TSUE: dodatkowe wymogi dla kredytodawców a jednolity rynek i prawo UE

W rzeczonej sprawie C-630/17 pani Anica Milivojević, będąca obywatelką Chorwacji zawarła umowę kredytu z bankiem Raiffeisenbank St. Stefan-Jagerberg-Wolfsberg eGen. Dwa lata po zawarciu umowy – weszła w Chorwacji w życie ustawa, która zakładała retroaktywną nieważność umów kredytu zawartych w Chorwacji z zagranicznym kredytodawcą, który nie posiadał wymaganych zezwoleń.

Chorwacki sąd pyta

Z uwagi na fakt, przepis taki może stanowić ograniczenie swobody świadczenia usług finansowych przez austriacki bank w Chorwacji, sąd chorwacki zwrócił się w toku postępowania z pytaniem, czy jest to niezgodne ze swobodą świadczenia usług na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej.

Dodatkowo, Chorwacja jako państwo członkowskie twierdziło, że prawo UE nie ma zastosowania do rzeczonej umowy, gdyż została zawarta przed wstąpieniem kraju do Unii.

TSUE uznał, że może wydać orzeczenie

Trybunał przede wszystkim uznał, że jest właściwy do wydania wyroku i odpowiedzi na pytania sądu, gdyż umowa, mimo że zawarta przed wejściem do Unii przez Chorwację, wywołuje skutki już po wstąpieniu.

Odnosząc się do samych przepisów krajowych, Trybunał zwrócił uwagę, że zasada swobody świadczenia usług nakazuje usunięcie wszelkich przepisów dających efekt dyskryminacji usługodawców z siedzibą w innym państwie członkowskim, a także prowadzących do ograniczeń, które mogą ograniczyć bądź utrudniają działalność usługodawcy z innego państwa członkowskiego.

A jednak prawo nie działa wstecz

W tym, kontekście TSUE uznał, że ustawa od swojego wejścia w życie powoduje ograniczenie w korzystaniu ze swobody świadczenia usług, natomiast w odniesieniu do umów zawartych wcześniej stanowi bezpośrednią dyskryminację kredytodawców z innych państw UE.

W odniesieniu do ograniczenia nałożonego ustawą ze skutkiem na przyszłość TSUE uznał, że przesłanki tego ograniczenia w oparciu o nadrzędne względy interesu publicznego są słuszne, to zastosowane rozwiązanie nie może przejść testu proporcjonalności nałożonych ograniczeń.

Co się tyczy natomiast dyskryminacyjnego skutku retroaktywnego ustawy chorwackiej, który nie jest do pogodzenia z zasadami prawa UE, Trybunał de facto odmówił skuteczności przepisów w tym zakresie działania wstecz, uznając że nie można uznawać za nieważne umów zawartych przed wejściem w życie danego uregulowania.

Piotr Gałązka, adwokat, dyrektor przedstawicielstwa Związku Banków Polskich w Brukseli