Jak technologie mobilne mogą zmniejszyć poziom wykluczenia finansowego?
Mastercard opublikował nowy raport pt. „Rozplątać sieć” (Unravelling the web of inclusion), który potwierdza, że technologie mobilne mogą pomóc w znacznym zmniejszeniu wykluczenia finansowego. Jak wynika z przeprowadzonego badania, 60% globalnej populacji nieobjętej usługami bankowymi przypada na 15 krajów, w których ponad 600 milionów osób ma telefon komórkowy, ale wciąż nie ma konta w banku. Technologie mobilne mogą więc zapewnić im natychmiastowy dostęp do korzyści wynikających z włączenia finansowego.
W 15 analizowanych krajach rozwijających się (wg liczby posiadaczy telefonów komórkowych, którzy nie maja konta w banku: Chiny, Pakistan, Bangladesz, Indonezja, Wietnam, Nigeria, Meksyk, Filipiny, Brazylia, Turcja, Kolumbia, Argentyna, RPA, Tanzania, Indie) Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej żyje 60% wszystkich „nieubankowionych” osób na świecie. Łącznie w tych krajach 607 milionów ludzi nie posiada konta w banku, będąc jednocześnie użytkownikami telefonów komórkowych. Na szczycie tej listy znajdują się Chiny (204 mln), a dalej Pakistan (69 mln), Bangladesz (50 mln), Indonezja (49 mln) i Wietnam (43 mln).
Samo zapewnienie dostępu do usług finansowych nie wystarczy
Ann Cairns, wiceprezes Mastercard, zwraca jednak uwagę na główny wniosek płynący z raportu: „Samo zapewnienie dostępu do usług finansowych nie wystarczy. Jeśli chcemy faktycznie coś zmienić, musimy sprawić, aby ludzie stali się aktywnymi użytkownikami produktów finansowych”. W skali globalnej 20% osób mających rachunek bankowy lub rachunek z pieniądzem mobilnym nie używało ich przez ponad rok, a duży odsetek pozostałych robił to tylko okazjonalnie.
Tam, gdzie brakuje usług bankowych lub produkty finansowe są słabo dostępne, ludzie zwracają się do usługodawców nieformalnych, takich jak sąsiedzkie kluby oszczędnościowe, lokalni pożyczkodawcy oraz nielicencjonowane usługi transferów pieniężnych. Większość osób o niskich dochodach często korzysta z takich nieformalnych rozwiązań i prowadzi skomplikowane, lecz uporządkowane życie finansowe. Nie mają jednak ochrony prawnej, podejmują duże ryzyko i mogą płacić więcej za znacznie gorsze produkty.
Walka z wykluczeniem
Jak można przeczytać w raporcie, walka z wykluczeniem nie polega na zachęcaniu do całkiem nowych zachowań lub budowaniu nowych rynków. Jej celem nie jest też samo zapewnienie dostępu do usług finansowych głównego nurtu. Chodzi w niej o to, aby profesjonalni dostawcy oferowali usługi atrakcyjniejsze niż sektor nieformalny.
Duża luka w dostępie do usług finansowych kobiet i mężczyzn
Innym ważnym problemem jest duża luka w dostępie do usług finansowych kobiet i mężczyzn. Luka ta mogłaby jeszcze powiększyć się, gdyby technologie mobilne i cyfrowe stały się głównym kanałem świadczenia usług finansowych. Na przykład w krajach rozwijających się różnica między liczbą posiadaczy rachunków bankowych obu płci wynosi osiem punktów procentowych (67% mężczyzn w porównaniu z 59% kobiet). W wielu krajach, jak np. Maroko i Peru, osiąga ona wielkość dwucyfrową, a w Pakistanie i Bangladeszu nawet 30 pkt. proc. Kobiety rzadziej realizują lub przyjmują płatności cyfrowe, częściej korzystają z nieformalnych produktów finansowych, a w sytuacjach awaryjnych mają mniejszy dostęp do dodatkowych funduszy.
Raport pt. „Rozplątać sieć”, opracowany na zlecenie Mastercard, został przedstawiony na konferencji Financial Inclusion Summit w Oslo 28 marca 2019 r., zorganizowanej przez Fintech Mundi ― globalną firmę wspierającą rozwój technologii fintech. Wśród prelegentów znaleźli się m.in. Ann Cairns, wiceprezes Mastercard i prezes ds. rynków międzynarodowych, Greta Bull, dyrektor generalny CGAP (Bank Światowy) i James Mwangi, dyrektor generalny banku Equity Bank Kenya.
