Kto ma nasze długi?

Chodzi o dług publiczny, czyli dług  brutto sektora instytucji rządowych i samorządowych. Zgodnie z definicją stosowaną w Unii Europejskiej jest on wyceniany według wartości nominalnej, a jego miarą są skonsolidowane zobowiązania pozostające do spłaty na koniec roku.

Państwa zadłużone w bankach

Udział długu publicznego w posiadaniu nierezydentów w 2018 r. najwyższy był na Cyprze (76%), następnie na Łotwie (74%) i na Litwie (73%). Największy odsetek długu publicznego u rezydentów sektora instytucji finansowych ma Dania (72%), Szwecja (70%) i Włochy (65,1%).

Długi państw są przede wszystkim w posiadaniu banków i innych instytucji finansowych. Przedsiębiorstwa niefinansowe,  gospodarstwa domowe i instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych posiadają mniej niż 10 % długu publicznego państw UE. Największy udział mają w długu Malty (25%), Węgier (22%), Portugalii (13%) i Irlandii (11%).

Obligacje i kredyty

Nieco ponad 20% całkowitego długu publicznego to papiery dłużne o terminie wykupu  poniżej jednego roku. Rekordzistką jest Szwecja, która ponad 20 % swego długu finansuje papierami o zapadalności poniżej roku. Wyprzedza Węgry (18%), Portugalię (17%), Włochy (13%) i Danię (12%). Najmniej długu krótkoterminowego ma Bułgaria (0%), Litwa (0,7%), Polska (1 %) i Cypr (1,8%).

Głównym instrumentem finansowym są wieloletnie obligacje. Czechy 90% swego długu instytucji rządowych i samorządowych finansują ich emisją, Węgry 89%, Malta i Słowenia po 88%, Wielka Brytania 87%, Hiszpania,  Francja  i Słowacja 86%, Włochy 85%.

Natomiast kredyty przeważały w Estonii i Grecji, gdzie stanowiły odpowiednio 88% i 82%.

Wykorzystanie kredytów było również stosunkowo wysokie na Cyprze (48%), w Luksemburgu (32%), Chorwacji (31%), Szwecji (30%) i Portugalii (28%).

Kraje zadłużają się przede wszystkim we własnej walucie. Dotyczy to zwłaszcza krajów strefy euro, aczkolwiek ich rządy nie kontrolują emisji waluty.

Znaczące zadłużenie w walutach obcych – przede wszystkim w euro – mają: Bułgaria (80,1%,) Chorwacja (75,5%), Rumunia (48,0%),  Polska (31,1%), Szwecja (28,0%), Węgry (21,0%) i Czechy (11,2 %).

W Bułgarii lokalna waluta – lewa – jest sztywno połączona z euro, mechanizmem currency board, więc długi w euro nie są obarczone ryzykiem kursowym.

Pozycja Polski

50,2 % długu publicznego Polski posiadają nierezydenci, 44,9% instytucje finansowe, mające siedziby w Polsce, a 4,9 % rezydenci, nie spoza sektora finansowego. Dług finansujemy przede wszystkim emisją  obligacji – 78,4%, a w 21 % kredytami. Te ostatnie dotyczą przede wszystkim finansowania samorządów.

Na początku transformacji Polska nie była w stanie znaleźć nabywców na wieloletnie obligacje i finansowała się bonami skarbowymi o terminie wykupu poniżej roku. Obecnie nasze obligacje skarbowe mają ratingi typowe dla państw o stabilności wyższej niż średnia, więc bez trudu znajdują nabywców.

Bieżący rating Polski

Źródło: Ministerstwo Finansów