrzeby osób starszych. Nie ma też regulacji prawnych, które zapewniałyby seniorom ochronę przed nieuczciwymi praktykami finansowymi. To może być jedną z przyczyn umiarkowanego optymizmu tej grupy społecznej w odniesieniu do usług bankowych.

Senior, czyli kto?

Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o osobach starszych definiuje je jako te, które ukończyły 60 rok życia. Oznacza to, że z ustawowego punktu widzenia panowie stają się seniorami jeszcze przed emeryturą, ich wiek emerytalny wynosi bowiem 65 lat.

Co ciekawe, nie ma obecnie aktu prawnego, który zapewniałby seniorom-konsumentom dodatkową ochronę prawną. Obowiązujące dokumenty – takie jak ustawy o prawach konsumenta, o kredycie konsumenckim czy hipotecznym, o ochronie konkurencji i konsumentów – nie zawierają przepisów dedykowanych seniorom.

Wprawdzie prowadzone są kampanie informacyjne adresowane do osób starszych, ale dotyczy to głównie zakupu towarów – a nie usług finansowych. W dodatku mają one za zadanie, poza edukowaniem odbiorcy, także ostrzeżenie go przed ryzykami prawnymi dokonywania takich zakupów. Seniorowi może się zatem wydawać, że rynek w szerokim tego słowa znaczeniu to pole minowe. W szczególności w przypadku usług finansowych.

Z tego względu coraz częściej w środowisku europejskim pojawia się postulat zapewnienia seniorom-konsumentom dodatkowej ochrony prawnej. Przy czym taka ochrona nie dotyczyłaby usług finansowych per se, ale usług w ogóle, w tym tych świadczonych online. Trwają już nawet prace nad nową dyrektywą konsumencką tzw. dyrektywą omnibus.

Nowe prawo – postulaty

Dyrektywa omnibus ma na celu przede wszystkich ochronę konsumenta – i to niezależnie od jego wieku. Służyć temu ma wprowadzenie efektywniejszego mechanizmu kar dla nieuczciwych przedsiębiorców, rozszerzenie przedkontraktowych obowiązków informacyjnych po stronie usługodawcy, możliwość bardziej skutecznego dochodzenia odszkodowań przez klienta. Co ciekawe, kary mają być nakładane na podstawie rocznego przychodu deklarowanego przez naruszającego prawo przedsiębiorcę (postuluje się minimalną jej wysokość na poziomie 4% rocznego obrotu).

Dyrektywa zakłada także obowiązek większej przejrzystości stosunków umownych online. Chodzi o to, aby konsument wiedział, czy dokonuje transakcji (np. kupna produktu) z przedsiębiorcą, czy z osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Ponadto osoba przeprowadzająca transakcję z klientem będzie zobowiązana do udzielenia mu jasnych i precyzyjnych informacji przed zawarciem umowy. Mają one dotyczyć praw i obowiązków stron, ale również wskazania osoby/podmiotu, w stosunku do ...