Bank i klient: Jeden klik i zapłacone!

Jerzy Majka

Niewielkie opóźnienia w płatnościach, z reguły nieprzekraczające jednego okresu rozliczeniowego, stanowią we współczesnym obrocie gospodarczym całkiem poważny problem. W przeciwieństwie do zatorów płatniczych, powodowanych z reguły przez nierzetelnych kontrahentów bądź podmioty znajdujące się w sytuacji kryzysowej, klienci generujący kilku- lub kilkunastodniowe zaległości z reguły tłumaczą ten fakt uciążliwością towarzyszącą wysyłaniu nawet kilkunastu regularnych przelewów każdego miesiąca. Powszechną praktyką stosowaną przez tę grupę dłużników, określaną mianem „slow payers”, jest realizacja wszystkich płatności jednego dnia, z reguły pod koniec miesiąca, bez uwzględniania faktycznego terminu wymagalności każdego ze zobowiązań. Konsekwencje takowej niefrasobliwości nie są może aż tak katastrofalne jak poważniejsze uchybienia, jednak bez wątpienia stanowią istotną uciążliwość dla wierzycieli. Konsekwencją mentalności „slow payers” jest również zauważalny spadek dyscypliny płatniczej w społeczeństwie, co z kolei pośrednio sprzyja powstawaniu zatorów.

Direct debit, czyli sposób na kolejki

U schyłku minionego stulecia argumenty podnoszone przez ówczesnych „slow payers” brzmiały nieporównanie bardziej wiarygodnie niż obecnie, a to z uwagi na diametralnie odmienny przebieg operacji płatniczej. Uregulowanie nawet najprostszego rachunku za prąd, gaz czy telefon oznaczało konieczność odwiedzenia poczty lub banku, żmudne oczekiwanie w kolejce, a w wielu przypadkach również ręczne wypełnianie formularza wpłaty gotówkowej. Sposobem na eliminację tych wszystkich uciążliwości był stosowany w krajach ówczesnej EWG i Stanach Zjednoczonych direct debit, czyli schemat płatności, w którym kolejne operacje inicjowane są przez wierzyciela na podstawie uprzedniego upoważnienia złożonego przez dłużnika. Przeszczepienie tego modelu na polski grunt stanowiło wynik kooperacji różnych środowisk polskiego rynku finansowego.

– Sektor bankowy reprezentowała całkiem pokaźna grupa, na czele z Zofią Ciesielską z Banku Handlowego oraz ­Marią Liśkiewicz, przedstawicielką Pekao S.A. Ze strony banku centralnego prace nad nowym rozwiązaniem od strony prawnej koordynowała Ewa Feliga, wówczas dyrektor Departamentu Operacyjno-Rachunkowego NBP. Z kolei Maria Loth z Krajowej Izby Rozliczeniowej odpowiadała za przygotowanie stosownych rozwiązań informatycznych w systemie ELIXIR, pozwalających na realizację płatności w modelu direct debit – przypomina Ewa Kowalczyk, doradca zarządu ZBP.